کی لات
از کلمه یونانی کیلوس به معنی چنگ زدن گرفته شده است و فرایندی است که در طی آن ماده معدنی در اثر عامل کی لات کننده، ساختمان حلقوی پیدا می کند.
فرایندی ضروری برای تبدیل عنصر غیر آلی به شکل آلی است که در نتیجه آن عنصر معدنی کی لاته ثباتی جدید می یابد. سه سطح از نظر ثبات وجود دارد:
- کی لات های قوی که در اثر عوامل کی لاته تترا استیک اسید اتیل اندامین اسید (EDTA) و دی- پنیسیلامین تشکیل می شوند و در پزشکی برای تصفیه مواد معدنی سمی ناخواسته از بدن به کار می رود. هنگامی که کی لات تشکیل می شود آنقدر استحکام دارد که بدون تغيير از بدن عبور کند و به این ترتیب دفع شود.
- کی لات های ضعیف از قبیل آسکوربات های معدنی سیتراتها، لاكتات ها و گلوكوناتهای تشکیل شده از ماده معدنی و رسوب نوعی قند که استحکامی در حد نمکهای معدنی دارد که به آسانی تجزیه می شوند.
- کی لات های با استحکام متوسط که می توانند کی لات های آمینو اسیدی یا اورتات باشد. اینها آنقدر استحکام دارند که بدون تغيير جذب شوند اما آنقدر ضعیف هستند که عنصر معدنی می تواند در بدن در طی فرایند سوخت و ساز طبیعی به سایر پروتئین ها منتقل شود.
کی لاتهای آمینواسیدی کی لاتهای زیستی حقیقی هستند و این ویژگی چگونگی جذب مواد معدنی خاص در بدن، نگهداری، انتقال و استفاده از آنها را مشخص می کند.
در این میان می توان به اوراتها هم اشاره کرد. مشتقات مصنوعی ماده معدنی با اورتیک اسید است، لیکن شواهد کمی از نقش آنها در بدن به دست آمده است.
مواد معدنی کی لات شده که به طور طبیعی وجود دارند عبارت اند از:منیزیم کلروفیل، روی انسولین، مانگانین خون، مس هموسیانین (در خون حشرات، خرچنگ ها، هشت پایان)، کلسیم شیر، کروم مخمر، سلنیوم مخمر و کبالت ویتامین ب۱۲.