داروهای عسلی از محلول عسل در آب تهیه می شوند. مثلا برای غرغره از عسل رز که در جوشانده کاسبرگ آن ریخته شده باشد استفاده می کنند. همچنین برای آرامش دادن به ورم بافت ملتحمه از محلول عسل اقاقیا در آب می توان به صورت کمپرس استفاده کرد.
مصارف خارجی داروهای عسلی
غرغره کردن با عسل
یک قاشق سوپ خوری عسل (به عنوان مثال، عسل صنوبر) را در دم کرده پونه یا در آب جوشانده که در آن یک لیمو ریخته شده باشد مخلوط کرده و با آن غرغره می کنند.
در رابطه با سوختگی ها، گزیدگی حشرات، بیماری های پوستی، ترک ها و شقاق ها نیز میتوان از عسل (ترجیحا عسل اسطوخودوس) به صورت ماساژ آرام، برای موضع آسیب دیده استفاده کرد.
ضماد کردن عسل
برای تهیه ضماد روماتیسم کافی است چند قطره اسانس روغنی پونه به عسل بیفزایید.
داروهای عسلی – آرومل
امروزه در بازار عسل هایی موجود است که به آنها اسانس روغنی افزوده اند و دارای تاثیرات جالبی نیز هستند. به این نوع داروهای عسلی آرومل می گویند که دارای امکانات درمانی بسیار خوبی می باشند و استفاده از آنها در طب طبیعی یقینا در سال های آینده گسترش خواهد یافت.
عسل و لوازم آرایشی
امروزه لوازم آرایشی بسیاری وجود دارند که با عسل و یا ژل رویال تهیه می شوند. ما در این مورد هیچ چیز را اختراع نکرده ایم بلکه این مواد را یونانی ها و خصوصا رومی ها که کاملا از خواص نرم کنندگی عسل اطلاع داشته و آن را برای زیبایی پوست شان به کار می بردند اختراع کردند.
عسل سلول های سطحی پوست را با تغذیه اپیتالیوم و فعال ساختن جریان خون در سطح مویرگ ها ترمیم می کند. عسل با هیدراته کردن پوست، آن را تغذیه می کند.
بنابراین، مصرف عسل در لوازم آرایشی کاملا قابل درک است. به همین دلیل، امروزه بسیاری از آزمایشگاه ها از عسل برای ساخت داروهای عسلی ، صابون ها، کرم ها، ماسک ها و لوسیون ها استفاده می کنند.
صابون های عسلی
یک کیلوگرم عسل اسطوخودوس یا عسل بابونه را در یک چهارم لیتر آب در یک قابلمه ریخته و یک صابون بدون بوی ۶۰۰ گرمی (صابون مارسی) که ۷۲ درصد چربی داشته باشد در آن رنده کنید و آن را با آتش ملایمی گرم کنید تا مخلوط یک دست شود. ۱۰ قطره اسانس روغنی اسطوخودوس یا بابونه به مخلوط افزوده و سپس آن را در قالب های مناسب بریزید. این صابون ها جزو داروهای عسلی می باشند.
فرمول ساخت داروی عسلی کاربردی از امام رضا (ع)
نوشابه گوارای رضوی (ترکیب کشمش انگور سیاه (مویز) + عسل + گیاهان مفید دارویی).
۱۴ قرن قبل نیز به عنوان افشره و بلکه به جای خوردن شیرینی های مصنوعی و دسرهای رنگارنگ بعد از غذا، امام رضا (ع) در رساله ذهبیه شربتی را به نام شربت عتیق و حلال معرفی می فرماید که فرمول تهیه آن به شرح زیر می باشد:
مقدار تقریبا ۴ کیلو مویز پاک کرده را با دقت در آب بشویید و آبی که بر روی آن ریخته میشود باید صاف و زلال باشد (آب معدنی) و مقدار آن در حدودی است که به قدر چهار انگشت روی مویزها بایستد.
این ظرف را در پاییز یا زمستان مدت ۷۲ ساعت و در تابستان ۲۴ ساعت به حال خود بگذارید. آب این مویز اگر از چشمه های مشرقیه باشد بهتر است و بعد محتویات این ظرف را در یک دیگ تمیز بریزید، روی آتش قرار دهید تا کشمش ها بپزند و باد کنند. سپس کشمش ها را میفشارید و شیره آنها را پس از تصفیه دور از آتش می گذارید تا سرد شود.
برای نوبت دوم مجددا شیره مویزها را در یک دیگ ریخته روی آتش گذاشته تا با حرارت ملایمی بجوشد و با همین حرارت آن قدر بجوشد تا دو سوم آن بخار شده و یک سوم آن باقی بماند. سپس از روی آتش بردارید و مقدار ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم عسل صاف شده از موم طبیعی و خالص در ان بریزید و برای بار سوم روی آتش ملایم به همان میزان حرارت دهید که به میزان همان مقدار از عسل، مقدار آب آن کاهش یابد.
برای معطر ساختن آن و هم از لحاظ تقویت بنیه می توانید ادویه های زیر را به آن اضافه کنید، زنجيل و زعفران از هر کدام یک مثقال، میخک، دارچین، مصطکی، سنبل الطیب و تخم کاسنی از هر کدام نیم مثقال.
این مواد را کاملا کوبیده و نرم کنید و در پارچه نظیف و ضخیم بسته یا دوخته و میان ظرفی که شیره مویز در آن هست بیاندازید و به آرامی هم بزنید. هم زدن را همچنان ادامه دهید تا آب هایش بخار شود و حجم محتویات ظرف به میزان اول خود برسد، سپس از روی آتش بردارید پس از سرد شدن آن را در بطری بریزید.
این شربت باید سه ماه در بطری سربسته بماند تا ترکیبات آن کاملا در هم بیامیزد و نوبت نوشیدن آن فرا رسد، موقع نوشیدن هم کمی از آن را با آب خالص مخلوط و بعد از صرف غذا نوشیده شود که در این صورت در درمان بسیاری از بیماری ها مانند نقرس و دیگر اختلالات بدن در درمان ناراحتی های عصبی و مغزی و کبدی و درد طحال و معده دارای اثر قطعی است.
ممکن است بعد از نوشیدن این نوشابه مقوی، تشنگی حاصل شود اما باید مقدار مصرفی این آب، نصف آن مقدار نوشابه که نوشیده اید باشد.
درمان عقرب گزیدگی با داروهای عسلی
در زیر معجون امام رضا(ع) برای درمان عقرب گزیدگی ذکر شده است.
١- زعفران ۲- سنبل 3- قاقله ۴- عاقرقرحا ۵- خربق سفید ۶- بذرالبنج ۷- فلفل سفید
همه را به نسبت مساوی با دو برابر آن گیاه فرفیون (نام های دیگر: شیرشیرک یا شیرسگ) بیامیزید و بعد این مواد را با هم به خوبی بکوبید تا نرم شوند، سپس این کوبیده را با عسل خمیر کنید و از این خمیر به عقرب گزیده بخورانید درمان خواهد یافت . اگر این معجون را با آب ریشه کرفس بخورند جهت تسکین درد پهلوی چپ مفید است.
مقدار مصرف دارویی عسل
اثرات بهبود بخش عسل معمولا با مصرف روزانه ۵۰-۸۰ گرم عسل، حاصل می شود. بهترین میزان مصرف عسل به شرح زیر است:
۱) بزرگسالان: مصرف خوراکی ۵۰-۸۰ گرم عسل در روز
۲) به طور عمومی(کودکان و بزرگسالان): مصرف ۰/۸-۱/۲ گرم عسل به ازای هر کیلو گرم وزن فرد.
مدت اثرگذاری عسل، بسیار سریع و در حدود ۱-۴ ساعت می باشد. همچنین در بعضی منابع، اثرات افزایش سلامتی را پس از ۲-۳ هفته مصرف عسل، گزارش کرده اند. زنبور درمانگران تجربی، پیشنهاد می کنند برای حاصل شدن بهترین نتیجه درمانی، عسل باید روزانه و به مدت ۱/۵ تا ۲ ماه مصرف شود.
به طور کلی میزان قند مجاز برای بدن، ۲۵ گرم در روز می باشد. این در حالی است که مصرف تا ۸۰ گرم عسل نیز در شرایط خاص درمانی، برای بالغین گزارش شده است.در فرمولی دیگر، میزان مصرف عسل در طب سنتی به صورت زیر بیان شده است:
عسلی که به عنوان دارو مورد استفاده قرار می گیرد باید طبیعی و از نوع خالص بوده و به وسیله زنبور از شهد گل ها تهیه شده باشد و تقلبی و ساختگی نباشد؛ چرا که در این صورت از خواص طبیعی عسل بر خوردار نخواهد بود.
افرادی که عسل را به عنوان دارو مصرف می کنند و یا همراه با گیاهان دارویی، غذا و غیره مورد استفاده قرار می دهند باید توجه داشته باشند که مقدار مصرف و ساعات جذب نقش مهمی در درمان بیماری دارد. از طرفی عسل کربوهیدراتی است که خیلی زود حل و در بدن جذب می گردد و مصرف زیاد آن بر کار های طبیعی غده لوزالمعده (پانکراس) تاثیر می گذارد، لذا قبل از خوردن عسل به عنوان دارو، بیمار اول باید بداند تا چه حد قدرت تحمل جذب کربوهیدرات را دارد.این مقدار برای افراد متفاوت بوده و بیمار باید میزان عسل مصرفی را با میزان جذب کربوهیدرات منطبق سازد. از نظر دارویی بهتر است عسل به صورت محلول در آید. آزمایشات نشان داده است که مقدار مصرف روزانه عسل به عنوان دارو در اشخاص به شرح زیر است:
الف) بزرگسالان: ۵۰ الی ۱۰۰ گرم در ۲۴ ساعت؛ صبح ۲۰ تا ۴۰ گرم؛ بعداز ظهر۲۵ تا ۵۰ گرم؛ شب ۲۰ تا ۴۰ گرم.
ب) خردسالان: ۳۰ گرم یعنی سه قاشق چای خوری در روز ( صبح، ظهر، شب)
توضیح: وزن تقریبی یک قاشق چای خوری عسل ۸ گرم، مربا خوری ۱۰ گرم و غذاخوری ۱۴ گرم و سوپ خوری ۱۸ گرم است.
استفاده درمانی و ارتقای سلامت | دلایل بیولوزیکی |
عسل در بهبود زخم و سوختگی ها | ضد التهاب، آنتی اکسیدان، ضد باکتری، جاذب آب و ضد درد |
درمان بیماری های گوارشی و زخم های معده و روده | ضد باکتری و ضد التهاب |
ضد اسهال کودکان | ضد باکتری و ضد التهاب |
افزایش فعالیت میکروارگانسیم های معده و روده | خواص پروبیوتیک |
افزایش سیستم ایمنی | فعال کردن سیستم ایمنی |
سلامت قلب و عروق | پایین آورنده شاخص های خونی، ضد تپش قلب و آریتمی |
کاهش خطر ابتلا به سرطان | خواص آنتی اکسیدانی |
کاهنده قند خون، شیرین کننده برای مبتلایان به دیابت نوع2 | عسل های اقاقیا، آویشن، شاه بلوط و اریکا شاخص قندی پایینی دارند. |
درمان موکوزیت القا شده در پرتودرمانی | ضد باکتری و ضد التهاب |
اثر مثبت در درمان هپاتیتA | ضد التهاب |