نام فارسی: منداب
نام علمی: .Eruca sativa Mill
نام فرانسه: vraie Roquette, Eruce, Roquette
نام انگلیسی: Rocker salad
نام آلمانی: Echte gartenrauke, Rauke
نام ایتالیایی: Ruchetta, Eruca
نام عربی: جرجير
منداب از تیره شب بو گیاهی است علفی و به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتی متر که ظاهری شبیه بعضی از Raphanusها (ترب ها) دارد ولی به خلاف آن ها اگر برگ هایش در بین انگشتان فشرده شود، بویی نامطبوع متصاعد می سازد.
برگ های منداب دارای پهنکی منقسم به چند بریدگی عمیق و نامنظم است. گل هایی درشت به رنگ سفید مایل به زرد یا مایل به صورتی و منقوش به شبکه ای از خطوط ظریف به رنگ بنفش دارد. میوه اش به طول ۱.۵ تا ۳ سانتی متر و به عرض ۳ تا ۵ میلی متر است ولی به خلاف ترب، بندبند نیست.
ترکیبات شیمیایی منداب
دانه منداب دارای ۳۰ درصد مواد پروتئینی و معادل همین مقدار مواد چرب است. از دانه آن روغنی استخراج می شود که در حرارت ۳۱ درجه ذوب می گردد ولی در گرمای کم تر از آن، به صورت توده ای سفید رنگ با ظاهر متبلور است.
خواص درمانی منداب
قسمت های مختلف این گیاه از تیره شب بو ، اثر ضد اسکوربوت، مدر و نیرو دهنده دارد و در زمان های گذشته برای آن اثر مقوی باء قایل بوده اند و حتی عقیده داشتند که این اثر در آن غیر قابل تردید است. دارای اثر مقوی معده، رفع خستگی عمومی و آب آوردن انساج می باشد. دانه اش اثر قرمز کننده پوست بدن دارد و می توان به جای خردل در موارد ضروری از آن استفاده به عمل آورد. دم کرده ۱۵ در هزار آن قی آور است. اعضای هوایی گیاه به حالت خام، به تنهایی یا مخلوط در سبزی سالاد مصرف می شود.
پرورش گیاه منداب به علت اثر مقوی باء که برای آن قایل بودند، در محوطه مراکز مذهبی ممنوع بوده است. در استعمال خارج، لوسیون آن که مخلوط با گیاهانی با اثر مشابه تهیه می شود، اثر تقویت موی سر ظاهر می کند.
محل رویش منداب
غالب مزارع ایران، مخصوصا، نواحی شمالی مانند گیلان، مازندران، گرگان، آذربایجان: خوی، تبریز، کرمانشاه: قصر شیرین. اراک، اهواز. لرستان: پشت کوه، مهران فارس: بوشهر، جهرم، شیراز. لار، میناب، بندرعباس. خراسان: بجنورد، بین مشهد و قوچان، بین بیرجند و قائن. اطراف تهران: کرج، سمنان، دامغان، یزد، بین قم و جندق.