دروزرا (Drosera rotundifolia)

نام فارسی: دروزرا

نام علمی: .Drosera rotundifolia L

نام فرانسه: Roset du soleil، Herbe a la rosee، R. a feuilles rondes، Rossolis

نام انگلیسی: Youthwort، Sunbew

نام آلمانی: Loffeleinkraut Sonnentau، Bauernloffel

نام ایتالیایی: Rosolida، Rugiada del sole، Erba da gottosi Drosera

نام عربی: وردالشمس

گیاهی است از تیره دروزرا مخصوص نواحی باتلاقی و تورب زارهای سیلیسی که در منطقه وسیعی از نواحی سرد و معتدله نیمکره شمالی می روید. ظاهری کاملا مشخص و متمایز دارد به طوری که با مختصر توجه تشخیص داده می شود.

ساقه های گل دار آن، باریک و به کلی عاری از برگ است. برگ های آن نیز که به تعداد ۶ تا ۱۲ می باشند در سطح زمین قرار داشته، عموما دمبرگی دراز و منتهی به یک نقطه و پهنکی مدور دارند. سطح فوقانی و کناره های پهنک برگ آن از تارهای غده ای بلند به رنگ قرمز، همراه با تارهای کوتاه پوشیده شده است. ریشه آن بسیار کوتاه است.

اگر حشره کوچکی در سطح پهنک برگ آن قرار گیرد، فورا محبوس می شود زیرا تارهای چسبنده و غده ای مذکور به سمت پهنک تاخورده، مانع فرار حشره کوچک می گردند. از وسط برگ های دروزرا، یک یا دو ساقه باریک و عاری از برگ، به طول ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر خارج می شود که در انتها، به مجموعه ای از چند گل سفید رنگ و مجتمع به صورت خوشه دراز، ختم می گردند.

هر گل دروزرا شامل ۵ کاسبرگ، ۵ گلبرگ و ۵ پرچم آزاد است. میوه آن پوشینه و محتوی دانه های کوچک، دوکی شکل و بال دار در دو انتهاست.

قسمت مورد استفاده دروزرا، کلیه اعضای آن است. از این جهت گیاه را در فاصله ماه های خرداد تا شهریور می چینند و در محل هوا دار خشک می کنند. با آن که دروزرا، گیاه مخصوص نواحی باتلاقی یا تورب زار و دارای معادل ۹۰ درصد آب است، اما به سهولت خشک می شود.

ترکیبات شیمیایی دروزرا

گیاه تازه دارای ماده ای به نام نافتوکینون (naphtoquinone) است. بررسی های Y. Moussli (در سال ۱۹۳۰) نشان داد که گیاه خشک دارای گلوکزیدی به نام دروزروزید (droseroside) به مقدار یک در هزار و دروزرین (droserine) به مقدار ۰.۸۰ در هزار است. ماده اخیر که احتمالا غیر گلوسیدی است و در گرمای ۲۲۵ درجه ذوب می شود، مشتقی از گلوکزید مذکور به نظر می رسد.

دروزرا علاوه بر مواد فوق، دارای گلوسیدهای مختلف، یک ماده رنگی، موم، اسیدهای الى مختلف مانند اسید مالیک و اسید سیتریک، امولسین، ۱.۷۰ درصد از لیپیدها و غیره است.

خواص درمانی دروزرا

دروزرا اثر ضد تشنج و آرام کننده سرفه در سیاه سرفه دارد و در گذشته از آن برای معالجه بیماری سل استفاده به عمل می آمده است. دروزرا، به علت دارا بودن آنزیم، شیر را منعقد می نماید.

صور دارویی دروزرا

در مصارف داخلی به صورت تنطور ۱/۵ با الكل ۶۰ درجه (هر ۵۸ قطره آن یک گرم وزن دارد)، به مقدار یک تا ۳ گرم حتی بیشتر برای اشخاص بالغ و ۱۰ قطره (۳ مرتبه در روز) برای اطفال و حتی بیشتر به کار می رود.

نسخه برای رفع سرفه

مخلوط این مواد را به مقدار ۱۵ قطره و به دفعات ۵ یا ۶ مرتبه در روز برای اشخاص بالغ و یک قطره برحسب هر یک از سنین عمر در ۴ یا ۵ دفعه در روز برای اطفال می توان مصرف نمود.

از گونه های دیگری نظیر D. intermedia Hayne و .D. longifolia L نیز استفاده های درمانی به عمل می آید. هیچ یک از گیاهان مذکور در ایران نمی رویند.