سرطان مری

سرطان بعد از بیماري هاي قلبی عروقی دومین علت مرگ در جوامع است و سومین علت مرگ بعد از بیماري هاي قلبی عروقی و تصادفات درکشور ایران است.سرطان مري دهمین سرطان شایع در کل جهان است. سرطان مري یکی از سرطان هاي بسیار کشنده است. تقریباً هر ساله حدود 17990 نفر مبتلای جدید به سرطان مري در ایالات متحده تشخیص داده می شود و حدود 1520 مورد مرگ ناشی از سرطان مری در سال اتفاق می افتد. بقاء پنج ساله براي بیماران سرطان مري نسبتاً کم است و طی 30 سال گذشته از 5 درصد در سال هاي 77-1975 تا 19 درصد در سال هاي 2007-2001 متغیر بوده است.

سواحل دریاي خزر در ایران از مناطق شایع سرطان مري بوده به طوري که میزان بروز سرطان مري در این مناطق به طور متوسط 100 در هر صد هزار نفر می باشد. سرطان مري یکی از سرطان هاي مهاجم است که علی رغم پیشرفت هاي اخیر در تشخیص زودرس و درمان آن داراي علائم مشهودی نیست. به طوري که میزان بقاي 5 ساله آن در حدود 10 درصد به صورت میانگین برای زنان و مردان می باشد (ميزان بقا در اين بيماران پايين بوده و تنها 12 درصد از زنان و 4 درصد از مردان ميزان بقاي 5 ساله دارند) و میانگین بقاي عمر آنها 22 ماه گزارش شده است.

سرطان مري به لحاظ پیش آگهی و پيامد بيماري به عنوان يكي از مهمترين سرطان هاي بدخيم محسوب مي شود. تومورهاي مري اغلب كشنده هستند و شيوع مرگ و مير در بين مبتلايان درحدود 90 درصد گزارش شده است. میزان بروز سرطان مري در مناطق مختلف دنيا متفاوت است. بالاترين ميزان ابتلا با بروز متوسط 100 تا 180 در هر صد هزار نفر در شمال چين و شمال ايران مي باشد، درحالي كه در ايالات متحده امريكا اين ميزان به كمتر از 5 مورد در صد هزار نفر مي رسد.

اخیراً محققان به نقش رژیم غذایی در بروز سرطان، بیشتر توجه نشان داده و جنبه هاي مختلف رژیم غذایی را در ارتباط با آن بررسی کرده اند. نشان داده شده است که در ایران مصرف سبزیجات کم بوده و مصرف کم مواد غذایی تازه از رفتارهاي نادرست تغذیه می باشد، براي مثال مصرف زیاد گندم، استفاده از مواد مخدر و نوشیدن چاي داغ از عوامل خطرساز براي ابتلا به سرطان مري می باشند. رابطه بین مصرف میوه و سبزي با سرطان سلول سنگفرشی مري در ژاپن مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که مصرف 100 گرم میوه جات و سبزيجات در روز با کاهش 11 درصدي این سرطان همراه است.

در مطالعه دیگر در کشور سوئد، رابطه مستقیمی بین سرطان مري و الگوي غذایی و الکلی مشاهده شد. پیشرفت قابل توجه تشخیص سرطان مري منجر به ایجاد روش هاي جدید جراحی و ادجوانت شیمی درمانی به همراه پرتودرمانی در بیماران مبتلا شده است. جراحی درمان استاندارد در مراحل اولیه سرطان مري است و براي حدود 30 تا 40 درصد بیماران قابل انجام است. مطالعات مختلف نشان می دهد که بین آسیب هاي کروموزومی و خطر ابتلا به سرطان ارتباط مستقیم وجود دارد. در حال حاضر روش هاي متعددي جهت بررسی شدت آسیب در سلول هاي نرمال وجود دارد که در بین آن ها آزمون هاي سیتوژنتیکی کاربردي ترین روش ها است. روش هاي سیتوژنتیک می توانند به عنوان سنجش پیشگویی سرطان و سایر عوارض ایجاد شده در طی درمان مورد استفاده قرار گیرند.

پيشرفت هاي اخير در زیست شناسي مولکولي نشان داده است که چندین جهش و یا حذف ژنتيکي در ژن مرتبط با سرطان، باعث سرطان مي شود. این نشان مي دهد که علل اصلي سرطان هاي انساني تغييرات ژنتيکي در ژن هاي مرتبط با سرطان است که بر اثر مواد سرطان زا در محيط زیست ایجاد مي شوند. مواد سرطان زا به خودي خود سرطان زا نيستند، اما نياز به فعال سازي متابوليکي براي سرطان زایي دارند، به عنوان مثال سوخت و ساز دارویي آنزیم ها مانند سيتوکروم هاي (CYPs) را مي توان نام برد که به تازگي، بسياري از محققان ارتباط بين پلي مورفيسم (CYPs) و استعداد ابتلا به سرطان را گزارش کرده اند.

انواع سرطان مری:

1. آدنوکارسينوم: به عنوان شايع‌ترين نوع سرطان مري در جوامع غربي و کشورهاي توسعه يافته به ويژه در بين مردان سفيد پوست شناخته مي‌ شود. اين سرطان از سلول‌هاي غده‌اي در بافت مري و بیش تر از قسمت پايين مری و در نزديکي معده، شروع مي‌شود. رفلاکس معده به عنوان مهم‌ترين عوامل خطرزا براي بروز اين نوع سرطان محسوب مي‌شوند. تحقیقات نشان داده است که اخیرا سرطان مري با منشا نزدیک به محل اتصال مري به معده بیشتر شده است اما هنوز دلیل روشنی براي آن پیدا نشده است.
2. سرطان سلول‌هاي سنگفرشی: با عنوان سرطان سلول‌هاي اپيدرمي نيز شناخته مي‌شود از بافت‌هايي که سطح داخلي مری را مي‌پوشانند، به ويژه در قسمت‌هاي مياني و بالايي مری، آغاز مي‌شود. سرطان سلول سنگفرشي به عنوان شايع‌ترين نوع سرطان مري در سراسر جهان شناخته مي‌شود. در ساير کشورها از قبيل ايران، شمال چين، هندوستان و جنوب آفريقا، اين نوع از سرطان مري در مقايسه با ايالات متحده آمريکا، بسيار شايع‌تر است.

در سيستم TNM بر اساس اطلاعات مربوط به سه شاخص اصلي، مرحله پيشرفت سرطان را مشخص مي‌کند:

• شاخص T بر اندازه تومور اوليه و چگونگي گسترش آن در داخل مري و اندام‌هاي نزديک به آن دلالت دارد.
• شاخص N بر وضعيت گسترش سرطان به غدد لنفاوي مجاور خود دلالت دارد.
• شاخص M نشان مي‌دهد که آيا سرطان مري به مرحله متاستاز (گسترش به اندام‌هاي دور) رسيده است يا خير.

عوامل ابتلا به سرطان مری:

سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الكلي، عوامل تغذیه ای و محیطي از فاکتورهای خطر شناخته شده برای سرطان مری هستند. در حال حاضر عوامل خطر دیگری را نیز برای ابتلا به سرطان مری پیشنهاد شده است که از آن ها میتوان به عفونت با ویروس های سرطان زا اشاره نمود. ویروس های سرطان زای انساني عامل 10 تا 15 درصد از موارد سرطان در سراسر دنیا محسوب مي شوند.

1. ریفلاکس معده: در واقع این عارضه بازگشت مواد غذایی و اسید از معده به مری می باشد. اگر مدت زیادی با این مشکل دست و پنجه نرم کنید سلول‌هاي انتهاي مری به تدريج به حالت شبيه به سلول ‌هاي ديواره روده ‌ها تبديل مي‌شوند. اين عارضه يک شرايط پيش سرطاني است و در صورتي که ادامه پيدا کند مي‌تواند به سرطان مري تبديل شود. بنابراين بايد به دقت به آن توجه و نسبت به درمان آن اقدام نمود.
2. عدم مصرف کافی میوه جات و سبزیجات، مصرف رژیم غذایی پر چرب و حاوي قند و شکر
3. مصرف چای داغ
4. مصرف تریاک و مشتقات آن همراه با دخانیات
5. عفونت هلیکوباکتر پیلوری در معده
6. مصرف آب آشامیدنی غیر بهداشتی
7. موتاژن ها (مواد سرطان زا): هیدروکربورهای آروماتیک حلقوی و ترکیبات نیتروزآمین
8. ویروس ها و بیماری های خود ایمنی
9. سابقه این بیماری در خانواده

علائم سرطان مری:

در مراحل اولیه بروز سرطان مری علائمی قابل مشاهده نیست. در واقع سرطان مري زمانی علائم اولیه خود را نشان می دهد که بیماري نسبتا پیشرفت کرده باشد. با پیشرفت علائم بیماري، یک یا چند مورد از علایم زیر را در بیمار می توان مشاهده کرد.

1. مشکل در بلع غذا (دیسفاژي): این مشکل اغلب جزء علایم اولیه ابتلا به سرطان مري است که در نتیجه تشکیل تومور و تنگ شدن مسیر مري ایجاد می شود. در این حالت ممکن است بیمار احساس چسبندگی غذا در زمان بلع داشته باشد. در صورتی که این مشکل تشدید شود، احتمالا فرد در زمان مصرف مایعات نیز با مشکل مواجه می شود.
2. رفلکس اسیدي: علائم رفلکس معده می تواند در مراحل اولیه بیماري مشاهده شود و در زمان پیشرفت سرطان در ناحیه پایین مري نزدیک معده تشدید شود. این علائم شامل درد در ناحیه سینه و سوزش است.
3. حالت تهوع: پس از خوردن غذا (که در واقع باعث برگشت غذایی می شود که در ظاهر در مري چسبیده است) بیمار احساس حالت تهوع می کند.
4. درد: وجود درد در ناحیه سینه یا پشت سینه در زمان بلع غذا (اودینوفاژي یا بلع دردناك غذا)
5. سرفه: که به طور خاص در زمان بلع غذا مشاهده می شود.
6. کاهش وزن
7. استفراغ خونی
8. گرفتگی صدا

پیش گیری از سرطان مری

پیش گیری از این نوع سرطان با تغییر شیوه زندگی و تغذیه مناسب فراهم می شود. نکته مهم در پیش گیری از بروز تمامی بیماری ها بهبود شرایط روحی و روانی افراد است. اگر سعی کنید که همیشه در زندگی شاداب و سرزنده باشید و لبخند همیشه بر لبان شما باشد، تا حدود زیادی بدن خودتان را در مقابل انواع بیماری ها بیمه کرده اید.

همیشه سعی کنید شرایط اطراف خود را برای هرچه شاد بودن مهیا کنید، مثلا تماشای فیلم های کمدی و خندیدن تأثیر فراوانی در روحیه و خلق و خوی شما خواهد داشت. نقش تغذیه نیز در جلوگیری از سرطان مری بسیار مهم و تعیین کننده است. در ابتدا باید از غذاهای حاوی سموم مختلف دوری کنید و در مورد سالم بودن غذا قبل از مصرف آن حتما مطمئن شوید. یک روش مهم در درمان، آب درمانی است که در این روش با نوشیدن مقادیر مشخص آب از بروز بیماری جلوگیری خواهد کرد. ساده ترین روش خوردن یک لیوان آب، صبح ناشتا بطور مداوم است.

غذاهایی که برای جلوگیری از سرطان مری مصرف می شوند این گونه باشند: آب، سبزیجات، میوه و مقداری چربی. هم چنین وجود نمک تصفیه نشده نیز برای جلوگیری از این سرطان مفید است، نکته بعدی در پیش گیری از این نوع سرطان پاک کردن بدن از هر نوع انگل و یا سم است. برای بزرگسالان باید بخش هایی از بدن کاملا از هرگونه سموم و یا انگل پاک شود که عبارتند از: ۱- روده ۲- دندان ها ۳- کلیه ها ۴- کبد و کیسه صفرا.

پاک سازی دندان ها ممکن است چندین سال طول بکشد ولی پاک سازی روده ها حداکثر یک سال به طول می انجامد. روند پاک سازی کبد برای گرفتن بهترین نتیجه باید ۶ بار به مدت هر ۲ یا ۳ هفته تکرار شود. برای کودکان باید پاک سازی انجام شود و همچنین پاک سازی کامل بدن از انگل ها نیز انجام گیرد.

فعالیت فیزیکی

فعالیت های فیزیکی به بدن کمک می کند تا انسان در شرایط متعادل قرار گیرد. در ضمن وجود هرگونه استرس را نیز از تن دور می کند.

فعالیت های ذهنی و جسمی

فعالیت های ذهنی و جسمی به بدن کمک می کند تا در شرایط تعادل كامل قرار گیرد و این شرایط ریسک ابتلا به اکثر بیماری ها را به طور قابل ملاحظه ای پایین می آورد.

عرق کردن

تحقیقات اخیر نشان داده که بسیاری از سموم و عوامل مزاحم، فقط می توانند از راه عرق کردن بدن را ترک کنند.

عرق کردن یک روش پر قدرت برای پاک سازی بدن از سموم بیماری زا است. برای این که عرق کنید می توانید از این راه ها استفاده کنید: ۱- ورزش کردن با لباس های زیاد و گرم ۲- سونا ۳- نوشیدن چای داغ در یک اتاق گرم.

راه های تشخیص سرطان مری:

در صورت پیدایش دشواري بلع یا علائم دیگر ارزیابی و تشخیص را می توان با آندوسکوپی یا رادیوگرافی با باریوم انجام داد. مزیت آندوسکوپی این است که امکان نمونه برداري از تومور را میسر می نماید. آزمایش ها و روش هاي مورد استفاده براي تشخیص سرطان مري شامل موارد زیر هستند.

• آندوسکوپی: در این روش پروب یا لوله ای دارای دوربین را به دهان شما وارد می کنند که از طریق دهان وارد مری شده و به دنبال بافت غیر طبیعی، التهاب یا عفونت می گردد.
• نمونه برداري: در این روش نیز پروبی را به داخل مري شما وارد می کند تا به این ترتیب بتواند یک نمونه از بافت هاي مشکوك به سرطان تهیه کند (نمونه برداري) سپس در ازمایشگاه بر روی جنس سلول های سلول های نمونه برداری شده تحقیق می کنند.

روش های درمان سرطان مری:

1. شیمی درمانی: این روش با کمک برخی داروهای شیمیایی باعث از بین رفتن سلول سرطانی می شود که البته سایر بافت های مجاور نیز تا حدودی تحت تاثیر قرار می گیرند. در این روش عواض می تواند شامل لاغری، خشکی پوست و ریزش موهای بدن باشد. البته ذکر این نکته بسیار اهمیت دارد که شیمی درمانی با دوزهای مختلف انجام میشود و اگر دوز داروی مصرفی بالا باشد موهای بدن شروع به ریزش می کنند که این نکته وابسته به شدن پیش روی بیماری، نوع داروی مصرفی و… نیز می باشد. رایج ترین عوارض جانبی شیمی درمانی شامل خستگی، ریزش مو، تهوع و استفراغ می باشد، این عوارض جانبی معمولا موقت هستند و باید با پیشرفت درمان کاهش پیدا کنند. روش هاي شیمی درمانی اغلب به همراه عمل جراحی و رادیو درمانی استفاده می شوند و به این ترتیب می توان بهترین درمان ممکن را بر روي سلول هاي سرطانی انجام داد.
2. پرتو درمانی: در این روش که با نام رادیوتراپی نیز خوانده می شود پرتوهایی از جنس: اشعه ایکس، گاما، آلفا و بتا به بافت سرطانی و سلول هایش تابیده می شود و با تخریب DNA فعالیت سلول سرطانی را مختل می کند. این روش اگر با استانداردهای لازم انجام شود معمولا عوارضی نخواهد داشت.
3. جراحی: در این روش که کاملا با آن آشنایی داریم توده یا تومور را با روش های مختلف جراحی از بدن خارج می کنند. معمولا جراح بخشی از مري را به همراه غدد لنفاوي و بافت هاي اطراف آن خارج می کند. بخشی از معده و یا حتی تمامی آن نیز ممکن است خارج شود. پزشک برشی را در قفسه سینه و یا شکم فرد براي خارج کردن تومور می زند. در اغلب موارد پزشک معده را بالا می کشد و آن را به باقی مانده مري متصل می کند و یا از قسمتی از روده ها براي اتصال مري به معده استفاده می کند. در صورت خارج کردن معده، جراح از قسمتی از روده فرد براي اتصال باقی مانده مري به روده کوچک فرد استفاده می کند. حین جراحی پزشک ممکن است لوله اي را جهت غذا رساندن به بدن فرد به روده بیمار وصل کند. این لوله کمک می کند تا مواد غذایی مورد نیاز فرد براي بهبودي کامل به بدن وي برسد.

طب سنتی و سرطان مری

در طب سنتی به منظور پیشگیری از اینگونه بیماری ها معمولا یک سبک زندگی طراحی می شود. در مورد بیماری سرطان مری نیز به همین ترتیب در اکثر منابع اشاره شده است. از موارد اشاره شده در این سبک زندگی تعریق بیشتر بدن به وسیله ورزش، مصرف میوه‌ ها و سبزیجات، مصرف آب ولرم، نرمش و ورزش سبک مانند پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا می باشد. از جمله گیاهان و مواد غذایی توصیه شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خوردن میخک در صبحگاه
2. خوردن برگ سداب قبل از خواب
3. بره موم ماده چسبناكي است كه زنبورها از غنچه و پوست درختان جمع اوري مي كنند.ماده اي كه بوي مطبوعي دارد و رنگ آن سبز مايل به قهوه اي است (این ماده را با موم اشتباه نگیرید).
4. خانواده کلم ها: بروکلی، برگ، بروکسل و…
5. خانواده کدو ها و تخم کدو
6. گشنیز، جعفرى، بالاغوتى، تره تیزک
7. انواع میوه های دارای رنگ دانه قرمز مانند: انگور، آلبالو، گیلاس، تمشک (به دلیل دارا بودن آنتوسیانین و خواص آنتی اکسیدانی)
8. تقویت معده با مصرف گل قند و بذر انیسون (معده میتواند منشا سرطان مری باشد).