پزشکی محلی معاصر و سیر

در بسیاری از نقاط دنیا سیر مانند هزاران سال پیش مطرح می شود. بسیاری از اقوام و تمدن های امروز از سیر به شکلی که یونانیان، رومی ها، هندوان و عرب ها هزاران سال پیش توصیه می کردند، استفاده می کنند. پزشکی محلی و سنتی به جای تبعیت از آنچه در دانشکده های رسمی پزشکی توصیه می شود، از روش های سنتی و کهن بهره می گیرد. این سنت ها اغلب از مادران به فرزندانشان به ارث می رسد و مادران در منزل از آن استفاده می کنند.

مصرف داروهای گیاهی با راهنمایی دکترهای محلی (دکتر علفي ها) صورت می گیرد. به گفته سازمان بهداشت جهانی بخش اعظم جمعیت جهان و به خصوص مردم ساکن کشورهای غیرصنعتی اینگونه خود را درمان می کنند. توضیح استفاده از سیر به عنوان یک گیاه دارویی مستلزم مراجعه به یک کتاب قطور است، از این رو برای توضیح مطلب فقط به چند فرهنگ اشاره می کنیم.

پزشکی محلی جنوب غربی آمریکا

دو فرهنگ محلی مهم آمریکای شمالی مربوط به مناطق کوهستانی مکزیک و آپالاچی است. این مناطق با توجه به موقعیت محلی و شرایط موجود، فرهنگ های متمایزی را توسعه دادند. منطقه جنوب غربی آمریکا در مورد گیاهان دارویی سنتی از آن خود دارد. فرهنگی که من در آن زندگی کردم و مناطق شمالی نیومکزیکو را در بر می گیرد، آمیخته ای از فرهنگ بومیان آمریکایی، اسپانیولی تبارها و انگلیسی تبارهاست. فرهنگ پزشکی محلی این منطقه ترکیبی از باورهای بومیان آمریکا و اسپانیولی تبارهاست.

آنجا در یک فروشگاه مواد غذایی، غرفه ای برای فروش گیاهان دارویی را سرپرستی می کردم. همه روزه گیاهان دارویی محلی را خرید و فروش می کردم. در مواقعی حتی نمی دانستم که چه می خرم و چه می فروشم. اما وقتی اشخاص متعددی می آمدند و فروش یک گیاه دارویی خاص را پیشنهاد می کردند و بعد تعدادی می آمدند و خواهان خرید آن گیاه می شدند، تصمیم می گرفتم که آن را در واحد خود داشته باشم. سرانجام حدود ده، دوازده گیاه دارویی محلی را در فروشگاهم قرار دادم.

در منطقه جنوب غربی، سیر یک محصول سرشناس است که آن را برای تجارت میکارند. مردم محلی اطراف تایوس، نیومکزیکو، که من آنجا زندگی می کردم، از سیر برای درمان سرفه استفاده می کردند. روزی چهار یا پنج بار یک حبه سیر می خوردند تا سرفه و خلط شدیدشان را درمان کرده باشند.

پزشکی محلی آپالاچیا

مردم این منطقه، طی قرون متمادی، فرهنگی از آن خود درست کردند: غذای خودشان را تامین می کردند، به شکار می رفتند ومواد دارویی خود را از جنگل فراهم می آوردند. بخش قابل ملاحظه دانش گیاهان دارویی را از بومیان آمریکایی فراگرفتند. استعمارگران اروپایی هم در دانش آنها افزودند. در واقع بسیاری از استعمارگران، گیاهان دارویی را به منطقه آپالاچيا آوردند و به همین دلیل است که بسیاری از گیاهان دارویی که در حال حاضر در آمریکای شمالی کشت و مصرف می شود بوسیله استعمارگران اروپایی به این منطقه آورده شده است.

امروزه، در بسیاری از بخش های آپالاچیا، مردم ترجیح می دهند که با داروهای محلی به درمان خود بپردازند. مردم آپالاچیا حتی در موارد بیماری های شدید ترجیح می دهند که به یک گیاه پزشک مراجعه کنند.

در نسل گذشته، به خصوص از زمان جنگ علیه فقر، که در دهه های شصت و هفتاد اتفاق افتاد، نفوذ دنیای خارج حالت غالب پیدا کرده است. بسیاری از جنگل ها را ویران کرده اند و در نتیجه به گونه ای به فرهنگ این منطقه لطمه زده اند. اما به لحاظی نیز فرهنگ آپالاچیها را تقویت کرده اند. داروهای گیاهی این منطقه در حال حاضر آمیخته ای از سنت های اروپایی و آمریکایی است. اکنون گیاهان دارویی از نقاط مختلف دنیا به این مناطق وارد و کشت می شوند. روی این گیاهان دارویی بررسی های علمی متعددی انجام می شود.

از جمله بهترین مدارک گیاه پزشکی آپالاچی مجموعه مصاحبه هایی است که با تامی باس گیاه پزشک اهل لسبورک در کانتی چروکی آلابامای شمالی انجام شده است. نتایج این بررسی عمیق را جان کرلینگ و جین فیلپات در یک کتاب دو جلدی در دانشگاه دوک به چاپ رسانیده اند.

باس معتقد است که: سیر از دیرباز مورد توجه سفیدپوستان و سیاه پوستان این منطقه بوده است که از آن به شکل مرهم سیر برای درمان سینه پهلو و سرماخوردگی استفاده می کردند. اهالی، سیر را به شکل سرخ شده، آب پز یا خام مصرف می کنند. باس توصیه می کند که به جای سیر از مرهم پیاز برای ضدعفونی جراحت ها استفاده شود، زیرا سیر بیش از اندازه تحریک کننده است. باس در ضمن مصرف سیر را برای درمان عفونت گوش و گوش درد و ناشنوایی توصیه می کند. او می گوید آب سیر را در روغن هر گیاهی گرم کنید و آن را مستقيما در گوش بچکانید.

در سال های اخیر باس به خاصیت سیر برای رقیق کردن خون اشاره کرده است. این مورد استفاده در واقع چیزی است که از دنیای بیرون به فرهنگ آپاچی اضافه شده، و قبلا در آنجا متعارف نبوده است. باس می گوید: «امروزه به همه می گویم که سیر خون را رقیق می کند. روی کلیه ها هم اثر خوب بر جای می گذارد.»

پزشکی محلی تایلند، چین، فیجی

سونجا دو گراف (Sonja de Graaff) دارای مدرک دکترای تغذیه است که در ساوت پورت، کنکتیکات و بسیاری از نقاط دنیا کار کرده است. در تمامی این نقاط او شاهد بوده که اهالی محل، سیر مصرف می کنند. دوگراف به عنوان کارمند سازمان ملل متحد چهار سال و نیم در تایلند زندگی کرد. او می گوید: «اغلب در مسکن های نامناسب، اردوگاه های پناهندگان و دهکده های کوچک بودیم. نگرانی مهم پناهندگان و نیز کارکنان سازمان ملل متحد عفونت های انگلی بود».

دو گراف می گوید: «من اغلب از تزریق واکسن ها و خوردن انواع قرص ها فراری هستم، و ترجیح می دهم که به جای آنها از گیاهان دارویی محل استفاده کنم. مردم تایلند بهترین روش مداوای اسهال ناشی از عفونت های انگلی را به من یاد دادند. ما مقادیر زیادی سیر خام به همراه غذایمان مصرف می کنیم.» یکی از روزها او دید که خدمتکارش در کاسه ای پنج پیاز سیر تهیه می کند. دو گراف به او توصیه کرد که سیرها را څرد کند و به تدریج و روز به روز برحسب نیاز مصرف کند. اما خدمتکار در جوابش گفت: «این سیر مال غذای امروز من است.»

دوگراف می گوید: «مردم هر چه می خورند به آن سیر اضافه می کنند. آن را به صورت خام در سالاد و یا به شکل رد شده در غذاهای پخته مصرف می کنند.» دوگراف می گوید: « در تایلند هر چه بخورید بوی سیر می دهد.» او اضافه می کند که در آمریکا به این اندازه سیر مصرف نمی کنند. در واقع او نگران بوی سیر است. از آن گذشته خطر عفونت های انگلی هم زیاد نیست.

اما دوگراف می گوید: «وقتی به سفر می روم با خودم سیر بر می دارم». او می گوید: «در سراسر مناطق گرمسیری، سیر برای جلوگیری از عفونت های انگلی ناشی از آب غیربهداشتی و نیز کشاورزی غیر بهداشتی که در آن کشاورزان اغلب از مدفوع انسانی به عنوان کود استفاده می کنند و پخت و پز مصرف می شود.» دوگراف می گوید که در بسیاری از دهکده های چینی که اسهال خونی مشکل حاد اهالی است، دیده است که مردم از سیر برای درمان اسهال خونی استفاده می کنند. در فیجی نیز، خدمتکار او غذا را با سیر تهیه می کرد و مردم سیر خام را می جویدند.

دو گراف مدتی را نیز در آفریقا زندگی کرد، کنیا، زیمبابوه و مالاوی. او در این مناطق هم مشاهده کرد که از سیر برای مصارف پزشکی محلی، بیشتر به عنوان آنتی بیوتیک استفاده می شود.

او می گوید: «مردم آفریقا از سیر به عنوان یک عامل ضدباکتری استفاده می کنند. هر چند اصولا نمی دانند که میکروب چیست و چه تاثیری بر جای می گذارد.» آن طور که دو گراف می گوید مردم از سیر برای درمان گلودرد، زخم های عفونی و جوش و کورک استفاده می کنند. برای درمان کورک مردم هم از سیر به شکل پماد استفاده می کنند و هم آن را مصرف می نمایند. او در ضمن دیده است که عسل را مستقیما روی جراحت ها می مالند و معتقد است که خاصیت شفابخشی قوی دارد. دانشمندان امروزی نیز متوجه خاصیت التیام بخشی عسل برای درمان جراحت ها شده اند و در این باره تحقیق می کنند.

پزشکی محلی آفريقا

خانم گراف یک بار شاهد کار یک شفادهنده سنتی ماسایی در کنیا بود که یک زخم عفونی شده را مداوا می کرد. او سیر را رد کرد و بعد سیر خرد شده را در پارچه ای گذاشت و پارچه را مستقیما روی زخم قرار داد. بعد از گرما استفاده کرد.

خانم گراف می گوید در مواقعی از دیدن این صحنه ها وحشت می کند. شفادهنده با چوب نیمه سوخته، کمپرس، زخم و بافت اطراف جراحت را داغ می کند. گاه نیز از سنگ داغ یا آب گرم استفاده می کنند. و در مواقعی نیز شفادهنده از گرمای دست های خودش کمک می گیرد.

پزشکی محلی فرانسه

موريس مسگ (Maurice Messegue) احتمالا از مشهورترین شفادهندگان پزشکی محلی قرن بیستم در اروپاست. او گیاه پزشکی را از پدرش در استان گاسکونی آموخت. این بخش از جنوب فرانسه آمیخته ای از فرهنگ های فرانسوی، اسپانیایی، باسک و حتی روستاییان مراکشی است. در اوایل زندگی اش او را شارلاتان و حقه باز ارزیابی می کردند، اما سرانجام شهرتی به هم زد و در تمام اروپا معروف شد. او ده ها هزار بیمار را درمان کرد، که از جمله آنها می توان به وینستون چرچیل نخست وزیر انگلیس، رییس جمهور هریوت در فرانسه، و ملک فاروق در مصر اشاره کرد.

مسگ از حدود چهل گیاه در طبابت خود استفاده می کرد. همه این گیاهان در محل موجود بودند. او از سیر برای درمان فشارخون و انسداد مفاصل و شرایین استفاده می کرد. مهمترین روش گیاه درمانی او حمام با گیاه دارویی بود. وی گیاهی را به شکل چای دم می کرد و آن را در ظرف های بزرگ می ریخت و بعد بیمار دست ها و پاهایش را در آن قرار می داد. در بسیاری از تجویزهای دارویی او سیر برای درمان آمفیزم، حساسیت ها، بیماری های کبدی، اختلال های گوارشی و زمینه های دیگر آورده شده است.

پزشکی محلی بلغارستان

بلغاری ها به ورود سیر به حیطه علم اروپایی کمک کردند. مهمترین کسی که در این کار سهم داشت وسیلین پتکوف بود که در آکادمی علوم بلغارستان کار می کرد. پتکوف که به شدت گیاه پزشکی کشورش را تحسین می کرد و یکی از علاقه مندان به آن است بیش از چهل سال روی گیاه پزشکی سنتی کشورش کار و بررسی کرده است، و بررسی های علمی او موجب شده تا سیر برای درمان بیماری قلبی و همچنین سیر برای انسداد شرایین، بیشتر مورد استفاده واقع شود.

تا جایی که تاریخ به یاد دارد بلغارستان یکی از مناطق سرشار از گیاهان دارویی بوده است. تئو فراستوس طبیعی دان یونان باستان معتقد بود که: بلغارستان غنی ترین سرزمین پوشیده از گیاهان دارویی است.

مردم بلغارستان از سیر برای درمان بسیاری از بیماری های خود استفاده می کنند. در اواخر قرن گذشته بروز بیماری وبا سبب شد که بهای سیر به رقم عجیب و غریبی برسد.