اسهال و راه های درمان آن در طب سنتی

اسهال عبارت است از افزایش در تعداد دفعات دفع مدفوع یا کاهش قوام مدفوع ( بیشتر آبکی شدن مدفوع). اگرچه تغییرات در تعداد دفعات دفع مدفوع و ابکی شدن مدفوع از یکدیگر متفاوت و به هم وابسته نیستند ولی اغلب اوقات این دو با هم هستند.

اسهال بایستی از ۴ وضعیتی دیگری که با آن اشتباه می شود افتراق داده شود. اگر چه این وضعیتها همراهی با اسهال می کنند ولی اغلب دارای علل متفاوت و درمان های متفاوتی از اسهال هستند. این وضعیتهای دیگر عبارتند از:

۱ – بی اختیاری مدفوع. که شامل عدم توانایی از خود نگه داشتن از اجابت مزاج تا زمان مناسب است، به عنوان مثال تا زمانی که فردی به توالت برسد.

۲ – نیاز شدید مقعدی (rectal urgency) ، که به صورت یک نیاز شدید دفع خود را بروز داده و آنچنان قوی است که اگر یک توالت فورا در دسترس نباشد بی اختیار می شود.

٣- تخلیه غير كامل. داشتن احساس اجابت مزاج بلافاصله بعد از یک دفع، به طوری که در دفعه دوم مشکل در دفع بیشتر مدفوع دارند.

۴ – احساس مدفوع بلافاصله بعد از خوردن غذا. اسهال را می توان بر اساس اصطلاحات مطلق و نسبی بر اساس تعداد دفعات دفع و یا قوام (آبکی بودن مدفوع) تعریف کرد.

– تعداد دفعات دفع. اسهال به معنی مطلق داشتن تعداد دفعات دفع بیش از حد طبیعی است. بنابر این از آنجایی که در افراد سالم حداکثر تعداد دفعات دفع مدفوع ۵ بار در روز است، اسهال را می توان تعریف کرد اگر تعداد دفعات دفع بیش از ۵ باشد. اسهال نسبی به معنی داشتن دفعات دفع بیش از معمول است. بنابر این، اگر فردی که معمولا یک بار دفع مدفوع روزانه دارد، دچار ۳ دفع روزانه شود، می گوییم دچار اسهال شده است، اگر چه بیش از ۵ بار در روز نیست و به معنی مطلق اسهال نیست.

– قوام مدفوع. تعریف اسهال به معنی مطلق کلمه بر اساس قوام مدفوع مشکل است، چون قوام مدفوع در افراد سالم بر اساس نوع غذا تغییر می کند. بنابراین، افرادی که از سبزیجات بیشتر استفاده می کنند.

مدفوع شل تری در مقایسه با افرادی که از سبزیجات کمتری استفاده می کنند دارند. مدفوع شل و آبکی معمولا غیر طبیعی است و باید به عنوان اسهال قلمداد کرد. تعریف نسبی اسهال بر اساس قوام مدفوع ساده تر است. بنابراین، فردی که دارای مدفوع آبکی نسبت به قبل می شود دارای اسهال است، اگرچه مدفوع در اندازه طبیعی با در نظر گرفتن قوامش باشد.

چرا اسهال توسعه می یابد؟

با اسهال، مدفوع معمولا آبكی تر است هرچند که تعداد دفعات دفع افزایش یابد یا خیر. این آبکی شدن مدفوع که از نرم تا کاملا آبکی است به علت افزایش آب در مدفوع است. در خلال یک هضم طبیعی غذا توسط ترشح زیاد آب به وسیله معده، قسمت بالایی روده کوچک، غده لوز المعده (پانکراس)، و کیسه صفرا به صورت مایع در می آید.

غذایی که هضم نشده است به صورت مایع به قسمت پایین روده کوچک و روده بزرگ (کولون) می رسد. قسمت پایین روده کوچک و عمدتا روده بزرگ آب را جذب کرده و غذای هضم نشده را تبدیل به مدفوع کم و بیش جامد شکل گرفته می کند.

افزایش میزان آب در مدفوع زمانی اتفاق می افتد که معده و یا روده کوچک مقدار زیادی مایع ترشح کند، قسمت پایین روده کوچک و روده بزرگ، آب کافی را جذب نکند، و یا هضم نشده باقی بماند غذاهای مایع خیلی سریع تر از روده کوچک و بزرگ گذشته و آب کافی از آنها گرفته میشود. البته بیش از یکی از این روندهای غیر طبیعی ممکن است با هم در یک زمان اتفاق بیفتد.

علل شایع اسهال حاد چیست؟

شایعترین علل اسهال حاد عفونتهای ویروسی، باکتریایی، و پارازیتی است. باکتریها همچنین می توانند موجب مسمومیت غذایی حاد شوند. سومین علت مهم اسهال حاد داروها هستند.

مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی یک ناخوشی ساده است که به وسیله سمی که توسط باکتریها تولید می شود ایجاد می گردد. سم موجب دل درد (دل پیچه) و استفراغ و همچنین موجب می شود که روده کوچک مقدار زیادی آب ترشح کند که منجر به اسهال می گردد. علائم مسمومیت غذایی معمولا کمتر از ۲۴ ساعت طول می کشد.

با بعضی از باکتریها سم در غذا قبل از اینکه خورده شود تولید می شود، در حالی که با دیگر باکتریها، سم در روده تولید می شود بعد از اینکه غذا خورده شد. علایم معمولا در عرض چند ساعت ظاهر می شود زمانی که مسمومیت غذایی به علت سم شکل گرفته در غذا قبل از خوردن آن باشد.

علائم دیر تر پیدا می شود زمانی که سم در روده شکل بگیرد. (چون که باکتری برای تولید سم احتیاج به زمان دارد) بنابراین، در مورد اخیر، علائم معمولا بعد از ۷ تا ۱۵ ساعت ظاهر می شود.

عوارض بیماری اسهال چیست؟

کاهش آب بدن (dehydration) زمانی اتفاق می افتد که مقدار زیادی آب و مواد معدنی الکترولیتها از بدن به علت اسهال، همراه یا بدون استفراغ دفع شوند.

کاهش آب بدن در بین بیماران بالغ با اسهال حاد که مقدار زیادی مدفوع دارند شایع است، به خصوص زمانی که دریافت مایعات به علت بیحالی کاهش یافته و یا همراه با استفراغ و حالت تهوع است. این همچنین در بین نوزادان و بچه های کوچک که دچار گاسترو انتریت ویروسی و عفونت های باکتریال می شوند شایع است.

بیماران با کاهش آب بدن ملایم ممکن است فقط تشنگی و خشکی دهان را تجربه می کنند. کاهش آب بدن متوسط تا شدید همراه با کاهش فشار در حالت ایستادن همراه با غش syncope ضعف کردن در حال ایستادن به خاطر کاهش حجم خون، که موجب افتادن فشار خون در زمان ایستادن می گردد)، کاهش حجم ادرار، ضعف شدید، شوک، نارسایی کلیه، پریشانی، اسیدوز (مقدار زیاد اسید در خون)، و بیهوشی است.

الکترولیتها (املاح) در زمانی که اسهال طولانی و شدید است، از دست می رود. و کمبود الكتروليتها اتفاق می افتد. شایعترین کمبودهای الکترولیتی با سدیم و پتاسیم اتفاق می افتد. میزان کلر و بیکربنات نیز ممکن است غیر طبیعی شود

نسخه های درمان اسهال در طب سنتی

١- تنقیه کردن

پیامبر برای درد شکم فرمود: شربتی از عسل بردار و ۳ یا ۵ یا ۷ دانه سیاهدانه در آن بیانداز و بنوش تا به اذن خدا بهبود یابی. او این کار را انجام داد و بهبود یافت.

نکته: پختن گردو با پوست و خوردن مغز آن و گلابی(البته درد بدون اسهال) نیز درد درون را آرام می کند. نسخه سیاهدانه با عسل در اکثر موارد بسیار سریع اثر می کند.

2- برنج

نزد امام صادق ع بودم. ایشان شکم درد (اسهال) سختی داشت. شامگاهان، در حالی که بسیار بر حال ایشان نگران بودم، از نزد وی رفتم، فردا روز، نزد ایشان بازگشتم و دیدم دردی که داشته، فرو نشسته است. گفتم: فدایت شوم! شامگاه دیروز که از تو جدا شدم، آن چنان بیمار بودی؟!

فرمود: گفتم قدری برنج آوردند، شستند، خشک کردند و آسیاب کردند. سپس از آن، دارویی (سفوفی) ساختم (و خوردم) و شکمم، بند آمد.

3- آرد گاورس با آب زیره

در مدینه بیمار شدم و به اسهال، گرفتار آمدم، امام صادق برایم آرد گاورس نسخه کرد و مرا فرمود که آرد گاورس بگیرم و با آب زیره بخورم. این کار را کردم و اسهالم متوقف شد و بهبود یافتم.

4- شیر شتر

درمان اسهال شما در شیر شتر است.

5- برنج با روغن شحم گاو

نزد امام صادق بودم مردی آمد و عرض کرد: دخترم پژمرده است (بدنش آب شده) و مبتلا به اسهال است. امام فرمودند: چرا برنج و پیه به او نمیدهی؟

چهار یا پنج سنگ بگیر و کنار آتش قرار بده، برنج را در دیگ قرار بده و بپز، و قلوه پیه تازه بگیرد و وقتی برنج پخته شد پیه را با آن سنگ ها در یک ظرف قرار بده و یک ظرف دیگر روی آن ظرف بگذار، سپس آن را خوب تکان بده و محکم در آن را ببند تا بخار آن خارج نشود، وقتی که پیه آب شد آن را سوپ برنج بریز و آن را مصرف کند.

نزد امام صادق (ع) بودم که مردی از شیعیان آمد و عرض کرد: ای فرزند رسول خدا! دخترم لاغر و بیماری اش طولانی شده است و اسهال شدید دارد. امام فرمودند: چرا از برنج با پیه مبارک استفاده نمی کنی؟

خداوند پیه را بر بنی اسرائیل حرام نمود به خاطر فواید زیاد آن، این را به دخترت بده تا خداوند بیماری اش را درمان کند. شاید تصور کنی که این درمان فایده ای ندارد چون خیلی درمان کردی! مرد عرض کرد: ای فرزند رسول خدا چه کار کنم؟ امام فرمودند: چهار سنگ بگیر و زیر آتش قرار بده و برنج را در دیگ قرار بده و بپز.

سپس قلوه پیه تازه را بگیر و در یک ظرف قرار بده، وقتی برنج پخته شد این چهار سنگ را بگیر و در ظرفی که در آن پیه است قرار بده و ظرف دیگری بر آن قرار بده ( در ظرف را ببند) سپس آن را محکم تکان بده و مواظب باش که بخارش خارج نشود، وقتی پیه آب شد آن را به سوپ اضافه کن، نه خیلی گرم و نه خیلی سرد، به اذن خداوند خوب می شود. مرد گف: به خدایی که جز او خدایی نیست بیشتر از یک بار نخورد و درمان شد.

از امام صادق (ع) پرسیدم: آن پیه که به اندازه خود بیماری را خارج می کند، کدام پیه است؟ امام فرمودند: این شحم گاو است و قبل از تو کسی این را از من نپرسیده بود ای زراره.

6- درمان اسهال خونی

مردی به خاطر ابتلا زحیر (اسهال خونی) به امام باقر شکایت کرد. آن حضرت فرمود: گل ارمنی بگیر، و آن را با آتش تفت بده، و از آن به همان صورت (خشک) بخور به درستی که از آن درد آرام میشوی.

7- داروی ترکیبی زحیر برای اسهال خونی

امام برای زحیر فرمود: یک جزء خربق سفید، یک جزء اسفرزه، و یک جزء صمغ عربی، و یک جزء گل ارمنی، را با آتش ملایم بو داده شود و مقداری از آن به صورت خشک مصرف شود.

8- سویق برنج با روغن شحم گاو

یونس بن يعقوب می گوید: امام صادق ع به من فرمود: آنگاه که در بیماری زحيرش (اسهال خونی) او را پرستاری می کردم، وای بر تو ای یونس، میدانی من در این بیماری الهام یافتم که برنج بخورم، و فرمان دادم تا برنج شسته شود و سپس خشک شود و بو داده و کوبیده شده و پخته شود و با پیه آن را خوردم و خدا درد را از من برد.

9- پیاز

پیامبر فرمود: زمانی که وارد شهری میشوید از پیاز همان شهر بخورید چون وبای آن شهر را از شما طرد می کند.

10- سیب کال

مردم در مکه مبتلا به وبا شدند من هم مبتلا شدم به امام کاظم ع نامه نوشتم آن حضرت پاسخ داد: سیب بخور من سيب خوردم و درمان شدم.

سیب شوینده معده است حرارت را خاموش می کند درون را سرد می کند و تب و وبا را برطرف می کند سیب سبز تب را ریشه کن می کند. حرارات را تسکین میدهد از وبا پیشگیری و آن را درمان می کند.

11- چند داروی دیگر برای اسهال همراه با خونریزی

پودر عدس و قرص خون وآب تره وعسل با زردچوبه و قاووتها وعسل خالی، بادکش بالا تنه برای کشاندن خون به بالای بدن، مصرف آب سماق رومی و .. نیز مفید است.

12– اسهال گاهی از عفونت وویروس است مانند وبا

در این صورت داروهای عفونت و روایات مسمومیت نیز ضمیمه شود. مانند داروی عفونت – دود عفونت – حجامت – استفراغ عمدی – افزایش غذاهای خام همراه با زیاد جویدن و ..

13- اگر ناشی از غلبه صفرا یا همراه با صفراست

از صفرابرها وترش مزه ها نیز استفاده شود. که مواد غذایی موجود در مدفوع هضم شده هستند. ورنگ مدفوع به زردی میزند. ومقعد هنگام دفع سوزش دارد.

14- اگر همراه با غلبه بلغم است

که مواد غذایی به صورت خام و هضم نشده در مدفوع دیده می شود. وبوی مدفوع کم است. از بلغم زداها نیز استفاده شود. ترکیب بذر بارهنگ و گل ارمنی مفید است.

15- اگر اسهال و استفراغ باهم بود

رب انار همراه با مقداری سماق و زیره مصرف شود. و بیمار هر ۸ ساعت نصف به رنده شده را بخورد. سایر داروهای اسهال و استفراغ نیز میتوانید استفاده کنید.

درمان اسهال با راه کارهای اطبای طب سنتی

اسهال (تبریزیان)

داروی جامع با آب مورد، به اندازه ۲ عدد جو از داروی جامع با جوشانده مورد – مركب ا وظهیر هم برای اسهال خونی مفید است.

اسهال نوزاد (تبریزیان)

عسل – داروی جامع امام رضا لا را در آب مورد پخته حل کنند و بنوشند.

اسهال در صفراوی ها (تبریزیان)

صفرا بر ( پودر خرفه) مصرف شود.

اسهال با خونریزی (تبریزیان)

گل ارمنی را تفت دهید و بخورید.

درمان اسهال با سیاه دانه (دریایی)

چنان چه ۱۰ گرم سیاه دانه و ۱۰ گرم شاهدانه را مخلوط کرده و به مدت ۳ روز جوشانده و بعد از هر وعده غذا میل نمایید در رفع اسهال که به علت سردی و رطوبت معده ایجاد شده بسیار مفید است.

باز شدن رنگ چهره و رفع زردی و چین و چروک صورت آن با سیاه دانه: چنان چه سیاه دانه را نرم ساییده و با روغن زیتون خمیر نموده و هر روز صبح صورت را با آن چرب نماید موجب رفع چین و چروک صورت شده و چهره سرخ و گلگون می شود.

اسهال (تبریزیان)

داروی جامع با آب مورد، به اندازه ۲ عدد جو از داروی جامع با جوشانده مورد – مركب اوظهیر هم برای اسهال خونی مفید است.

اسهال نوزاد (تبریزیان)

عسل – داروی جامع امام رضا را در آب مورد پخته حل کنند و بنوشند.

اسهال در صفراوی ها (تبریزیان)

صفرا بر ( پودر خرفه) مصرف شود.

اسهال با خونریزی (تبریزیان)

گل ارمنی را تفت دهید و بخورید.

درمان اسهال با سیاه دانه (دریایی)

چنان چه ۱۰ گرم سیاه دانه و ۱۰ گرم شاهدانه را مخلوط کرده و به مدت ۳ روز جوشانده و بعد از هر وعده غذا میل نمایید در رفع اسهال که به علت سردی و رطوبت معده ایجاد شده بسیار مفید است.

باز شدن رنگ چهره و رفع زردی و چین و چروک صورت آن با سیاه دانه: چنان چه سیاه دانه را نرم ساییده و با روغن زیتون خمیر نموده و هر روز صبح صورت را با آن چرب نماید موجب رفع چین و چروک صورت شده و چهره سرخ و گلگون می شود.

یک فنجان بزرگ شیر کم چرب با یک قاشق غذاخوری عسل مخلوط شده، آن را روزانه سه بار بنوشید، به سرعت اسهال را متوقف می کند.

برای درمان اسهال کودکان: یک بشقاب کوچک نشاسته را تهیه کنید، سپس یک لیمو به آن اضافه شود. کودک سه قاشق چای خوری که با عسل شیرین شده باشد در روز می نوشد. انشاء الله بهبود می یابد. اسهال (روازاده)

– مصرف یک قاشق مرباخوری اسپند با یک لیوان آب

– یک قاشق چای خوری گلپر + یک قاشق مرباخوری اسپند در سه چهارم لیوان آب جوش به مدت ده دقیقه دمکرده و بعد از صاف کردن با یک چهارم لیوان عرق نعناع و یک قاشق چای خوری عسل، شیرین کرده و صبح و شب نصف لیوان میل شود که در درمان اسهال بسیار مؤثر می باشد.

اگر کودک شیرخوار باشد مصرف کردن مادر در درمان اسهال کودک موثرتر است ولی می توان به مقدار چند قاشق مرباخوری نیز به کودک داده شود.

درمان اسهال آمیبی

آمیب ها تک یاخته هایی هستند که وقتی وارد دستگاه گوارش می شوند به دیواره معده می چسبند و کمترین بی توجهی و اهمال در برخورد با این عارضه، موجب دل درد و دل پیچه و شکم روش یا اسهال شدید می گردد. به همین جهت اقدام سریع و به موقع در پیشگیری و درمان آن، عاملی مؤثر در سلامتی می باشد.

در این شرایط با بهره گیری از «سیاه دانه» می توان جلوی پیشرفت و توسعه این عارضه را گرفت و زمینه بهبودی را فراهم ساخت توصیه می شود برای درمان اسهال یک قاشق سیاه دانه اسیاب شده و سه پره از سیر کوبیده و نرم شده را می یک لیوان عصاره گوجه فرنگی (آب گوجه فرنگی که دارای نمک باشد)، به مدت حداقل بیست روز میل نمایید.

درمان اسهال (دریایی)

اسهال بیماری است که برخی کودکان و بزرگسالان به آن مبتلا می شوند علت آن هنوز معلوم نشده است . برای درمان اسهال با سیاه دانه یک قاشق غذاخوری از سیاه دانه آسیاب شده را با نصف استکان عصاره تره تیزک (شاهی) مخلوط کرده و پس از صرف غذا در سه وعده میل نمایید … با پایان یافتن اسهال درمان متوقف میشود (خوردن داروی فوق را قطع نمایید).

اسهال گرم(خیراندیش)

غذا هضم می شود و بعد از خوردن کنجد یا سیر یا گرمی زیاد اتفاق می افتد. پس او گرمی را تعطیل کنید و بعد کمی ماست و خنکی بدهید.

اسهال بچه ها: اگر مقعد قرمز بود و خارش داشت. سردیها به بچه بدهید و گرمی را قطع کنید.

اسهال شدید(ضیایی)

باید دید بخاطر التهاب روده (کولیت روده)، یا سندرم روده تحریک پذیر به نوع دوم (IBS) که همیشه اسهال هستند، یا مشکلات جذب صفرا دارند (چون باید اكثر صفرای ترشح شده از انتهای روده کوچک جذب دستگاه گردش خون شود تا تعادل صفرا در بدن بهم نخورد)

حال هر کدام را که دارند داروی آن سه چیز است:

١- سنجد یا پودر آن

۲- پودر هسته انار،

٣- خوردن یک قاشق مرباخوری مخلوط پودر عناب با پودر هسته آن، و جوشانده پوست درخت عناب را بنوشید،

۴- شاه بلوط (بلوط الملک) روزی دو عدد.

اسهال (باقری)

برای درمان انواع اسهال‌ها – حتى اسهال خونی – به روش زیر عمل کنید.

١- دانه اسفند + گل پر + سماق

اینها را به طرز مساوی مخلوط کرده، آب جوش روی آن ریخته و بگذارید نیم ساعت خیس بخورد، روزانه از آب مخلوط فوق را همراه با یک قاشق چایخوری سماق میل کنید انشاءالله بهبود می یابید.

نکته های مهم

الف: اسفند را هیچ وقت پودر نکنید چون سمی است.

ب: داروی فوق هم اسهال را خوب می کند و هم استفراغ را

۲۔ جو را تفت داده همراه با ۱۰ عدد سپستان جوشانده از آب آن جوشانده میل کنید. این دستور العمل حرارت درونی بدن را خوابانده، بدن را ضدعفونی کرده و اسهال را بند می آورد.

۳– آهن یا سنگ تمیزی را در آتش داغ کرده در دوغ سنتی انداخته و میل کنید.

این دارو یک غذای کامل و مغذی و یک ضد عفونی کننده قوی بوده و برای درمان اسهال های قوی مفید و کارساز است.

۴– از آنتی بیوتیک های طبیعی قوی استفاده کنید. آنتی بیوتیک های قوی عبارتند از: .

– پونه – زغال اخته.

زغال اخته از پونه هم قوی تر است. زغال اخته را در فصل خودش تهیه کرده بخورید و اگر فصلش نبود، یک قاشق زغال اخته خشک را در ۲ لیوان عرق نعناع دم کرده میل کنید.

– عسل طبیعی – مخلوطی از سرکه طبیعی با عسل طبیعی ۵ مخلوطی از سرکه طبیعی، نمک دریا و آبغوره طبیعی این مخلوط را تهیه کرده و با آن غرغره کنید. این مخلوط، ضدعفونی کننده گلو و بندآورنده اسهال است.

۶ -تخم اسفرزه قورت داده و یا آب جوشانده اسفرزده را میل کنید. این دارو تسکین دهنده و ضد اسهال است.

۷– خرفه برای درمان اسهال های خونی و درمان کسانی که در اثر گرما و آفتابزدگی اسهال می شوند مفید است. از خود خرفه یا تخم آن استفاده کنید.

آب زرشک، ضد اسهال، ضد زخم معده و روده بوده و خونریزی را نیز قطع می کند.

علایم و نشانه ها اسهال خونی (ضیایی)

اجابت مزاج مکرر به صورت دفع مدفوع شل. دفع خون و چرک در مدفوع. خونریزی از مقعد. احساس دفع ناقص و باقی ماندن مدفوع در شکم. احساس فوریت برای دفع.

دردهای شدید شکمی همزمان با حرکات روده.

درد در مفصل ها چراکه کولیت زخمی گاه علاوه بر دستگاه گوارش بر سایر اعضای بدن نیز تاثیر می گذارد و منجر به التهاب مفاصل و مشکلات پوستی ودرد مقعد به صورت منقطع می شود.

علل اسهال خونی

مسمومیت غذایی حتی با جیوه (ماده آمالگام در پر کردن دندان که سیاه رنگ است)

عفونت (سبزی خوب شسته نشده، میوه خوب نشسته …) – انسداد جاد روده اسهال خونی همراه با تهوع و درد شدید شکم) – زخم معده یا روده – حساسیت غذایی ( خوردن زعفران، سیر، تن ماهی ..) – کم خونی ها

مضرات

غذاهای سرخ کرده یا چرب – الكل – لبنیات چرب (کره، شیر و ماست پرچرب، خامه …) – گلاب – رب گوجه فرنگی – سس‌ها

اسهال و خونریزی و ورم روده (ضیایی)

خوردن میوه ازگیل (زیاده روی در مصرف از گیل نشود، برای طحال ضرر دارد) اسهال خونی (ضیایی)

١- خرد شده هسته انگور مخلوط با عسل

۲- ۳۰ گرم میوه آلوچه (آلوچه وحشی) و یا گوجه سبز ترش بهتر است در یک کیلو آب بجوشانید تا آب آن نصف شود، پس از سرد شدن، از آن جوشانده بخورید

۳- خوردن خرمالو بصورت ناشتا

۴- خوردن کوبیده کندر با شکر

۵۔ مغز پسته خام را نرم کوبیده و بخورید.

۶- دمکرده گل نیلوفر آبی (در مردان و سرد مزاجان و بلغمی مزاجان خوب نیست؛ زیرا اسپرم مردان کم نموده و به صفر می رساند).

۷- شاه بلوط (بلوط الملک) روزی دو عدد، ۸ پیچک مو

۹- توت سیاه

۱۰- میوه زرشک

۱۱- برگ مو

۱۲- پوست نارنج

۱۳- اسفرزه (اسپرزه)

اسهال کودکان و نوزادان (ضیایی)

نکته: نوزاد یا کودکی که اسهال دارد به دلیل کم آب شدن بدن، اشک کمتری هنگام گریه کردن جاری می شود.

علل اسهال کودکان و نوزادان

از شیر گرفتن نوزاد تغییر شیر خشک نوزاد دندان درآوردن نوزاد (۷ ماهگی الی ۱۸ ماهگی) ورم معده یا روده (اگر بلافاصله پس از صرف غذا رخ دهد) کمبود روی (اسهال بدون علت خاص و طولانی) آلودگی (دست آلوده به مگس، كثافات، قالی …) ملین ها توسط مادر (اگر به نوزاد شیر میدهد) رشته اش توسط مادر (اگر به نوزاد شیر میدهد).

مضرات: اگر نوزاد از شیر مادر استفاده می کند هر خوراکی ملین روی شیر اثر می گذارد (هنداونه، لواشک، پفک، روغن زیتون، سیب زیاد را نباید مادر مصرف کند)

اسهال و استفراغ شدید در نوزاد ۹ ماهه:

آب سیب، عرق نعنا، آبجوش عسل.

اسهال کودکان

صبح: یک قاشق مربا خوری شربت میوه از گیل،

ظهر: یک عدد میوه شاه بلوط،

شب: یک قاشق چایخوری مصطکی (مستکی)

علل اسهال همراه با استفراغ

مصرف غذاهای غیر معمول و با اجزای مختلف مصرف چند نوع غذا باهم … – غذاهای آلوده – سنا – آلودگی دستها – آلو – عوارض داروها و گیاهان (صبر زرد) – پفک – آب آلوده – لواشک – آب نجوشیده – آب و مایعات بین غذا – غذاهای چرب – غذاهای آماده و ساندویچی – چربی های حیوانی (کره، گوشت چرب …) – خوراکیهای سرد (یخچالی) – صبر زرد (آلوئه ورا) – تنقلات

اسهال سرد وبایی(خیراندیش)

علامت آن اینکه بدبو است و مواد غذایی هضم نشده دفع می شود و آبکی است  و خطرناک است چون آب زیاد دفع می شود. نسخه جوشانده بارهنگ (یک قاشق مرباخوری در یک لیوان عرق نعنا) + عسل بخورد ولی روزی چند استکان بخورد. اوج اسهال سرد، اسهال وبایی است.

انواع اسهال (ضیایی)

اسهال وبایی (اسهال آب): پودر پوست میوه انار، البته باید توجه داشت چون سمی است باید مقدار آن به دستور پزشک متخصص گیاهی باشد و از یک قاشق چایخوری در شبانه روز بیشتر نباشد.

اسهال مزمن: بمدت چند روز دمکرده گل انار (گلنار فارسی یا گلنار وحشی).

اسهال کهنه: یک گرم پوست نازک روی مغزهای فندق را بسایید و بخورید. اسهال و زخمهای مقعدی: برگ ابهل، چوب ابهل.

اسهال و بخارات اضافی مغز: هر روز به مقدار نصف قاشق چایخوری نارمشک مخلوط با عسل گردد و میل شود.