آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۸ 
به دلیل ترکیبات عسل در قرآن از عسل به عنوان یک داروی شفابخش نام برده شده است. در حدیثی از پیغمبر اکرم (ص) نقل می نماید که آن حضرت فرمود: عسل هزار و یک خاصیت دارد و هزار و یک درد را شفا می دهد و نیز در حدیث وارد است که هر کس بخواهد شفا پیدا کند باید صبح ناشتا عسل را با آب مخلوط کرده و بنوشد.
به ترشح مواد قندی درختان و شهد گل نباتات که توسط زنبوران عسل جمع آوری شده، تغییر یافته و درون سلول های قاب ذخیره می شود عسل گویند. عسل ماده ای است که از نظر گردش نوری چپ گرا است و ترکیبات عسل بسیار متنوع می باشد.
متوسط محصول سالیانه عسل طبیعی و خالص جهان در حدود ۱ میلیون تن است و این مقدار توسط میلیاردها میلیارد زنبور انجام می گیرد. زنبورها که در هر پرواز فقط ۴۰ میلی گرم شهد جمع آوری کرده و در کیسه عسل خود ذخیره می کنند، سپس در کندو رطوبتش را با عمل تبخیر به یک سوم کاهش داده، دیاستاز و آنزیم های لازم را به آن می افزایند. در واقع زنبوران با این فرآیند مواد غذایی ضروری خود را ذخیره می کنند تا در تمام طول سال غذای کافی داشته باشند.
زنبور عسل دارای نیروی شگفت انگیزی است که گل ها و گیاهان سودمند را از غیر مفید تشخیص می دهد. آنها با اشتیاق فراوان به سوی گیاهان طبی و گل های شفابخش جذب شده و شهد آن ها را گرفته و به بهترین شکل در اختیار انسان قرار می دهند.
این محصول کاملا طبیعی، سرشار از مواد غذایی و حیات بخش بوده و می تواند حداکثر نیازهای غذایی و دارویی را برطرف کند، چون تمام ترکیبات عسل و عناصر و املاح و ویتامین هایی را که گل در خود دارد زنبور می پروراند و آن را قابل مصرف در خون می سازد از طرفی کیفیت عسل طبیعی و خالص چندین برابر بیش از عسل مصنوعی تغذیه شده با آب و قندهای مصنوعی می باشد عسل مصنوعی فقط برای تغذیه زنبورها تا حدی مناسب است و برای انسان فاقد اهمیت و ارزش دارویی می باشد.
میزان قند در شیره گیاهی ۵ تا ۲۰، شهد ۱۰ تا ۵۸، و در عسل بیشتر از ۸۰ درصد است.
تغییر قندهای طبیعت توسط زنبور عسل
کرین در سال ۱۹۸۰ علت تغییرشکل قندها را چنین بیان کرده است: در دمای کندو ۳۰ درجه سانتیگراد یا بیشتر قابلیت حل شدن گلوكز در محلول فروکتوز با غلظت بیش از ۱/۵ گرم در یک گرم آب افزایش می یابد، در این شرایط یک گرم آب می تواند علاوه بر فروکتوز، ۱/۲۵ گرم گلوکز را نیز در خود نگه دارد (یعنی ۵۰٪ بیشتر از محلول فروکتوز رقيق) ولی در دماهای بالاتر و یا پایین تر قابلیت حل شدن گلوکز زیاد نیست. قند ساکاروز نیز قابلیت حل بالا را ندارد.
زنبورها در دمای کندو با تبدیل ساکاروز به گلوکز و فروکتوز قادرند محلولی از قندها با غلظت بالا، کاملا اشباع و ۱۸ درصد آب تولید کنند ولی در خارج کندو این توانایی را ندارند که برای زنبورها دو خاصیت دارد.
ا- ذخیره عسل آن ها به وسيله تخمير فاسد نمی شود.
۲- کم حجم تر و پر انرژی تر ذخیره می شود.
عسل معجون پیچیده آفرينش
ترکیبات عسل علاوه بر گلوکز و فروکتوز (در حدود ۷۰درصد وزن خشک عسل) دارای قندها، آمینواسیدها، مشتقات معدنی، استیل کولین، مواد ضد باکتری، آنزیم ها، ویتامین ها و سایر مشتقات گیاهی است.
از عسل هایی با منشا گیاهی مختلف بیش از ۱۰۰ نوع ترکیبات معطر جدا شده که تعداد و نوع ترکیب آن ها عسل هایی با طعم های مختلف و منحصر به فرد به وجود آورده است. با توجه به ترکیبات عسل نمی توان آن را با قندهای معمولی مقایسه نمود.
این تنوع ترکیبات عسل نامحدود باعث شده جاذبه زیادی داشته باشد و آن را به معجونی شگفت آور تبدیل سازد. خصوصیات عسل باید در مراحل مختلف تولید، حمل و نگهداری حفظ گردد.
ترکیبات عسل طبیعی
- گلوکز ۳۵/۴۰ درصد
- لولز ۳۴/۹ درصد
- ساکاروز ۶/۰۵ درصد
- صمغ (gomme) و ادکسترین ۰/۱۷ درصد
- مواد آلبومینوئید ۰/۵۰ درصد
- مواد معدنی ۰/۴۰ درصد که ۰/۱۵ آن سولفات هاست
- انورتین ۰/۲۵
- اسید فرمیک (جوهر مورچه) ۰/۰۱۹
- آب ۲۱/۶۱
مواد تخمیری یا مخمرها: انورتاز – آمیلاز – کاتالاز (پراکسیداز، لیپاز)
مواد معدنی: پتاسیم ، آهن، فسفر، کلسیم، ید، منیزیم، سرب، منگنز، آلومینیم، مس، گوگرد، کژوم، لیتیوم، نیکل، روی، اسمیوم، تیتانیوم، سلیکون، سدیم
مواد آلى: مانیت ها – صمغ – پولن – اسید لاکتیک – اسید فرمیک – اسید مال اسید تارتاریک – اسید اگزالیک – اسید سیتریک – رنگ ها – روغن های معطر ازته.
عسل منبع غنی ویتامین D، ویتامین K، ویتامین E، ویتامین B، ویتامین C و ویتامین A می باشد. حتی بعضی علاوه بر وجود عامل حمایت کننده تروفو فیلاکتین در عسل به وجود برخی هورمون ها در عسل اعتقاد دارند (عده معدودی نیز قایل به وجود ویتامین PP در عسل می باشند).
ترکیبات عسل – مواد معدنی
از جمله مواد معدنی عسل ۱۳ میلی گرم فسفر، ۴ میلی گرم کلسیم، 0/7 میلی گرم آهن است و همچنین مواد معدنی دیگری از جمله پتاسیم، ید، منیزیم، سرب، مس، سولفور، نیکل، روی، سدیم، در آن موجود می باشد. این مواد معدنی بلافاصله وارد جریان خون می شوند؛ آهن بیماری کم خونی و فسفر و کلسیم بیماری های استخوان و ریه را معالجه می نمایند.
مواد معدنی عسل یک غذای مفید برای اطفال است زیرا تمام ما یحتاج غذایی را به طور طبیعی دارد و قند آن برای هر سنی مناسب است و سرشار از گران بهاترین مواد حیاتی است، تمام ویتامین ها و فلزات را دارد. ویتامین ها و فلزاتی که در گل پرورش یافته و در امان خورشید تربیت شده اند.
مواد معدنی عسل باعث شده اند تا عسل یک غذای زنده کننده سالخوردگان و رشد دهنده خردسالان باشد. دو تن از دانشمندان روسی کشف نموده اند که عسل دارای تاثیر فوق العاده ای در رشد است. اثر مهمی در حیات انسان دارد و معتقدند که عسل برای رشد تمام اعضا مفيد می باشد. اجسام زنده ای را که عسل همراه خود به بدن انسان می برد سبب شده است که این ماده غذایی به سایر مواد قندی رجحان زیاد پیدا نماید.
ترکیبات عسل – مواد آلی
مواد آلی عسل شامل صمغ، پولن، اسید لاکتیک، اسید فورمیک، اسید سیتریک، اسید تاتاریک می باشد. بدیهی است که میزان و ارزش مواد غذایی و معدنی عسل کاملا به گل های محلی که از آنها شهد تهیه می کند دارد و عسل های کوهستانی از عسل هایی که در مزارع بدست می آیند بهتر است.
ارزش درمانی عسل فوق العاده اهمیت دارد. در درجه اول اسید فرمیک است که زنبور آن را برای حفظ عسل از فساد به آن اضافه می کند این ماده ضدعفونی کننده طبیعی ضرری ندارد و ضد روماتیسم است و در عین حال نیرو بخش می باشد.
نکته مهم دیگر این که برای رسیدن به خواص درمانی و بهداشتی عسل نباید هرگز عسل را حرارت دهند و به صورت نپخته در میان غذاهای دیگر استفاده کنند، بعضی معتقدند تعبیر قرآن به شراب نوشیدنی در مورد عسل به همین نکته اشاره دارد که آن را باید نوشید؛ مخصوصا برای مزاج های خشک.
ویتامین های عسل
در اثر تشعشع خورشید که از گل ها منعکس می شود قندهای آنها اثر عجیبی در رشد و ایجاد نیرو دارند زیرا قندهای مواد غذایی، عناصر زنده ای هستند و دارای آلکالوئیدهای شفابخشی هستند که در گل ها وجود دارد و حتی عده ای از دانشمندان وجود هورمون هایی را در عسل حدس زده اند.
یکی دیگر از ترکیبات عسل ویتامین های آن می باشد و ویتامین های عسل شامل A, D, E ,K ,C B1 , B2 , B3 , B6 همچنین اینوزیتول، ویتامین پانتوتنیک اسید، آنزیم های آمیلاز، انورتاز، کاتالاز می باشد که در ادامه به طور کامل بیان می شود.
خواص ویتامین A
یکی از ویتامین های موجود در عسل ویتامین A است که در طبیعت به سه شکل دیده می شود، در بدن حیوانات بلورهای آن به رنگ زرد روشن تا زرد سیر می باشد. در چربی حل می شود و در آب غیر محلول و در برابر اکسیژن حساس می باشد.
در گیاهان ویتامین A یافت نمی شود ولی مشابه آن ها که در بدن انسان و اغلب حيوانات به ویتامین A تبدیل می گردد به نام کاروتن دیده می شود.
تبدیل کاروتن به ویتامین A با حضور ویتامین E در روده بهتر انجام می شود که هر دو در عسل وجود دارد و این تبدیل به نظر اغلب دانشمندان به تدریج و در برابر نیازهای بدن انجام می گیرد. کاروتن در خون بین ۲۰۰ الی ۳۰۰ میکروگرم درصد میلی لیتر پلاسما یافت می شود.
ویتامین A در حضور صفرا به سهولت و سرعت جذب می شود ۳ تا ۵ ساعت پس از مصرف ویتامین A مقدارش در خون به حداکثر می رسد، بیشتر ویتامین A در جگر متمرکز می شود و بدن روزانه نیازمند به ۲۵۰۰ واحد بین المللی ویتامین مذکور است.
ویتامین A در چشم فعالیت دارد در متابولیسم سلول های بافت پوششی متابولیسم محرزی دارد، نشو و نما را پیش می برد. ادرار را زیاد می کند. در غدد تیرویید مفید است و موقع دندان در آوردن کودکان عامل موثری است.
ویتامین A در بیماری های جگر، روده، قند، کلیه، ضعف چشم، نوعی از شب کوری، گزروفتالمی، عفونت های پوستی، بافت پوششی و هیپرکراتوز تجویز می گردد. بر روی رشد در سنین جوانی اثر می کند و بر روی قدرت بینایی و بر روی ساختمان نسوج اپی تلیان (بافت پوششی به خصوص نسوج حنجره و لگنچه توام با آلودگی) این نسوج جهت پذیرش بیماری های چرکی موثر است.
خواص ویتامین D
انواع متعددی به نام های ویتامین D۲، ویتامین D۳، ویتامین D۴ و ویتامین D۵ دارد که در چربی و موادی که چربی ها را حل می کنند حل می شوند و در آب غیر محلول است.
ویتامین D در اثر تابش اشعه آفتاب در روی پوست و قشر سطحی آن ایجاد می شود و حیواناتی که پشم و مو و پر دارند با لیسیدن پا منقار زدن، آن را وارد بدن خود می کنند یا از راه گوارش جذب می شود.
کمبود ویتامین D سوخت و ساز کلسیم و فسفر را دگرگون می سازد.
با این که مقدار ویتامین D در خون بر حسب فصول و متناسب با زمان خوردن متغیر است بین ۶۶ الی ۱۶۵ واحد بین المللی درصد میلی لیتر می باشد.
ویتامین D علاوه بر این که تعادل کلسیم و فسفر را محفوظ می دارد. فسفر بافت های شل و نرم را به حرکت در می آورد، فسفر آلی را به فسفر معدنی تبدیل می نماید.
در کودکان پیش رس و بیماری های راشیتیسم و تحتانی کودکان (اسپاسموفیلی) استئومالاسی و مسمومیت از سرب و لوپوس مورد استعمال دارد و در نارسایی کلیه و آرترویواسکلروزها تجویز آن ممنوع می باشد.
خواص ویتامین E
یکی دیگر از ویتامین های موجود در عسل ویتامین E است که این ویتامین به سه شکل آلفا، بتا، گاما و توکوفرول در طبیعت یافت می شود و نوع آلفا فعال تر است. هر سه در آب حل نمی شوند و در برابر اسیدها، نور و حرارت ثابت و نسبت به اشعه ماورا بنفش و قلیایی ها و مواد اکسیدان حساسند. چربی های فاسد و تند خراب می شود.
ویتامین E در تمام بافت های بدن وجود دارد و غلظت آن بین ۰/۱ تا ۱/۱ میلی گرم در هر گرم چربی است و بیشتر از همه در چربی رحم و بیضه یافت می شود. در پلاسمای خون به طور متوسط یک میلی گرم درصد میلی لیتر است.
این ویتامین در تحلیل رفتن ماهیچه ها و اسکلروز ماهیچه ها، بیماری قند، آنژین صدری، بسته شدن سیاهرگ ها، زخم های چرکین، تورم، سوختگی ها، بیماری های کلاژن، برخی بیماری های عصبی مانند اسکلروزان پلاک، در دوران یائسگی و در بیماری های جگر مورد استعمال دارد.
خواص ویتامین K
این ویتامین به اشکال ویتامین K1 و K2 در طبیعت یافت می شود. در چربی محلول اند و در برابر حرارت تا حدی ثابت و در مقابل نور و قلیایی ها غير ثابت می باشد و برای جذب شدن بدن احتیاج به صفرا دارند. این ویتامین در اشخاص بالغ به مقدار کافی از جسد میکروب ها در روده تهیه می شود.
نیاز به این ویتامین در گرما بیشتر می گردد. در انعقاد خون، اثر غیرمستقیم دارد و در مسمومیت های حاصله از بنزن و بنزین و سالیسیلات و مصرف زیاد دیکومارل، ترومکسان مورد استعمال دارد. کمبود این ویتامین اغلب ثانوی بوده و به واسطه نبودن املاح صفراوی که برای جذبش لازمند به وجود می آید. لذا در فیستول های خارجی صفراوی و یرقان های انسدادی و کلیت های مزمن زخمی و… دیده می شود.
خواص ویتامین C
ویتامین C از دیگر ترکیبات عسل است که در طبیعت به دو شکل یافت می شود، هر دو در آب محلول هستند و در برابر نور و قلیایی ها و بعضی فلزات غیر ثابت می باشند.
ویتامین C تا حدودی در بدن ذخیره می شود. گیاهان و بیشتر پستانداران ویتامین C می سازند و خوکچه هندی و میمون و انسان قادر به ساختن آن نیستند. احتیاج روزانه بدن ۷۵ میلی گرم حدس زده شده و وجود آن باعث استقامت بدن در برابر امراض عفونی می گردد و در سلول های نسوج پیوندی، غضروفی، استخوانی عاج دندان ها، عمل نگهداری مواد را در داخل آن ها انجام می دهد. ویتامین P فعالیت ویتامین C را زیاد می کند و در ساختن دندان ها و استخوان ها ویتامین C دخالت دارد.
خرابی لثه ها، کم شدن استقامت مویرگ ها، کاهش استقامت بدن در برابر بیماری های عفونی، دير التیام یافتن زخم ها، به تعویق افتادن ترمیم شکستگی استخوان ها، خستگی و بی حالی عمومی، کم خونی، اختلال در رشد و استخوانی شدن غضروف ها و اختلال در پیشرفت کردن آن با کمبود این ویتامین ارتباط دارد.
ویتامین B1 (تیامین)
یکی از ویتامین های موجود در عسل تیامین است که در گیاهان به شکل طبیعی یافت می شود و در بدن حیوانات به شکل ترکیبی در آب و الکل رقیق حل می شود و در چربی غیر محلول است. محلول اسید آن در برابر حرارت مقاوم و خنثی و قلیای آن استقامتی ندارد.
در برابر اکسیژن هوا مقاوم و به اشعه ی ماورا بنفش حساس است در بدن حیوانات با میکروب های عادی موجود در روده ساخته می شود و قسمت اعظم آن از راه خوراک وارد می گردد. ۶تا۱۲ میکروگرم کاربوکسیلاز در صد میلی لیتر در خون جز ترکیبات گلبول های سرخ می باشد و در حدود یک میکروگرم در پلاسما به حال آزاد موجود است.
در فعالیت دیاستاز و هضم و جذب چربی ها و قندها اثر دارد، متابولیسم گلوسیدها را منظم می کند. کمبود آن سبب کمی اشتها، استفراغ، خستگی عمومی کم شدن فعالیت گوارش، کاسته شدن اسید کلریدریک معده، يبوست، کمی وزن، کاستی رشد کودک، ضربان قلب، اختلال متابولیسم آب، علایم عصبی در پاها، ضعف ماهیچه چهار سر، انقباض ماهیچه ها، زود خسته شدن، زیاد و کم شدن حس و حساسیت می شود و در کمبود شدید آن بری بری و نوریت ظاهر می گردد و تمام حالات مذکور با دادن ویتامین B1 برطرف می گردد. در مبتلایان به الكل، اختلالات معده و روده، جگر، هنگام وضع حمل، در بیماری قند، ویتامین مذکور داده می شود و در مبتلایان به ساتورنیسم این ویتامین را به عنوان پیشگیری تجویز می کنند.
ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
در طبیعت به شکل آزاد هم یافت می شود به مقدار کم در آب و الکل حل می شود و در چربی ها غیر محلول است. حرارت و اکسیژن در نوع اسیدش اثری ندارد، در برابر نور حساس است. میکروب های روده در ساختن آن دخالت دارند، ۲۸۰ الی ۳۰۰ میکروگرم درصد گرم خون وجود دارد.
کمبود آن جراحاتی در شیار بینی، لب، پلک ها، گوش ها، تورم، خشکی پوست، خارش مقعد و فرج و پوست بیضه، سوزش زبان و پا، تورم زبان و عصب و تروبولبر، ازدیاد حساسیت در پا و ساق پا، ضعف ماهیچه ها، عدم تطابق حرکات، انقباضات کلونیک، سرگیجه، لرز، قرمز شدن قرنیه و پوست ایجاد می کند و با دادن ویتامین B2 هر کدام از علایم که به وجود آمده باشد برطرف می گردد.
ویتامین B3 (نیاسین) و ویتامین B6 (پیروکسیدین) نیز جز ویتامین های موجود در عسل هستند و اینوزیتول و ویتامین پانتوتنیک اسید از سری ویتامین های B کمپلکس نیز جزو ویتامین هایی هستند که در عسل به مقادیر گوناگون وجود دارند.
اسید فرمیک عسل
اسید فرمیک نیز جزو ترکیبات عسل می باشد و با عفونت های چندی به ویژه عفونت ها در روده ها مبارزه می کند چنان چه باکتریولژیست معروف آمریکایی دکتر ساکت ( S. M .Sackett ) از فيلادلفيا باکتری های چندی که شناخته شده بودند (تیفوئید، دیسانتری، پریتونیت، برنکوپنومونی) بر عسل خالص کشت داد و ثابت کرد که پس از چند ساعت یا چند روز جز میکروب های مرده باکتری دیگری در عسل یافت نمی شود و عسل نه تنها حامل میکروب نیست بلکه کشنده میکروب است.
