طب آیورودا طب سنتی هند، دست کم سه هزار سال سابقه تاریخی دارد. در نخستین آثار به یاد مانده از آیورودا اشاره هایی به سیر شده است. پزشکان آیورودایی چهار سال آموزش می بینند و بعد زیر نظر پزشکان با تجربه مطالعات خود را تکمیل می کنند. حدود پانصد میلیون هندی و پاکستانی از روش پزشکی آیورودا بهره مند هستند.
در ده سال گذشته آیورودا در آمریکای شمالی با اقبال همگانی روبه رو شده است، که در این میان دیپاک چوپرا (Deepak Chopra) واسانت لاد (Vasant Lad)، دیوید فراولی (David Frawley) و رابرت اسوبودا (Robert Svoboda) در رواج این شیوه پزشکی نقش موثری ایفا کرده اند. در آمریکا نظام مشخصی، که طب آیورودایی را تنظیم کند، وجود ندارد. بعضی از پزشکان آیورودایی مدرک دکترای پزشکی دارند. بعضی نیز فاقد مدرک دانشگاهی هستند. گروهی نیز مدارکی دارند که در آمریکا به رسمیت شناخته نشده است. خدمات آیورودایی در اغلب شهرهای بزرگ آمریکا وجود دارد.
سیر در طب آیورودا
متخصصان آیورودا اغلب اوقات سیر را به شکل چای (آب جوشانده نمی شود)، پودر، عصاره یا روغن مورد استفاده قرار می دهند. در سنت آیورودا، سیر برای دستگاه گوارش، جهاز تنفسی، سیستم عصبی و سیستم های بازآفرینی و گردش خون مناسب است. سیر می تواند سطح انرژی بدن را افزایش دهد و در نتیجه روی سوخت و ساز اثر بگذارد. سیر در هندوستان برای موارد زیر استفاده می شود:
- سیر برای تقویت سیستم گردش خون
- سیر برای تقویت دستگاه گوارش
- سیر برای سینه درد
- سیر برای عفونت زدایی
- سیر برای از بین بردن کرم روده و معده
- سیر برای رفع مسمومیت غذایی
- سیر برای رفع مسمومیت ناشی از فلزات
- سیر برای سرحال آوردن
برخی از موارد استفاده سیر در شیوه آیورودا به زبان طب غربی به شرح زیر است:
- درمان آسم با سیر
- درمان گرفتگی برونش ها با سیر
- درمان آترواسکلروز با سیر (تصلب شرایین)
- درمان کلسترول زیاد با سیر
- درمان سرماخوردگی با سیر
- درمان سرفه با سیر
- درمان زخم معده با سیر
- درمان مشکلات هضم بد
- درمان عفونت گوش با سیر و سایر ناراحتی های گوش
- درمان تب با سیر
- درمان بیماری های قلبی با سیر و تپش قلب
- درمان بواسیر با سیر
- درمان فشار خون با سیر
- درمان هیستری با سیر
- درمان ناتوانی جنسی با سیر
- درمان عفونت های انگلی با سیر
- درمان روماتیسم با سیر
- درمان جوش صورت با سیر و سایر بیماری های پوستی (استعمال خارجی)
- درمان سیاه سرفه با سیر
سیر گیاه نیروبخش
در آیورودا از سیر به عنوان یک تونیک استفاده می شود. به عبارت دیگر اشخاص سیر را، نه برای درمان یک بیماری خاص، بلکه برای کسب انرژی مورد استفاده قرار می دهند. تونیک به هر ماده ای اطلاق می شود که به تدریج روی بدن اثر می گذارد و بر نیرو و نشاط آن می افزاید. تاثیر تونیک بر بدن تدریجی است و از این حیث با نیرودهنده های محرکی مانند کافیین که به بدن انرژی فوری میدهد تفاوت دارد، زیرا کمی دیرتر از میزان این انرژی می کاهد.
تونیک درمانی در نظام آشپزی هندی وجود دارد. معمولا در ماهی تابه روغن زیاد ریخته می شود. بعد به این روغن ادویه اضافه می کنند و چند دقیقه ای آن را حرارت می دهند. آنگاه سبزی ها را به روغن داغ اضافه می کنند تا در آن سرخ شود. غذاهای هندی اغلب حاوی پودر کاری است. تونیک درمانی به همراه سیر برای تقویت نیروی بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
سه دوشا در طب آیورودا
برای اطلاع از نقش سیر در نظام آیورودایی باید سه نیروی قدرتمند طبیعت را بشناسید. واتا، پیتا و کافا که به طور کلی تحت عنوان دوشاها شناخته می شوند. همه ما می دانیم که اشخاص هر کدام کیفیتی از آن خود دارند. بعضی ها به طور طبیعی لاغر، پرگو، باهوش و بی قرار هستند. بعضی حرارتی و فعال می باشند، شمرده حرف می زنند، ذهن تند و بازی دارند، و بالاخره گروه سوم سنگین، ساکت، احساساتی و آرام و موقر هستند. طب آیورودایی به این سه گونه توجه خاص مبذول می کند زیرا هرکدام به غذای خاص خود احتیاج دارد.
گونه واتا در طب آیورودا
گونه نخست که باریک و باهوش هستند گونه واتاست که تحت تاثیر عنصر هوا و سیستم عصبی است. گونه های واتا با مشکلاتی در زمینه دستگاه عصبی، سیستم گوارشی، سوء تغذیه و بیماری های مرتبط با اعصاب روبه رو می شوند. بهترین شیوه درمان برای شخصیت واتایی بهبود کیفیت و کمیت غذای مصرفی است. بهترین غذا برای واتا، غذاهای آرام کننده، مغذی و گرم است.
گونه پیتا در طب آیورودا
گونه دوم که فعال و پرجنب و جوش هستند گونه پیتاست که تحت تاثیر عنصر آتش است. گونه پیتا در اثر غذاهای گرم با مشکلاتی مواجه می شود. بروز اختلال در سیستم گردش خون، تب شدید، ناراحتی های عضلانی، پوستی و خونی مشکلات دیگری است، که گونه پیتا با آن مواجه می شود. گونه پیتا به غذاهای خنک کننده و آرام بخش نیاز دارد.
گونه کافا در طب آیورودا
گونه سوم که سنگین و احساساتی هستند گونه کافاست که تحت تاثیر عنصر آب است. این گونه وقتی از تعادل خارج می شود بی حال و خسته می شود. گونه های کافا به غذاهای سبک، گرم و خشک احتیاج دارند.
این سه گونه را «سه دوشا» نامیده اند. اساس شکل گیری ساختمان بدن هر فرد در «سه دوشا» از دوران کودکی شکل می گیرد، و در تمام مدت عمر ثابت باقی می ماند. با این حال به ندرت اتفاق می افتد که کسی صد در صد به یکی از این سه گونه تعلق داشته باشد و اغلب اشخاص ترکیبی از این سه نوع هستند. پزشکان آیورودایی به راحتی می توانند وجود این سه دوشا را در اشخاص تمیز دهند.
تاثیر سیر بر سه دوشا
سیر روی هر سه دوشا تاثیر دارد. طبیعت آتشین پیتا را افزایش می دهد، کیفیات فضایی و هوایی واتا را کاهش می دهد و کانال های مسدود شده کافا را باز می کند. از این رو می بینیم گرچه سیر برای شرایط مختلف در آیورودا مصرف می شود، تنها در دو دوشا مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارت دیگر در آیورودا هم مانند سایر نظام های سنتی گیاه پزشکی و از جمله طب یونانی و چینی، سیر برای اشخاص با طبع گرم تجویز نمی شود. به همین دلیل است که می بینیم دو نفر با یک بیماری واحد یکی با مصرف یک گیاه دارویی بهبود می یابد و دیگری با مصرف همان گیاه دارویی، حالش بهتر نمی شود.
آیورودا نسبت به عوارض جانبی احتمالی مصرف سیر به خصوص در اشخاص با دوشای پیتا هشدار می دهد. سیر می تواند در این اشخاص سبب التهاب روده، «خون گرم» شود و روی نظام تناسلی اثر نامطلوب بگذارد.
سیر و گوارش در طب آیورودا
تاثیر سیر بر سوء هاضمه
سیر برای اختلال های گوارشی گونه واتا مفید است. از جمله این اختلال ها می توان به کاهش ترشحات گوارشی، اشتهای نامنظم، آروغ زدن، سکسکه، احساس گرفتگی، ورم روده، گاز و درمان یبوست با سیر اشاره کرد. در اختلال های از نوع پیتا مصرف سیر توصیه نمی شود.
تاثیر سیر بر اسهال
در سرتاسر دنیا از سیر برای درمان اسهال و اسهال خونی استفاده می شود که معمولا ناشی از یک میکروب و عفونت است و برای از بین بردن این عفونت ها می توان از خاصیت آنتی بیوتیکی سیر استفاده کرد. پزشکان آیورودا در صورت مشاهده نشانه های گرمی مانند حرارت زیاد بدن، صورت قرمز شده و وجود درد در ناحیه شکم از تجویز سیر خودداری می کنند.
تاثیر سیر بر سوء جذب مواد غذایی
بسیاری از موارد خستگی مزمن، حساسیت غذایی و انواعی از عفونت های قارچی ناشی از سوء جذب هستند. ممکن است شخص خوب غذا بخورد، اما غذا به خوبی جذب نشود و در نتیجه مواد غذایی کافی به بدن نرسد. از جمله نشانه های این ناراحتی غذای هضم نشده در مدفوع است. احساس ضعف، اشتهای بد و یبوست و اسهال موارد دیگری هستند که می توان به آن اشاره کرد.
از بین بردن حساسیت های غذایی با سیر
حساسیت های لبنیاتی و نیز حساسیت به گندم در مناطق آمریکای شمالی بسیار رایج است. حساسیت های تشخیص داده نشده علت و سبب بسیاری از ناراحتی های دیگر و از جمله: انرژی کم، اختلال های گوارشی و مسایل احساسی و عاطفی می باشند. حساسیت نسبت به این دو غذا در اشخاص با گونه کافا بیشتر مشاهده می شود. سیر و سایر محرک های گوارشی می توانند به از بین رفتن این ناراحتی کمک کنند.
تاثیر سیر بر تب در دو دوشا
تب ها نیز با توجه به دوشاهای مختلف تشخیص داده می شوند. تب واتا نامنظم است و در شبانه روز افزایش و کاهش پیدا می کند. این تب اغلب با بی قراری، بی خوابی و درد همراه است. تب های کافا خفيف است و همراه با آن، کمی اشتها، احساس سنگینی، خستگی و احساس سرما مشاهده می شود. تب پیتا با افزایش درجه حرارت بدن، احساس سوختن، بار زرد بر زبان و تحریک پذیری همراه است. سیر برای دو اختلال اول مناسب است، اما در مورد سومی یعنی در اشخاصی در گونه پیتا قرار دارند، تجویز نمی شود.
سیر و یوگا
یکی دیگر از کیفیت های سیر در طب آیورودا این است که می تواند کندی و سنگینی ذهن را سبب شود. آیورودا به سه تاثیر غذا روی ذهن اعتقاد دارد:
غذاهای از نوع حبوبات و میوه ها، ذهن را سبک و شفاف می کنند؛ غذاهای محرک مانند قهوه ذهن را بی قرار می کنند؛ بالاخره غذاهای از نوع سیر و پیاز و گوشت حیوانات بزرگ مانند گاو و خوک و غذاهای کهنه انسان را سنگین می کنند.
در این میان یوگی های هندی به موضوع کیفیت غذا توجه خاص دارند، اما ممکن است برای مردم عادی مطلب به خصوصی نباشد. یوگی ها اغلب زندگی بی تحرکی دارند، مراقبه می کنند و مجرد هستند. یوگی ها از خوردن سیر خودداری می کنند، زیرا آن را تحریک کننده می دانند. راهبان ذن و تبتی ها هم به همین دلیل از خوردن سير امتناع می ورزند.