سنجد تلخ (Hippophae rhamnoides)

کاربر 22

5 مرداد 1399

1,261 بازدید

نام فارسی: سنجد تلخ ، کام، کهام

نام علمی: Hippophae rhamnoides L

نام فرانسوی: Saule & pineux ،Faux- Nerprun ،Epine- marante ،Argousier

نام انگلیسی: Willow thorn ،Sea buckthorn ،Buckthorn ،Sallow thorn

نام آلمانی: Sanddorn ،Pferdsdorn ،Weidendorn ،Seadorn ،Echter sanddorn

نام ایتالیایی: Gorra ،Vetrice spinosa ،Vetrice marina ،Olivello spinoso

نام عربی: غاسول رومی، شوک القصار

سنجد تلخ ، درختچه ای خاردار و به ارتفاع تقریبی ۱ تا ۳ متر و از تیره سنجد است. این گیاه به حالت وحشی و به مقدار زیاد در زمین های آهکی نواحی مختلف اروپا و در آسیا و ایران می روید. از ریشه های ضخیم آن به سهولت پاجوش های بسیاری خارج می شود. این عمل خود موجبات انبوه شدن گیاه را در ناحیه ای فراهم می آورد. از این جهت در اراضی ماسه ای سواحل دریاها، برای جلوگیری از حرکت تپه های ماسه ای، این درختچه را می کارند تا به سهولت بر اثر انبوه شدن، جلوی پیشرفت این تپه ها را بگیرد.

از مشخصات درختچه سنجد تلخ است که برگ هایی باریک و دراز، نوک تیز و به درازی ۵ تا ۶ و به عرض یک سانتی متر دارد. پهنک برگ آن فاقد دندانه ولی دارای دمبرگ بسیار کوتاه است. سطح فوقانی پهنک برگ های آن به رنگ سبز خاکستری ولی سطح تحتانی آن ها، نقره ای و پوشیده از فلس های مایل به خرمایی است. گل های آن که در اوایل بهار ظاهر می گردد، رنگ مایل به سبز دارد و بر دو نوع نر و ماده می باشد.

میوه گیاه سنجد تلخ، کوچک، تقریبا کروی، به رنگ زرد نارنجی و دارای طعم ترش است. پرورش این درختچه به علت اسیدآسکوربیک زیاد که میوه ی آن در بعضی نواحی معمول گردیده است. قسمت مورد استفاده این درختچه، میوه و پوست ساقه آن است.

ترکیبات شیمیایی سنجد تلخ

میوه آن دارای اسید مالیک فراوان، مالات کلسیم، مانیت، کوئرستین، یک ماده ملون و قابل تبلور که به صورت بلوری های سوزنی شکل به رنگ زرد لیمویی بدست می آید، یک ماده روغنی، مقدار زیادی اسید آسکوربیک و اسید بوتیریک (Groebner) است. برگ و چوب سنجد تلخ دارای کوئرستین می باشد. همچنین به سبب داشتن املاح آهن، رنگ خاکستری و قهوه ای تولید می کند.

خواص درمانی سنجد تلخ

میوه آن ضد اسکوربوت بسیار قوی و قابض است. در رفع عوارض ناشی از فقدان ویتامین C به خوبی می توان از میوه آن استفاده کرد. اثر ضد کرم نیز برای آن قایل می باشند. مصرف پوست این درختچه و برگ آن به عنوان مقوی و قابض توصیه شده است. دانه اش اثر ملین ملایم دارد.

در بعضی از کشورها مانند فنلاند و انگلستان، از میوه ترش مزه درختچه سنجد تلخ نوعی مارمالاد با طعم مطبوع می سازند. در دامپزشکی گاهی از میوه این درختچه برای رفع بیماری های جلدی دام ها استفاده به عمل می آورند. برای ماده روغنی موجود در میوه این گیاه بدون آنکه دلایل قاطعی ارائه شود، اثر مفید در درمان آنژین دوپوآترین ذکر شده است.