یاسمن سفید (Jasminum officinale)

Miss.fazlikhani

16 اردیبهشت 1399

1,609 بازدید

نام فارسی : یاسمن سفید

نام علمی: .Jasminum officinale L

نام فرانسه: Jasmin commun، Jasmin officinal، Jasmin blanc

نام انگلیسی: White flowered jasmine، Common white jasmine

نام آلمانی: Echter jasmin

نام ایتالیایی: Gelsomino bianco، Jasmin

نام عربی: شرخات، یاسمین، سجلاط

یاسمن سفید از تیره زیتون درختچه ای است بالا رونده و دارای شاخه ها و برگ های عاری از کرک که در جنگل های جلگه ای شمال ایران تا ارتفاعات کم، یافت می شود.

برگ های متقابل و مرکب از ۳ زوج برگچه باریک و نوک تیز با یک برگچه انتهایی بزرگ تر دارد. گل های آن که در اردیبهشت تا تير ظاهر می گردد، دارای رنگ سفید و بوی دلپذیر است و به تعداد کم، به صورت گل آذین دیهیم در راس شاخه ها پدید می آید. پس از شکفتن گل های آن نیز بوی مطبوعی در فضای اطراف استشمام می شود. این گیاه به صورت طنابی در اطراف ساقه گیاهان مجاور خود می پیچد و به آن ها فشار وارد آورده از رشد آن ها جلوگیری می کند.

پرورش یاسمن سفید ، به علت زیبایی گل ها و معطر بودن آن ها، در غالب نواحی مخصوصا مناطق گرم کره زمین معمول است. قسمت مورد استفاده این گیاه، گل های معطر آن است که از آن ها در بعضی نواحی اسانس گیری به عمل می آید. اسانس یاسمن سفید، بسیار معطر است و رنگ زرد روشن و بوی پایدار دارد. وزن مخصوص آن ۱.۰۰۷است. در اتر، الكل، اتر دو پترول و کلروفرم حل می گردد.

این اسانس مرکب از استات ترپنیل (A. terpényl)، استات لینالیل، استات بنزیل، الكل – بنزیلیک، لینالول (Linalol)، اندول، ژاسمون jasmon (به مقدار ۳ درصد)، ژاسمال (jasmal) و غیره است.

ژاسمون (Jasmone)، به فرمول C_۱۱H_۱۶O و به وزن ملکولی ۱۶۴.۲۴ است. در اسانس گل های یاسمن سفید یافت می شود. ژاسمون طبیعی، نوعی ستن به فرم cis – ketone) Cis) است. استخراج و تعیین فرمول گسترده آن توسط Ruzicka و Pfeiffer انجام گرفته است. سنتز فرم Cis آن (Cis – Jasmone) توسط Stork و Borch و محققین دیگر ولی سنتز فرم trans آن (trans – form) توسط Sisido و همکارانش (در سال ۱۹۶۴) عملی شده است.

فرم Cis آن، اسانسی با بو و عطر یاسمن سفید است. در گرمای ۱۴۶ درجه، تحت فشار ۲۷ میلی متر جیوه به جوش می آید. فرم trans آن نیز بو و عطر یاسمن دارد ولی نقطه جوش آن، در گرمای ۱۴۷ درجه و تحت فشار ۲۳ میلی متر جیوه می باشد.در عطرسازی مورد توجه است. ژاسمال (Jasmal) یا استال متیل (Acetalmethylene) دارای فرمول C_۹H_۱۰O_۲ و به صورت مایعی بی رنگ با درجه جوش بین ۱۰۰ و ۱۰۱، تحت فشار ۱۰ میلی متر جیوه است. در اتر، الكل و کلروفرم نیز حل می شود.