سرو کوهی (Cupressus sempervirens)

نام فارسی: سرو کوهی

نام علمی: .Cupressus sempervirens L

نام فرانسه: Cypre scommun

نام انگلیسی: Evergreen Cypress, Cypress

نام آلمانی: Gemein Zypresse, Zypresse

نام ایتالیایی: Cypresso commune

نام عربی: سرو (Sard)، شجرة الحيات

سرو کوهی ، درختی از تیره سرو، یک پایه، به ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ متر و دارای شاخه های کوتاه، پوشیده از برگ های بسیار کوچک و مثلث شکل است.

تنه ای با پوست صاف به رنگ خاکستری مایل به قرمز و برگ هایی متقابل و واقع در دو سطح عمودی دارد به طوری که، واقع در ۴ ردیف طولی بر روی شاخه ها به نظر می رسد. شاتون های نر آن، کوچک و تخم مرغی شکل اند ولی شاتون های ماده آن در آغاز شکل کروی و رنگ خاکستری مایل به سبز دارند سپس به تدریج تغییر شکل و رنگ می دهند و به صورت مخروط های بیضوی، به درازی ۲ تا ۴ و به عرض ۳ سانتی متر، مرکب از ۸ تا ۱۴ فلس در می آیند.

منشا اولیه درخت سرو کوهی در آسیای صغیر بوده، از آن جا در آغاز به منطقه مدیترانه و نواحی شمالی ایران و سپس به سایر نواحی انتقال یافته است. پرورش آن از نظر زیبایی خاصی که دارد در غالب نواحی معمول است. . قسمت مورد استفاده این درخت، چوب و میوه آن است که به نام های Galbules Noix de و Cypres موسوم اند. میوه اش که از فلس های گوشت دار و محتوی دانه های زاویه دار تشکیل می یابد، باید در زمانی که هنوز رنگ سبز میوه زایل نگردیده و گوشت دار است، از درخت چیده شود.

ترکیبات شیمیایی سرو کوهی

میوه گیاه یا مخروط های مذکور، دارای تاننی مشابه تانن پوست و برگ هاماملیس، انواع الكل ها و غیره است. میوه، برگ و شاخه های جوان آن دارای ۱ تا ۲ درصد اسانسی با بوی معطر و مطبوع می باشند که از تقطير آن ها به وسیله بخار آب، حاصل می شود. این اسانس، رنگ زرد روشن و وزن مخصوصی بین ۰.۸۸۰ و ۰.۸۹۰ دارد و دکستروژیر است. در ۴ تا ۵ قسمت الكل ۹۰ درجه حل می گردد.

اسانس مذکور، مرکب از مخلوط ۶۵ درصد ترپن های مختلف نظیر پینن راست، کامفن راست، سیمن (به مقدار جزئی)، سیل وسترن (Sylvestrene)، کادی نن چپ، نوعی کامفر، به مقدار جزئی از تریپنول راست و الكلی با بوی مطبوع است. میوه گیاه باید به حالتی که هنوز سبز و گوشت دار است چیده شود زیرا در غیر این صورت، چوبی می گردد و اختصاصات خود را از دست می دهد. در این هنگام هر یک از فلس های تشکیل دهنده میوه، ظاهر یک میخ بزرگ با سر درشت و زاویه دار دارد.

خواص درمانی سرو کوهی

چوب درخت سرو کوهی ، اثر قابض، مدر، معرق و میوه اش اثر قابض دارد و در اسهال و خون روی های عادی مصرف می شود به علاوه دارای اثر تنگ کننده مجاری عروق، مشابه هاماملیس و حتی با اثر پایدارتر است.

میوه درخت سرو کوهی به علت قابض بودن، جهت رفع اسهال های ساده، جلوگیری از تراوش مخاط ها، درمان بواسیر و خون روی های عادی به کار می رود. Dr. H. Leclerc، از آن به علت دارا بودن اثر تنگ کننده مجاری عروق، نتایج بسیار خوب در معالجه واریس، اختلالات زمان یائسگی، خون روی های رحمی و بواسیر به دست آورد. با مصرف آن برجستگی های ناحیه مقعد در بواسیر، کوچک می گردد و ناراحتی رفع و ترشحات از بین می رود.

محققین دیگر نیز چنین نتایج مفید از به کار بردن میوه گیاه در رفع بواسیر به دست آورده اند و نیز چنین اظهار گردیده که جوشانده میوه گیاه در رفع ترشحات مهبلی (leukorrhea) اثرات مفید ظاهر می نماید.

Dr. H. Leclerc ، با به کار بردن عصاره روان آن به صورت محلول های الکلی۱/۴، در درمان گریب اطفال نتایج بسیار مفید به دست آورد و برای این کار چنین توصیه کرد که ۱۰ تا ۱۵ گرم محلول مذكور (۴ مرتبه در روز و ۲ مرتبه در شب) در بستر کودکان یعنی بر روی لحاف وبالش آن ها ریخته شود. در استعمال خارج، جوشانده و یا پماد آن برای رفع ناراحتی های بواسیر توصیه گردیده است.

صور دارویی سرو کوهی

در مصارف داخلی، عصاره روان تنطور به مقدار ۵۰ تا ۶۰ قطره در روز جوشانده ۱۰ تا ۳۰ گرم میوه در یک لیتر آب به مقدار یک فنجان، یک ربع قبل از هر غذا و در استعمال خارج، جوشانده ۵۰ در هزار تا حد امکان به حالت گرم و شیاف که به طريقه زیر تهیه می گردد به کار می رود:

مواد مذکور برای یک شیاف است که از آن می توان به تعداد ۱ تا ۳ شیاف در روز به کار برد.

محل رویش سرو ‌کوهی

نواحی کوهستانی و جنگل های شمال ایران، گیلان: سفیدرود، رودبار و منجیل، بین رشت و كالوروز (kaluroz)، مازندران: پل زنگوله، دره چالوس، گرگان: دره زرین گل نزدیک علی آباد، دره مجاور رامیان.