گل آهو ، علف آهو (Dictamnus albus)

کاربر 21

25 اسفند 1399

673 بازدید

نام فارسی: گل آهو ، علف آهو

نام علمی: .Dictamnus albus L

نام فرانسه: Dictame franxinelle, Petit frene, Franxinelle blanche, Dictame

نام انگلیسی: Fraxinella, Candle plant, White dittany, Gas plant

نام ایتالیایی: Frassinella, Limonella dittamo, Frassinello, Dittamo bianco

نام آلمانی: Weisser diptam, Echter diptam

نام عربی: لسان العصفور الكاذب

گل آهو از تیره نارنج گیاهی پایا و به ارتفاع ۰.۵ تا یک متر و حتی بیشتر است. برگ هایی مرکب از ۷ تا ۱۵ برگچه بیضوی، نوک تیز و دندانه دار دارد. گل های درشت و زیبای آن به رنگ های سفید، آبی یا ارغوانی و مجتمع به صورت خوشه است. از اختصاصات آن این است که در هر گل آن ۱۰ پرچم و ۵ گلبرگ نامساوی دیده می شود. از بین گلبرگ ها فقط یکی از آن ها در قسمت پایین گل قرار دارد به طوری که ۴ تای دیگر به سمت بالای گل مجاورت حاصل کرده اند. میوه اش مرکب از ۵ قسمت و مجموع دارای ظاهری ستاره ای شکل است.

گیاه گل آهو در فرانسه، سوئیس و آلمان و ایران می روید به علاوه به علت زیبایی که دارد پیوسته پرورش می یابد. در برگ این گیاه، مانند غالب گیاهان تیره نارنج، کیسه های ترشحی اسانس وجود دارد. از تمام قسمت های گیاه نیز بوی قوی استشمام می گردد. قسمت های مورد استفاده این گیاه پوست ریشه و برگ آن است. ریشه آن نسبتا ضخیم و دارای پوستی به رنگ سفید است.

ترکیبات شیمیایی گل آهو

بررسی های Thoms و Dambergis نشان داده است که در گیاه گل آهو موادی نظیر فراکزی نل لون (fraxinellone)، دیکتامنين (dictamnine) (الكالوئید سمی)، تری گونل لين (trigonelline)، اسانسی به مقدار بسیار کم (در گل و برگ) و کولین وجود دارد. اعضای مختلف این گیاه، به علت دارا بودن دیکتام نین که یک الكالوئيد سمی است، ایجاد مسمومیت نیز در طی دوران مختلف نموده است. آزمایش نشان داده است که این الكالوئید بر روی رحم تاثیر دارد.

دیکتام نین [دیکتامین (Dictamnine)]، به فرمول C_۱۲H_۹NO_۲ و به وزن ملکولی ۱۹۹.۲۰ است. این ماده از ریشه گیاه مذکور و گیاهان متعدد دیگر از تیره Rutaceae مانند:

Skimmia repens Nakai
Aegle Marmelos Correa
Zanthoxylum alatum Roxb

توسط Thomas و بعدا توسط Asahina و همکارانش استخراج گردید. سنتز آن نیز توسط Tuppy و Bohm صورت گرفته است.

دیکتام نین موجود در گیاه گل آهو ، به صورت بلوری های منشوری شکل در حلال الكل، استات اتیل و مخلوط بنزن با استات اتیل به دست می آید. این ماده در گرمای ۱۳۳ درجه ذوب می گردد. در الكل خیلی گرم و کلروفرم، محلول ولی در اتر به مقدار بسیار کم حل می شود. در آب حل نمی گردد. کلریدرات آن، به صورت بلوری های ریز و سوزنی شکل در الکل و پیکرات آن نیر به صورت بلوری های ریز منشوری شکل و به رنگ زرد در همان حلال (الكل) به دست می آید. در گرمای ۱۶۳ درجه ذوب می شود.

بررسی های France نشان داد که از تأثیر آن بر روی پوست بدن، ایجاد ناراحتی های جلدی، تاول و احساس سوختگی و لکه های قرمز رنگ می گردد.

خواص درمانی گل آهو

ریشه تازه گیاه گل آهو دارای اثر مقوی معده، نیرو دهنده، معرق، ضد تشنج و قاعده آور است. در طب عوام جوشاند، ریشه و دانه آن، جهت رفع اسپاسم های معده، سنگ کلیه، ضعف عمومی، کم خونی دختران جوان، قطع حالت قاعدگی در زنان جوان، ترشحات مهبلی (Leucorrhée)، هیستری، تب های نوبه، خنازير و ضعف مفرط حاصل از ابتلا به بیماری مالاریا به کار می رود.

در مصرف آن باید همواره رعایت دقت را به عمل آورد زیرا ممکن است موجب بروز خون روی های رحمی (خون روی در فواصل قاعدگی)، و به خلاف آنچه که مردم معتقدند، باعث پیدایش ترشحات مهبلی گردد.

در بعضی نواحی آسیا مانند سیبری، از دم کرده برگ های آن به عنوان مقوی معده به منظور رفع سوء هضم ها، دل پیچه های (coliques) ناشی از نفخ و گازهای معدی، سرگیجه و غیره استفاده به عمل می آید.

صور دارویی گل آهو

جوشانده یا دم کرده ۱۰ تا ۵۰ در هزار پوست ریشه (پوست قسمت های چوبی شده اثر درمانی ندارد) – دم کرده برگ های خشک به مقدار یک تا ۵ گرم برای هر فنجان – گرد پوست خشک ریشه به مقدار ۴ تا ۸ گرم در عسل به کار می رود.

در استعمال خارج، الكلای آن به صورت مالیدن بر روی عضو در بیماری رماتیسم مورد مصرف قرار می گیرد. این الکلا از خیساندن گل و برگ گیاه در الكل تهیه می شود.