نام فارسی: سیب زمینی ترشی
نام علمی: Heliathus tuberosus L
نام انگلیسی: Canada potato، Toberous، Jerusalem artichoke، Topinambur
نام فرانسوی: Artichaut de Je rusalem، Topinambour، He lianthetube reux
نام آلمانی: Jerusalem artischoke، Knolensonnenblume، Topinambur، Erdbirne
نام ایتالیایی: Tartufoli، Pera di terra، Topinambour، T. del canna، Tartufo- bianco
نام عربی: ترتوف، تفاح الارض
نام دیگر: یرالماسی
سیب زمینی ترشی گیاهی از تیره کاسنی، علفی و زیبا است. ساقه آن به ارتفاع ۱.۵ تا ۳ متر می رسد. ساقه آن راست، خشن، منشعب است و قسمت های انتهایی که غده های زیرزمینی آن قرار دارد، به قطر ۴ تا ۵ سانتی متر و به درازای ۷ تا ۱۵ سانتی متر می باشد. غده های زیرزمینی ممکن است حجم زیاد پیدا کنند.
از مشخصات دیگر گیاه سیب زمینی ترشی آن است که اگر در ارتفاعات کاشته شود، ساقه های هوایی آن بسیار کوتاه و برگ های آن در سطح زمین واقع می شود. برگ های سیب زمینی ترشی، عموما ساده، منفرد، بیضی شکل، نوک تیز و دارای کناره دندانه دار است. در پهنک آن نیز ۳ رگبرگ اصلی دیده می شود.
کاپیتول های سیب زمینی ترشی دارای دو نوع گل زرد رنگ، یکی لوله ای که در وسط قرار دارد و دیگری زبانه ای که واقع در حاشیه نهنج است. پهنای کاپیتول های آن، کم تر از آفتاب گردان و بین ۴ تا ۸ سانتی متر می باشد، که معمولا به صورت مجتمع و جمعی در کنار هم، در راس دمگل درازی قرار دارند. تنها غده های زیرزمینی این گیاه قابل استفاده است.
ترکیبات شیمیایی سیب زمینی ترشی
مواد موجود در غده های سیب زمینی ترشی:
اینولین | ۱.۲۵ تا ۱.۵۳ درصد |
قندهای مختلف | ۳.۶۵ تا ۵.۲۰ درصد |
مواد ازته | ۱.۸۹ تا ۲.۵۲ درصد |
مواد چرب | ۰.۱۵ تا ۰.۱۸ درصد |
سلولز | ۰.۳۵ تا ۰.۲۵ درصد |
آب | ۷۴ تا ۸۰ درصد |
مواد قابل استخراج دیگری نیز در ترکیبات شیمیایی می تواند قرار گیرد. خاکستر باقی مانده از آن نیز، معادل ۱.۱۶ درصد و شامل املاح مختلف پتاسیم، سدیم و غیره می باشد.
خواص درمانی سیب زمینی ترشی
سیب زمینی ترشی غذای مناسبی برای مبتلایان به بیماری قند و اورمی است. زیرا مواد قندی آن به صورت گلیکوژن در کبد ذخیره نمی گردد و هم اینکه به علت کم داشتن مواد پروتیدی، در پایین آوردن اوره خون اثر می گذارد. غده سیب زمینی ترشی به صورت جوشانده و یا به حالت خام، پس از قرار دادن مدتی در سرکه و یا مخلوط در سالاد مصرف می شود.
محل رویش سیب زمینی ترشی
منشا اصلی گیاه سیب زمینی ترشی ، آمریکای شمالی بوده و از آن جا به نواحی دیگر انتقال یافته است. در ایران نیز پرورش می یابد.