مستقر کردن بچه کندو

در جریان عملیات پرورش زنبورعسل در طول سال مشکلات به خصوصی پیش می آید که لازم است به طریق صحیح آن را حل کرد. برخی از مهم ترین این مشکلات و روش مدیریت صحیح مستقر کردن بچه کندو در ذیل توضیح داده می شود:

گرفتن و مستقر کردن بچه کندو

نحوه گرفتن و مستقر کردن بچه کندو بستگی به محل استقرار آن داشته و وسایل مورد نیاز تا حدود زیادی به آن وابسته است. بچه کندو ممکن است در محل های مختلف از سهل الوصول تا دشوار مستقر گردد. در صورتی که روی شاخه درختان کم ارتفاع باشد می توان به راحتی آن را گرفت و در کندو مستقر کرد. ولی اگر روی درختان مرتفع، روی دیوارهای بلند، یا سیم چراغ برق و غيره متمرکز شده باشد که گرفتن آن مشکل است باید متناسب با امکانات موجود نسبت به گرفتن آن اقدام کرد.

معمولا برای گرفتن بچه کندو یک کندوی خالی را که در داخل آن چند قاب (شان) قرار داده شده است را در زیر بچه کندو قرار داده و زنبورها را به داخل کندو تکانیده یا برس زده و یا در جلوی سوراخ کندو روی زمین می ریزیم. سپس به وسیله ی دستگاه دودی و دمیدن دود غلیظ روی آنها، بچه کندو را به طرف داخل کندو هدایت می کنیم.

اغلب مشاهده میشود که مقداری از زنبوران عسل در اطراف کندو پرواز می کنند ولی آنها نیز به زودی وارد کندو شده و آرامش نسبی برقرار می گردد.

لازم نیست که به دنبال ملکه داخل کندو را جستجو کرد. پس از گرفتن بچه طبیعی زنبور بهتر است به سرعت سر کندو را گذاشته، حدود یک ساعت زیر همان درخت باقی بماند تا زنبورهایی که در اثر ضربه وارد شده به شاخه در هوا متفرق شده اند به داخل کندو بروند.

پس از یک ساعت اگر ملکه داخل کندو باشد همه زنبورها در داخل کندو جمع خواهند شد و هرگاه در خارج کندو باشد، زنبورها در این مدت کندو را ترک کرده و در اطراف ملکه (مثلا باز هم روی همان شاخه قبلی یا شاخه ای دیگر در نزدیکی آن) جمع می شوند که دوباره مثل بار اول با گرفتن کندوی خالی زیر بچه و وارد کردن ضربه ای محکم به شاخه درخت، آنها را به داخل کندو می ریزند و یک ساعت دیگر کندو را زیر همان درخت می گذارند.

بعد از اتمام گرفتن بچه طبیعی زنبور آنگاه کندو را به محلی که قرار است همیشه در آنجا باشد برده و با سرعت یکی دو شان خالی بافته شده و چند عدد دیواره داخلش آویزان می کنند تا زنبورها مشغول بافتن آن گردند.

پس از وارد شدن زنبورها در داخل کندو می توان آن کندو را به جای مناسبی حمل کرده و مستقر کرد. ولی توصیه می شود جا به جا کردن کندو در هنگام شب انجام شود که تمام زنبورها در داخل کندو باشند. در صورتی که این بچه کندو دارای ملکه باشد به تدریج رشد کرده و با مراقبت های بعدی از جمله تغذیه کردن می توان آن را به کندوی قوی و مناسبی تبدیل کرد.

گاهی بچه کندو در روی شاخه درختان مرتفع مستقر می گردد که دسترسی به آن مشکل است. در این صورت باید به هر نحو ممکن کندو را به زیر بچه کندو منتقل کرده و آن را به داخل کندو تکانید. مثلا می توان از نرده بان مناسبی استفاده کرد و یا روی باربند وانت بار با کامیونی ایستاده این عمل را انجام داد. روش دیگر این است که از درخت بالا رفته و شاخه ای که زنبورها روی آن مستقر شده اند را به آرامی قطع کرده و به پایین درخت منتقل کرد.

در صورتی که بچه کندو در محلی مستقر شده باشد که امکان گرفتن و یا برس زدن آنها به داخل کندو وجود داشته باشد مثلا روی دیوار بلند، می توان آنها را به وسیله ای مثلا یک قطعه چوب بلند تحریک کرد تا محل خود را ترک و در محل مناسب دیگری قرار گیرند که امکان گرفتن آن وجود داشته باشد.

بچه های طبیعی همیشه استعداد زیادی برای موم بافی دارند. زنبوردار می تواند از این استعداد استفاده کرده، پس از گرفتن شان، تعدادی دیواره داخل کندو آویزان کند تا زنبورها آنها را ببافند. مدتی را که بچه ها استعداد موم بافی از خود نشان میدهند یک هفته اول پس از گرفتن شان می باشد.

بعضی از مواقع پس از ریختن بچه در داخل کندو و با وجودی که ملکه در داخل کندو به چشم دیده میشود، بازهم زنبورها همراه ملکه، کندو را ترک و به اصطلاح فرار می کنند. هرگاه چندین بار چنین اتفاقی افتاد با گذاشتن یک شان پر از لارو سرباز داخل کندو میتوان آنها را وادار به فعالیت کرد تا از فرار منصرف شوند و به این طریق آنها را ترمز داد.

موضوع خیلی مهم دیگر آن که پس از گرفتن بچه طبیعی زنبور در سه روز اول به هیچ وجه و تحت هیچ عنوانی نباید به آن عسل یا هر نوع شیرینی (مثلا شربت یا خمیر شیرین) داد. زیرا زنبورها هنگام بچه دادن و قبل از خروج از کندو تمام عسل دانشان را با عسل پر می کنند. این عسل برای تغذیه ۳ روز آنها کاملا کافی است. در چنین وضعی زنبورها از عسل نفرت دارند.

اگر در کندوی تازهاشان عسل گذاشته شود. اغلب آن مکان را ترک می کنند. این خطا متاسفانه تا امروز در ایران رایج است. در آخر روز سوم باید کمی عسل را با آب ولرم به نسبت یک کیلو عسل و یک لیتر آب مخلوط و در داخل کندو گذاشت.