سرگیجه

اصطلاح سرگیجه به حالتی اطلاق می شود که بیمار احساس می کند که اشیا به دور او می چرخند و بالعکس چشمش سیاهی میرود. گاهی بیمار جهت یابی خود در رابطه با اشیا را از دست میدهد.

سرگیجه اکثرا در بیماری های لابیرنت گوشی شاخه ی دهلیزی، عصب هشتم یا هسته ی مرکزی این عصب یا ارتباطات آن دیده می شود.

شایع ترین علل سرگیجه، مینبیر (منییر) است. لابیرن تیپ حاد و آسیب های عضوی، مغزی، حالات امتلایی و فشار خون و بسیاری از عوامل دیگر می توانند عامل سرگیجه باشند. مانند کم شدن ناگهانی فشار خون و قند خون و غيره.

اگر سرگیجه به طور ناگهانی ایجاد شده باشد، علت آن می تواند سرگیجه ی مرکزی (ورم لابیرنت گوش داخلی) و اختلالات عروق گوش داخلی آن باشد.

اگر سرگیجه به طور مزمن و کهنه ولی زودگذر باشد، باید توجه نمود که علایم گوشی در بیمار وجود دارد یا خیر، اگر وجود داشته باشد استوییت ماستوئیدیت یا بیماری منییر یا نورینوم آکوستیک ممکن است بوده باشد.

اگر علایم گوشی وجود ندارد باید دید که آیا با وضعیت بیمار ارتباط دارد یا خیر که اگر ارتباط دارد ممکن است مربوط به سرگیجه ی وضعی یا استوفیت های مهره ای باشد.

اگر با وضعیت بیمار مربوط نباشد ممکن است عامل آن داروها، هیپر وانتی لاسیون (زیاد نفس کشیدن)، آسیب های گردن و یا میگرن باشد.

اگر سرگیجه مداوم باشد باید توجه نمود که علایم مربوط به گوش وجود دارد یا خیر. اگر وجود داشته باشد مربوط به نورینوم آکوستیک و سایر تومورهای زاویه ی جمجمه و پل دماغی است.

اگر علایم گوشی وجود نداشته باشد باید توجه کرد که با حالت غش همراه است یا نه. اگر با حالت غش همراه باشد باید فکر عدم تکافوی گردش خون، بیماری قلبی بازیگر، آرتریو اسکلروزکاروتید، حساسیت سینوس کاروتید افتاد.

اگر با حالت غش همراه نباشد، بیماری های پسیکونورون، بالا بودن فشار خون، کم خونی، بیماری قند (دیابت)، پرکاری تیرویید و ناسازگاری خونی مطرح می شود.

سرگیجه به علل دیگری نیز به وجود می آید که با بررسی های دقیق، علل آن معلوم خواهد شد.

برای درمان سرگیجه می توانید ۵۰ گرم آمله مقشر را به مدت هفت روز در شیر بخیسانید و پس از خارج کردن از شیر سه روز هم در گلاب بخیسانید و بعد نرم بکوبید.

سپس گل گاوزبان و تخم خرفه از هر کدام ۵۰ گرم، صندل سرخ، صندل سفید، بادیان و سنبل الطیب از هر کدام ۲۰ گرم، تخم گشنیز، بهمن سرخ، بهمن سفید، دارچین، طباشیر هندی، خلال نارنج، ابریشم مقرص و کهربا از هر کدام ۱۰ گرم، مروارید نفته و ریشه ی مرجان از هر کدام ۵ گرم، همه را بسیار نرم بسایید و با آمله های کوبیده شده و ۲۰۰ گرم شربت سیب یا شربت به و یا ۲۰۰ گرم از هر دو شربت و یک کیلو عسل مخلوط کنید.

ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق غذاخوری از آن را میل کنید

هر صبح و عصر هر مرتبه ۲۵ گرم شیرخشت را با نیم یا یک لیتر آب هندوانه مخلوط کنید و بنوشید.

سرگیجه که علتش نامعلوم باشد:

برای درمان سرگیجه ای که علت آن نامعلوم باشد باید اسارون، سنبل، مصطکی، زعفران، طباشیر، دارچین، اذخرمکی، قسط شیرین، تخم کشوث، تخم کرفس، تخم کاسنی، زرآوند طويل، قرنفل، حب بلیسان، عود بلیسان، هیل قراب و عود هندی را به نسبت مساوی با هم مخلوط و هم وزن همه ی آنها گل محمدی به آن افزوده و نرم بسایید و با عسل مخلوط کنید تا به صورت خمیر در آید و قبل از هر غذای روزانه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.

سرگیجه در افراد پر خون:

سرخی صورت و چشم ها، برآمدگی عروق پیشانی و شقیقه و رفع سریع سرگیجه از علایم این بیماری می باشند.

به عنوان درمان اول به وسیله ی حجامت خونگیری و بدن را پاکسازی کنید. نظم اخلاط را با جوشانده ی هلیله، سکنجبین، شربت عناب، لعاب اسپرزه، آب انار، آب غوره و آب گشنیز تازه به دست آوردید.

از غذاهای شور و خوراکی هایی که طبیعت آن گرم است پرهیز شود.

سرگیجه در افراد صفراوی مزاج:

زردی رنگ چهره، تلخی دهان، حالت چرت زدن، سرعت نبض، بهبودی در اثر خوراکی های خنک از علایم این بیماری می باشد.

در این مواقع خوردن آب جوشانده ی شاه تره، آب تمر هندی، آب انار ترش، آب غوره، شربت لیمو، شربت به لیمو، شربت سکنجبین، کوبیده ی پوست هلیله ی زرد، مغز فلوس با ترنجبین، شیر خشت و مخلوط مغز فندق، گشنیز، مویز و شکر با آب اسپرزه، آب سیب درختی، آب به، سوپ جو مفید است. بو کردن گل بنفشه یا صندل نیز موثر خواهد بود.

به عنوان درمان سه پستان و پوست هلیله ی زرد از هر کدام ۳۰ گرم، شاه تره ۲۰ گرم، تمرهندی ۱۰۰ گرم و آلوی بخارا ۲۰۰ گرم. همه را در دو لیتر آب بجوشانید و صاف کنید، بعد ۵۰ گرم شیر خشت را در آب آن حل کرده و در جای خنک نگهداری کنید.

هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه نصف لیوان از آن را بنوشید. هم چنین روزانه به جای خوردن آب، عرق کاسنی بنوشید.

اگر با آب جوشانده ی کاه جو، گل خطمی و گل بنفشه سرشویه و پاشویه کنید، موثر خواهد بود.

ضمنا می توانید از دستورات سردرد صفراوی نیز در این مورد پیروی کنید (به مقاله سردرد صفراوی مراجعه شود.)

سرگیجه در افراد بلغمی مزاج:

سنگینی سر، کمبود عطش، شستی، مرطوب بودن سطح دهان و آب فراوان در دهان، تندی نبض و سفیدی رنگ پوست بدن از علایم این بیماری است.

به عنوان درمان زیره ی سبز، زیره ی سیاه، زنیان و رازیانه از هر کدام ۵ گرم، نبات ۱۰۰ گرم، همه را با هم مخلوط کرده و بسیار نرم بسایید.

هر صبح، ظهر و شب بعد از غذا یک قاشق غذاخوری از آن را در دهان بریزید و بخورید یا با آب سرد مخلوط کرده و میل فرمایید.

صد و پنجاه گرم سیاه دانه ی کوبیده شده را با ۵۰۰ گرم عسل مخلوط کرده و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق غذاخوری میل فرمایید.

هر صبح، ظهر و شب قهوه را با دارچین مانند چای دم کنید و آب آن را با نبات یا عسل شیرین کرده و بنوشید.

هر صبح، ظهر و عصر هر مرتبه مرزنجوش، بادرنجبویه و اسطوخدوس هندی از هر کدام ۵ گرم، مخلوط کرده و دم کنید.

آب آن را صاف و با عسل یا نبات شیرین کرده و بنوشید. ضمنا اگر آب جوشانده ی مخلوط گل بابونه، گل بومادران، مغز ناخنک و شوید خشک را بر سر بمالید مفید خواهد بود.

سرگیجه در افراد سوداوی مزاج:

کثرت فکر، خاموشی و کم صحبتی، تخیل و افکار بیهوده، ضعف و سفتی نبض از علایم این بیماری است.

برای درمان، پاک سازی خلط سوداوی از بدن و هم چنین مالیدن روغن شبت یا روغن بابونه بر سر نیز مفید خواهد بود.

می توانید از نخود آب، ماهیچه ی گوسفند، آش شلغم، آش قمری، شیر، چغندر و خردل نیز استفاده کنید.

به عنوان درمان افتیمون را بجوشانید، آبش را صاف کنید و کمی از آن را در بینی بچکانید و مقداری از آن را هم بخورید و پس از آن مقدار ۶۰ گرم گل قند میل شود.

مرزنجوش را بجوشانید و هنگام جوشیدن با آن بخور دهید. بعد آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید.

سرگیجه به علت ناراحتی معده در افراد بلغمی مزاج:

برای درمان آن تخم ترب کوبیده و نمک را با سکنجبین مخلوط کرده و میل کنید تا معده شستشو و خالی شود.

بعد مسهل بلغم مصرف کنید. سپس به عنوان درمان ۵ گرم نخود هندی و ۱۰ گرم مصطکی و نصف لیوان گل قند را مخلوط کرده و این مقدار را به مدت چهار روز بخورید.

به مدت ۱۵ روز هر روز ۵ گرم گل برنجاسف را بجوشانید، آب صاف کرده ی آن را با عسل شیرین کنید و بنوشید.

هلیله ی سیاه، پوست هلیله ی زرد و پوست هلیله ی کابلی را مخلوط و نرم بسایید.

به اندازه ی سه برابر آن عسل یا مویز یا کشمش کوبیده را مخلوط کنید و روزی یک بار و هر مرتبه به اندازه ی یک قاشق مرباخوری از آن را میل کنید.

سرگیجه به علت ناراحتی معده در افراد صفراوی مزاج:

غلبه ی این بیماری در وقت خالی بودن معده و سکونش در وقت سیری با حالت خفقان، قی کردن، کم اشتهایی، درد بالای معده، تلخی دهان، سرعت نبض زود رنجی یا تیزی حواس بروز می کند.

به منظور درمان، اول سنکنجبین را با آب گرم و کمی نمک مخلوط کنید و بخورید تا استفراغ کنید.

بعد ۱۰۰ گرم آلوچه ی خشک و ۵۰ گرم تمرهندی را مخلوط بجوشانید. بعد ۵۰ گرم ترنجبین را در آب صاف کرده ی آن حل کنید و در جای خنک نگه دارید و آن را به مدت ۵ روز صبح ناشتا بنوشید.

ضمنا خوراکی های زیر در این مورد موثر خواهند بود. آب انار ترش، آب جوشانده ی شاه تره، آب تمرهندی، آب غوره، سوپ گشنیز، سکنجبین، شربت لیمو، مغز فلوس با ترنجبین یا شیر خشت، پوست هلیله ی زرد.

سرگیجه از انگل معده:

در صورتی که در اثر وجود انگل داخل دستگاه گوارش سرگیجه ایجاد شود، باید از حضور در مکان های گرم و انجام کارهای سخت، گرد و غبار و مصرف دخانیات پرهیز کنید.

به عنوان درمان به مدت چهار روز آش آبغوره بخورید و روی هر غذای روزانه ۱۰ گرم گل قند میل کنید.

روز پنجم آبدوغ با گل محمدی بخورید. از شب ششم به بعد هر شب ۱۰ گرم پوست نارنج خشک را نرم بسایید و بخورید و هر پنج روز یک بار دوغ، آب انار ترش، آب جوشانده ی شاه تره، آب تمرهندی، آبغوره، سوپ گشنیز، سکنجبین، شربت لیمو، مغز فلوس با ترنجبین یا شیر خشت، پوست هلیله ی زرد و گل سرخ میل فرمایید.

سرگیجه در اثر ضربه خوردگی:

در این مواقع از آنچه که ایجاد عطسه میکند پرهیز کنید، یک بار از بازوی چپ خون کم کنید بعد مقداری صمغ عربی ساییده را در روغن گل رخ مخلوط کرده و روی حرارت حل کنید.

بعد آن را گرم گرم بر سر بمالید. در صورتیکه سرگیجه ادامه داشت پانزده روز بعد پشت هر گوش ۵ عدد زالو بیندازید.