آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
تیره گندم از بزرگ ترین تیره های گیاهان گل دار و مرکب از ۶۰۰۰ گونه است که در ۴۵۰ جنس جای داده شده اند. از اختصاصات آن ها این است که در غالب محيط ها، به صورت اجتماعات خاص پراکندگی دارند. شکل ظاهری آن ها به صورتی است که به مجرد مشاهده هر یک از گونه های آن ها، می توان فورا تعلق گیاه را به این تیره اظهار داشت.
گیاهانی عموما علفی، یک ساله یا پایا (به ندرت با اعضای چوبی) و از نظر کلی دارای ظاهری شبیه به هم هستند. انواع يك ساله آن ها معمولا ریشه های افشان و انواع چند ساله آن ها غالبا ریزوم یا سوش متورم دارند. ساقه هوایی این گیاهان دارای ساختمان خاصی است که ماشوره نامیده می شود.
از اختصاصات این گونه ساقه ها در گیاهان تیره گندم ، آن است که شکل استوانه ای و جدار نازک دارند زیرا بر اثر از بین رفتن مغز ساقه، قسمت مرکزی آن تو خالی می شود مگر در محل گره ها که از به هم پیوستن آوندهایی که به برگ می روند، پرده ای تشکیل می شود و نتیجه آن می گردد که فضای خالی طول ساقه، در محل گره ها پر شود. بعضی از آن ها نیز مانند ذرت و نیشکر، ساقه تو پر دارند.
برگ گیاهان تیره گندم معمولا از پهنکی دراز، منتهی به غلاف مشخص، تشکیل می یابد که عموما به استثنای معدودی، عاری از دمبرگ اند. غلاف برگ های آن ها رشد زیاد دارد به طوری که تقریبا تمام طول میان گره را به صورت لوله ای شکاف دار فرا می گیرد. در محل اتصال پهنک برگ غلات به غلاف، غالبا زایده ای به نام ليگول (Ligule) دیده می شود که نازک و غشایی است. بعضی از آن ها نیز فاقد ليگول هستند.
در گیاهان تیره گندم ، گل ها به شکل خاصی مجتمع می باشند که مجموعا سنبلک (Epillet) نامیده می شوند. سنبلک ها ممکن است مانند گندم مستقیما بر روی محور مشترک قرار گرفته باشند که در این حالت گل آذینی به صورت سنبله مرکب به وجود خواهد آمد و یا آن که سنبلک ها بر روی پایه منشعبی به صور مختلف قرار گرفته باشند که مجموعا وضع گل آذین خوشه مرکب را خواهند داشت و این حالتی است که در غالب این گیاهان مشاهده می گردد.
در گیاهان تیره گندم ، هر سنبلک دارای براکته های کوچک و غیرزایایی به نام پوشینه (Glume) در خارج است. در داخل این پوشینه ها، براکته های کوچک دیگری بر روی محور سنبلک دیده می شود که پوشینک (Glumelle) نام دارد. پوشینک ها چون در کناره گل ها جای دارند از این جهت آن ها را زایا به حساب می آورند. بر روی محور سنبلک ها، گل هایی به تعداد ۱ تا ۱۵ و حتی بیشتر قرار دارند. پوشینه ها معمولا به تعداد ۲ و دارای طول غیر مساوی می باشند. عمل آن ها اصولا محافظت گل های واقع بر روی محور سنبلک است.
در بالای پوشینک ها نیز معمولا پوشش های کوچک تر به نام Glumellules در بعضی گونه ها ممکن است دیده شود. گیاهان تیره گندم به استثنای معدودی از آن ها مانند ذرت، گل هایی با پرچم و مادگی دارند. پرچم های آن ها به تعداد ۳ و واقع در یک ردیف است (به ندرت ممکن است تعداد پرچم ها، زیاد تر یا کم تر باشد) و چون میله پرچم ها در آغاز، کوتاه است و سپس در هنگام رسیدن دانه گرده، دراز می شود، نتیجه آن می گردد که بساک آن ها، وضع آویخته در خارج سنبلک ها به خود بگیرد.
مادگی گیاهان تیره گندم یک برچه ای و منتهی به کلاله دو شاخه پر مانند است و این خود باعث می شود که دانه های گرده به سهولت جذب آن شوند. چون روی طرح اصلی گل، باید مادگی مرکب از ۳ برچه باشد از این جهت امروزه معتقدند که در این گیاهان، برچه ها به نحوی با یک دیگر آمیخته اند که مجموعا تخمدانی یک خانه و منتهی به کلاله یک یا ۳ شاخه، از آن ها نتیجه شده است. در داخل تخمدان، یک تخمک واژگون یا نیمه واژگون به وضع ایستاده جای دارد.
چون در گیاهان تیره گندم ، رسیدن دانه گرده معمولا قبل از مادگی صورت می گیرد، از این جهت آمیزش آن ها از طریق گرده افشانی غیر مستقیم و مداخله عوامل مختلف مانند باد باید انجام گیرد، مگر در انواعی از آن ها که گل ها پس از رسیدن کامل پرچم و مادگی نیز ناشکفته باقی می مانند و آمیزش آن ها به طور مستقیم در داخل همان محفظه بسته صورت می گیرد.
میوه گیاهان تیره گندم به صورت گندمه (Cariops) است و آن فندقه ای است که جدارهای میوه در آن، به صورت لایه نازکی به غشای دانه چسبیده باقی می ماند. دانه آن ها دارای آلبومن آردی با ذخایر نشاسته ای فراوان است و لایه ای آن را از خارج فرا می گیرد که فاقد مواد نشاسته ای ولی دارای مواد چرب، آلورون و دیاستازهای مختلف است.
رده بندی این گیاهان به صور مختلف صورت می گیرد ولی آن چه که بیشتر معمول می باشد آن است که آن ها را ابتدا از روی مفصل بودن سنبلک ها در بالا یا پایین پوشینه و سپس از روی اختصاصات مختلف دیگر، مربوط به پوشش های گل و غیره تقسیم بندی می نمایند. انواع دارویی و مفید گیاهان تیره گندم به شرح زیر است:
