ریزمغذی های ضروری

ریزمغذی های ضروری موادی هستند که به مقدار بسیار جزئی در بدن وجود دارند. (Trace elements)

بدن هر موجود زنده ای انواع مختلفی از مواد معدنی دارد و بعضی از این مواد فقط به مقدار بسیار جزئی در بدن وجود دارند و مقدار برخی از آنها آنقدر کم است که با روش های مقدماتی تجزیه شیمیایی قابل جدا کردن و اندازه گیری نیست و تنها با روش های مخصوص پیشرفته ممکن است مقدار آنها را اندازه گیری کرد.

از نظر نیاز بدن به ریزمغذی های ضروری ، دانشمندان تا به حال فقط برای بعضی از آن ها موفق شده اند اطلاعاتی به دست آورده و مقدار مورد نیاز بدن را تعیین کنند، اما نقش تعدادی از ریزمغذی های ضروری در متابولیسم بدن آنقدر پیچیده و مبهم است که ظاهرا به نظر می رسد وجود آنها در بدن تصادفی است و از طریق آب و غذا و یا از طریق پوست و یا حتی با تنفس وارد بدن شده اند.

اما با توجه به دانش بیولوژی در عصر حاضر، دانشمندان خود را مجاز نمی دانند که اهمیت احتمال تعدادی یا همه انواع این ریزمغذی های ضروری را هر قدر به مقدار کم در بدن نادیده بگیرند، زیرا عدم وجود علم و آگاهی به اهمیت آنها در حال حاضر دلیل آن نیست که از نظر سلامتی بدن نقشی نداشته باشد.

روش های مختلف تحقیقاتی برای پیدا کردن نقش مؤثر این گونه مواد، معمولا این است که کارشناسان برای درمان برخی از بیماری های ناشی از کمبود، تصادفا مقداری از ماده خاصی از انواع کمیاب به بدن وارد کرده و دیده اند که بیمار به طور معجزه آسایی شفا يافته است.

مثال در این مورد، ید است که در آغاز قرن نوزدهم (۱۸۲۰ میلادی) به طور تصادفی برای درمان گواتر به کار برده شده و نتایج خوبی از آن گرفته شده و مطالعات گسترده بعدی دانشمندان درباره پراکندگی ید در خاک و آب، این اعتقاد را ایجاد می کند که بیماری گواتر یک بیماری کمبود مواد غذایی است و به خصوص در مناطقی که ید به صورت طبیعی بسیار کم است این بیماری شیوع بیشتری دارد.

پس از آن در اواخر قرن یعنی در سال ۱۸۹۵ بررسی های محققان ثابت کرد که ید یکی از اجزا تشکیل دهنده غده تیروئید است و در موارد شیوع بیماری از این ماده، بسیار کم می شود. امروزه کاملا روشن شده است که ید یکی از اجزا هورمون هایی است که توسط غده تیروئید تولید می شود.

یکی دیگر از این ریزمغذی های ضروری کبالت است. محققان در سال ۱۹۳۵ در استرالیا و نیوزیلند کشت کردند که استفاده از این عنصر موجب درمان برخی بیماری های دامی گوسفند و گاو می شود و تا مدتی نقش غذایی کبالت به طور دقیق روشن نبود تا اینکه طبق تحقیقات، ضرورت استفاده از آن در مواد غذایی دام کاملا شناخته شد.

مطالعات دانشمندان برای بررسی نوع و میزان تأثیر مواد کم مصرف در بدن ادامه یافت و ابتدا درباره حیوانات کوچک آزمایشگاهی نشان داده شده که مس، منگنز، روی در تغذیه حیوانات نقش مهم و مؤثری دارند و حالا کاملا روشن شده است که مواد کم مصرف مانند مس، ید، آهن، منیزیم، منگنز و روی و کبالت برای رشد حیوانات نقش اساسی و مهمی دارند و به خصوص کبالت برای تأمین رشد نشخوار کنندگان مهم است و به علاوه، سلنیوم و “مولیبدنوم” و فلورین هم از نظر تغذیه به مقدار کم لازم و مورد نیاز بدن هستند.

مولیبدنوم

یکی از این ریزمغذی های ضروری مولیبدنوم است که از اجزا تشکیل دهنده بعضی آنزیم هاست و همچنین در یک مورد در مطالعاتی توسط دانشمندان کشاورزی مرکز تحقیقاتی میسوری نشان داده شده است، عنصر مولیبدنوم برای میکرو ارگانیسم های موجود در شکمبه گوسفند ضروری است تا آن میکروارگانیسم ها بتوانند فعالیت خود را در تبدیل سلولز و الیاف گیاهی به مواد قابل هضم معده گوسفند انجام دهند، به اضافه مولیبدنوم برای تامین حداکثر رشد در طیور نیز لازم است.

و اما درباره فلورین، تا به حال گزارشی درباره تاثیر آن روی رشد حیوانات نرسیده، اما روشن شده است که برای جلوگیری از خراب شدن و کرم خوردگی دندانها ضروری است و لازم است که در رژیم غذایی منظور شود و به عبارت دیگر برای تشکیل دندان های کامل و بدون نقص یک عنصر کم مصرف و ضروری است و تعیین استانداردی برای مقدار ضروری این گونه عناصر شیمیایی کم مصرف که از طریق غذا خورده شود کار مشکلی است، زیرا این طور معمول به بوده است که موادی در شمار مواد مهم و اساسی محسوب می شوند که در رشد بدن تاثیر داشته و نبودن آنها در مواد غذایی موجب لطمه به رشد و گاهی منجر به بیماریهای سخت و حتی مرگ می شود، اما با بررسی عناصر شیمیایی مواد کم مصرف باب جدیدی برای تعریف مواد مهم و اساسی برای بدن باز شده است.