به (Quince)

معرفی گیاه به

نام‌‌های ديگر به : بهی، آنی، آبی، آبرود، آيوا، هيوا، شال‌به، شغال‌به، توچ، سنگه، سفرجل Quince، Coing.

به درخت کوچکی است که، پوست ساقه و تنه آن قهوه ای بوده و در اکثر نقاط اروپا، نواحی مدیترانه، آسیا و آفریقای شمالی می‌روید. برگهای آن کرکدار و صاف است. گلهای آن درشت، به رنگ سفید و یا صورتی و دارای پنج گلبرگ می‌باشد. میوه رسیده زرد رنگ، گرد و یا به شکل گلابی است و در سطح آن پوشیده از کرک بوده است. میوه به، تقویت کننده قلب است. ادرار آور است. نرم کننده سینه است. مقوی معده و دستگاه هاضمه است. به ترش، برای تنگی نفس مفید است. به ترش، استفراغ را بند می آورد. بهترین و مفیدترین میوه برای مسلولین است. خونریزی از رحم را متوقف می کند.

لعاب دانه به، را روی زخم ها و سوختگی‌ها بگذارید تا باعث بهبود سریع آنها شود. برای درمان جراحات گلو موثر است. سرفه را برطرف می کند. برای التیام ترک پوست دست و بدن، نوک پستان، لب و بواسير، لعاب دانه آن را روی موضع بمالید. برای درمان خشکی زبان و دهان مفید است.

دم کرده گل و شکوفه به، سردرد را برطرف می‌کند. سینه را صاف و تقویت می‌کند. سرفه کودکان را برطرف    می‌سازد. روغن به، سرگیجه را برطرف می‌کند. برای مداوای زخم های دهان مفید است. خونریزی ریوی را درمان می کند. اسهال مزمن را برطرف می کند. دوست کبد است و ورم کبد را رفع می کند. زخم روده ها را درمان    می‌کند. جوشانده برگ درخت به، ورم چشم را مداوا می کند. زخم‌ها را با جوشانده برگش بشوئید. ضماد برگ درخت به، برای ورم چشم مفید است.

مشخصات به

ميوه‌ی گياهی است از خانواده‌ی Rosaceae ، درختی دارد كوچك كه پوست ساقه و تنه‌ی آن به رنگ قهوه‌ای سير است، شكاف نمی‌خورد ولی وقتی كه درخت كهنسال شد قطعاتی از پوست از درخت كنده می‌شود. برگ‌‌ها پوشيده از كرك و روی برگ صاف و بی‌كرك و تار است. جوانه‌‌های آن كوچك و پوشيده از تار. گل‌های آن بزرگ به‌طور منفرد به رنگ سفيد يا صورتی كه دارای پنج گلبرگ است. ميوه‌ی آن زردرنگ و گرد و سطح آن اغلب پوشيده از كرك بوده و داخل آن دانه‌‌های به و در هر خانه ۱۲ عدد دانه قرار دارد. درخت به بومی مشرق‌زمين و مركز آسيا است، در جنگل‌های شمال ايران به‌طور خودرو می‌رويد.

طبيعت آن: به شيرين معتدل و يا گرم و تر، به ترش سرد و خشك است.

ترکیبات گیاه

سرشار از ویتامینهای A و B و املاح آهکی و تانن است. به، دارای پروتید، گلوسید، لیپید و آب است و صد گرم آن تولید ۱۱۲ کالری انرژی می کند.

در هر يك‌صد گرم گوشت ميوه مواد زير وجود دارد.

آب ۸۳ گرم، مواد قندی و كربوهيدرات‌‌ها ۱۵ گرم، خاكستر 4/0 گرم، كلسيم ۱۱ ميلی‌گرم، فسفر ۱۷ ميلی‌گرم، آهن 7/0 ميلی‌گرم، پتاسيم ۱۹۷ ميلی‌گرم، تيامين 02/0ميلی‌گرم، رايبوفلاوين 03/0 ميلی‌گرم، نياسين 2/0 ميلی‌گرم، سديم ۴ ميلی‌گرم ، ويتامين‌‌ A مقدار 40 میلی گرم و ویتامین C مقدار 15 ميلی‌گرم در به وجود دارد.

خواص درمانی

1. كسانی كه قبل از غذا خوردن استفراغ می‌كنند بايد قبل از غذا آب به بخورند ديگر استفراغ نخواهند كرد.
2. آب آن را بخوريد نرم‌كننده‌ی سينه خواهد بود و برای درمان تنگی‌نفس مفيد است، در درمان آمدن اخلاط خونی از سينه و قی مصرف می‌شود، معده را تقويت می‌كند، برای ازدياد ترشح ادرار و بند آوردن خونريزی نافع است.
3. به ترش و شيرين را بدون پوست و تخم آب بگيريد و يك‌پنجم آن قند اضافه كنيد و به قوام آوريد و به مرور بخوريد. مقوی قلب و دماغ و فرح‌آور است، اشت‌‌ها را زياد می‌كند، مسدودكننده‌ی مجاری عروق می‌باشد، ورم شديد امعأ را درمان می‌كند، معده را تقويت می‌نمايد.
4. دانه‌‌های ميان آن را بيرون آوريد و به جای آن كوبيده‌ی جوزبويا بريزيد و ميان آتش بگذاريد تا بريان شود به حدی كه رنگ آن تيره گردد بعد بخوريد. قابض است و برای قطع اسهال طولانی و مزمن بسيار مجرب است.
5. آن را هشت روز در آب و شراب بخيسانيد و با آن دهان را بشوييد. خونريزی لثه را برطرف می‌سازد.
6. ريختن قطره آب به در مهبل برای رفع سوزش مجرای ادرار نافع است و جراحات مجرا را التيام می‌بخشد.
7. گوشت آن را رنده كرده و ضماد كنيد. برای ورم‌های گرم چشم نافع است.
8. خشك آن را نرم بكوبيد و بر موضع بپاشيد. برای بند آوردن خون جراحت‌‌ها مفيد است.

تذكر: برای اشخاص گرم‌مزاج مضر است، ميوه‌ی نارس آن ديرهضم و قابض است و خوردن آن صلاح نيست.

دانه‌ی به

نام ديگر: به‌دانه

طبيعت آن: سرد و تر است.

تركيب شيميايی: گلوكوزيد آميگدالين حدود ۱ درصد، روغن ثابت ۱۹، ۱۵ درصد، مواد لعابی ۲۰ درصد، پكتين، ليپيد، رزين، ساپونين، تانن

ويتامين، C در دانه‌ی به وجود دارد.

خواص درمانی

1. جويدن آن برای رفع كندی دندان‌‌ها مفيد است.
2. مغز به دانه را بدون پوست خوب بجويد و بخوريد. در گرم‌مزاج‌‌ها برای تقويت نيروی جنسی مفيد است، برای بند آوردن اسهال ساده و اسهال خونی مؤثر است، سل و ناراحتی‌‌های تنفسی و سينه درد و گرفتگی آواز و زخم روده‌‌‌ها را درمان می‌كند.
3. خوردن لعاب آن برای رفع جراحات و خشونت حلق و سرفه‌ی گرم و خشك و سياه‌سرفه، تسكين حرارت معده، تب‌‌ها و سوزش و خشكی زبان و دهان نافع است.
4. آن را شب در كمی آب بخيسانيد و صبح با لعاب آن ملايم موضع را ماساژ دهيد ترك‌خوردگی پستان و ورم سرمازدگی را درمان می‌كند، سوختگی پوست كه از آب جوش يا از آتش باشد را تسكين و التيام می‌بخشد و ترك‌خوردگی پس از سوختگی را درمان می‌كند و برای ترك‌خوردگی لب‌‌ها و رفع خشكی آن مصرف می‌شود.

تذكر: معده را سست و ضعيف می‌كند. و مصلح آن؛افراد گرم‌مزاج، آن را با شكر و افراد سردمزاج با رازيانه بخورند.

پوست ميوه‌ی به

خواص درمانی: آن را پانزده روز در مقداری الكل بخيسانيد بعد آبش را بگيريد و هر روز به صورت بماليد. درهم‌رفتگی يا چين‌وچروك پوست صورت را برطرف می‌سازد.

برگ به

تركيب شيميايی: روتين‌فلاون، گلوكوزيد آميگدالين، تانن ۱۱ درصد.

خواص درمانی

1. آب دم‌كرده‌ی آن را بنوشيد. قابض است و اسهال را درمان می‌كند.
2. يك مشت تازه و سالم آن را در يك ليتر آب ده دقيقه بجوشانيد بعد ده دقيقه هم دم كنيد سپس آب آن را صاف كرده و بهارنارنج سائيده و يا عرق بهارنارنج را با آن مخلوط كنيد و هر شب موقع خواب يك يا دو قاشق بخوريد. بی‌خوابی را درمان می‌كند. نوشيدن آن سينه را نيز نرم می‌كند و برای رفع عصبانيت مفيد است.
3. تازه‌ی آن را بكوبيد و ضماد كنيد زخم‌های عفونی را درمان می‌كند، برای ورم‌های گرم چشم نافع است.
4. آن را با شاخه‌‌های درخت به و جوانه‌‌های آن مخلوط بسوزانيد و خاكسترش را پشت چشم ضماد كنيد. كلفت شدگی پلك را برطرف، خارش و سوزش مژه را تسكين و ريزش مژه‌‌‌ها را متوقف می‌كند.

شكوفه‌ی‌به

طبيعت آن: معتدل است.

خواص درمانی

1. سی گرم از آن را در يك ليتر آب جوش دم كنيد و آب صاف‌كرده‌ی آن را به مرور بنوشيد سرفه را تسكين می‌دهد، دردسر و غليان حرارت را تسكين می‌دهد، مقوی دل و دماغ و معده است.
2. اگر آب جوشانده‌ی آن را با عرق بهارنارنج مخلوط كرده و شب موقع خواب بنوشيد بی‌خوابی را درمان می‌كند.
3. مربای شكوفه‌ی به را بخوريد برای تقويت سينه و دل و اعضای داخل شكم و خفقان گرم نافع است.

پوست درخت‌به

تركيب شيميايی: اسيد سيانيدريك در آن وجود دارد.

خواص درمانی: پوست درخت به را بكنيد و قسمت بيرونی آن را بتراشيد و دور بريزيد، قسمت سفيد داخلی آن را نيمكوب كرده و در يك ليوان آب آن‌قدر بجوشانيد تا آب به نصف برسد، آب صاف كرده‌ی آن را بنوشيد. قابض است، سكسكه يا فواق را آرام می‌سازد.

روغن به

طرز تهيه: ابتدا آن را خوب بپزيد بعد با فشار آب آن را بگيريد و با دو برابر آب گرفته‌شده روغن زيتون مخلوط نموده روی حرارت ملايم آن‌قدر بجوشانيد و دائم بهم بزنيد و آن‌قدر ادامه دهيد تا آب آن تبخير شده و روغن باقی بماند. مراقب باشيد كه روغن نسوزد.

طبيعت آن: سرد و تر است.

خواص درمانی

1. روغن به برای زخم‌‌های دهان و سرگيجه و طنين صدا در گوش مورد مصرف قرار می‌گيرد.
2. آن را بخوريد، برای سردرد گرم و خون‌روی از سينه، ورم كبد، اسهال مزمن، شكم‌روی گرم و زخم روده‌‌‌ها و رفع سم حشرات گزنده مفيد است و حقنه با آن نيز همين اثر را دارد.

رب به

طبيعت آن: سرد و خشك است.

خواص درمانی

1. آن را بخوريد، قی و اسهال را بند می‌آورد، تشنگی را تسكين می‌دهد، حرارت و درد معده و روده‌‌‌ها را كه از اخلاط موجود باشد كاهش می‌دهد.
2. هفت روز صبح هر روز هفت مثقال از آن را با نان بخوريد. از خونريزی زياد قاعدگی جلوگيری می‌كند.
3. آن را با آب برگ نعنای تازه مخلوط كنيد و بخوريد. برای جلوگيری از آشفتگی و قی خصوصا قی صفراوی مفيد است.

تذكر: مضر ريه و سرفه است.

نحوه مصرف 

شربت:

برای تهیه شربت، ۵۰ گرم میوه به را خرد کرده، با ۵۰ گرم عسل یا شکر مخلوط کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و بجوشانید تا حجم آن به نصف تقلیل یابد، همچنین می‌توانید چند عدد از این میوه را بپزید. در پارچه تمیزی آنقدر فشار دهید تا شیره‌اش خارج شود. ده برابر وزنش شکر به آن افزوده و با مقداری آب بر روی حرارت بگذارید، تا آنکه مایع غلیظی بدست آید. برای درمان اسهال روزانه سه قاشق از این شربت را بنوشید. این میوه سرشار از تانن است ، و این ماده برای درمان ورم معده موثر است بنابراین کمپوت و شربت آن برای رفع این ناراحتی مفید است.

جوشانده:

برای تهیه جوشانده، ۳۰ گرم به‌ دانه را در یک لیتر آب جوش ریخته و آنقدر بجوشانید تا به صورت ژله در آید. ۳۰ گرم برگ درخت میوه  را در یک لیتر آبجوش ریخته و مدت چند دقیقه بجوشانید. ۴۰ تا ۵۰ گرم به را ریز ریز کرده، حدود ۱۵ دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید و مصرف کنید.

دم کرده:

برای رفع سرفه ۲۵ تا ۳۰ گرم برگ تازه یا خشک آن را، در یک لیتر آب جوش دم کنید. دم کرده را، صاف کرده و سه بار در روز بنوشید. این دم کرده برای رفع سرفه بکار میرود. .

روغن:

به را تکه تکه کرده و بپزید، سپس آب آن را بگیرید. آن را با روغن زیتون مخلوط کرده و آنقدر بجوشانید تا تمام آب آن بخار شود و فقط روغن باقی بماند البته دقت کنید که روغن نسوزد. در نظر داشته باشید که، روغن زیتون دو برابر میزان شیرابه میوه به، بایستی به مخلوط اضافه شود.

ضماد: (مرهمی که “غالبا” بر روی زخم مالیده می‌شود)

یک قاشق قهوه‌خوری به دانه را، در شب و در یک فنجان آب سرد خیس کنید. صبح آن را صاف کنید. آب غلیظی بدست می آید که ترک و سوختگی پوست را از طریق ماساژ، درمان می کند.

خیسانده:

برای درمان ورم معده، ۴ گرم به دانه را، در یک لیوان آب سرد بخیسانید. هر زمان میل داشتید از این خیسانده تناول کنید.

به هندی

نام‌‌های ديگر: بل، بابارتو، سفرجل هندی، قثاء لهند

Bel indian، Coing de bengale، Bael tree، Marmelos، Bengal quince.

مشخصات به هندی

ميوه‌ی گياهی است از خانواده‌ی Rutaceae ، كه درختچه‌ای خاردار می‌باشد با برگ‌های مركب و دارای سه برگچه كه با يك دمبرگ دراز به ساقه متصل می‌شود و هر برگچه به شكل بيضی نوك‌تيز است. گل‌های آن سفيد مايل به زرد و گوشت‌دار، گوشت يا پولپ آن شيرين و خوراكی است. دانه‌‌های آن مانند مركبات به مقدار زياد در داخل پولپ ميوه قرار گرفته و اطراف هر دانه را لعاب فراوان و كرك پشم‌مانندی فراگرفته است. اين درختچه هندی است و در نواحی مركزی و جنوبی هندوستان به طور وحشی می‌رويد و در ساير مناطق هند نيز به‌طور پرورشی كاشته می‌شود، در ايران در بلوچستان می‌رويد(فلور ايران). گا‌‌ها در مكان‌های ديگر نيز كاشته می‌شود.

برگ به هندی

تركيب شيميايی: اگلين، سيتوسترول، راتاسين كه ظاهرا مشابه اسكيميانين می‌باشد، اسانس روغنی فرّار شامل آلفا. فلاندرن و بتا. فلاندرن، خاكستر آن شامل كلسيم و منيزيم و فسفات آهن است.

خواص درمانی

1. برگ‌های تازه و جوان آن را اگر در دهان خوب بجويد و بخوريد برای عقيم شدن و سقط جنين مؤثر است.
2. اگر آن را له كنيد و ضماد نماييد. برای التيام زخم‌های چركی و تاول‌های خارش‌دار و جراحت‌‌ها و ورم‌های ساق پا و بيماری تب برفكی مفيد می‌باشد.

ميوه‌ی به‌ هندی

طبيعت آن: گرم و خشك است.

موادی كه در آن وجود دارد: قند احياكننده، اسانس شامل دی. آلفا. فلاندرن و آلو. ايمپراتورين و بتا. سيتوسترول، مارملوزين كه مشابه ايمپراتورين است.

ويتامين C در اين ميوه موجود است.

خواص درمانی

1. آن را بخوريد. كمی ملين و مسهل است، برای رفع التهاب ركتوم و معالجه سل و رفع اختلالات كبدی مؤثر است، بسيار محلل است و نيروی هاضمه را تقويت می‌كند.
2. آب جوشانده‌ی نارس آن را بخوريد. قابض است و برای قطع اسهال‌‌های ناشی از ضعف و اسهال‌‌های خونی مزمن مفيد می‌باشد.

ريشه‌ی به‌هندی

تركيب شيميايی: اوراپتن، اومبلی فرون، مارمين، لوپئول، اسكيميانين

خواص درمانی: آب جوشانده‌ی آن را بنوشيد. برای رفع آشفتگی و جلوگيری از قی مفيد می‌باشد، برای رفع تپش قلب مؤثر است.

توصیه ها:

این میوه را، فقط به رنگ زرد روشن تهیه کنید، زیرا نوع سبز آن مانند، بسیاری از میوه های دیگر رسیده و خیلی سفت است. در صورتی که در میان به‌های خریداری شده، تعدادی میوه سبزرنگ وجود دارد، آن را چند روز در دمای اتاق قرار دهید تا رسیده شوند. پوست این میوه براق و معطر بوده و با لایه ای کرک مانند به رنگ قهوه‌ای پوشیده شده است که، آن را با ساییدن از بین می‌برند. توصیه می شود که خانم های باردار برای جلوگیری از سقط جنین، به مصرف کنند.

از جویدن و بلعیدن به دانه بپرهیزید زیرا، حاوی یک ماده سمی است که برای بدن مضر است، بنابراین؛ چند عدد از دانه آن را مدتی در دهان نگه داشته و مرتب بمکید تا لعاب آن خارج شود، سپس بیرون بریزید یا اینکه تعدادی از دانه این میوه را در آب داغ بخیسانید و از لعاب آن استفاده کنید. تفاله‌اش سنگین است، پس بهتر است از پخته یا مربا یا لااقل آب آن استفاده کنید. توصیه می‌شود برای درمان بی خوابی، دم کرده گل به را، با آب بهار نارنج مخلوط کرده و قبل از رفتن به رختخواب بنوشید.