قریب به صد سال قبل بعضیها خواستند که حجامت را از عرصه درمان خارج کنند و دو راه برای این کار داشتند:
اول اینکه حجامت را طوری انجام دهند که مردم از انجام آن ترس پیدا کنند. یعنی به روش های غیر بهداشتی و علمی که شخص را به حالت ضعف و بی حالی و وحشت بکشانند. مثلا: عمدا حجامت را در حمام انجام میدادند که اولا در هیچ کجا حكمای ما نگفتهاند که این عمل در حمام انجام شود.
ثانیا خود حمامهای قدیم باعث تحلیل رفتن قوا و بی حالی میشد و فرد با دیدن کمی خون دچار ضعف میگردید.
دومین کاری که در حق حجامت کرده بودند این بود که آن را غیر بهداشتی جلوه میدادند. که یکسری از افراد را آموزش داده بودند تا طوری انجام دهند که درد و اثر جای تیغ برای فرد تا مدتها بماند. و اینکه کاملا غیر بهداشتی عمل کنند و متاسفانه با این راهکارها موفق شدند این عمل را بد جلوه دهند.
اما خوشبختانه بعضی از حکما و بعضی از پزشکان طب نوین توانستند با وجود سنگ اندازی های زیاد این درمان را از سی یا چهل سال قبل دوباره در ایران شروع کنند. و آرام آرام چهره بهداشتی و علمی و واقعی اش را به مردم بشناسند؛ در حال حاضر، مردم اقبال عمومی به حجامت دارند.
علت حجامت
در مورد حجامتکردن گاهی اصلاح کیفیت خون ملاک میباشد و گاهی نیز اصلاح کمیت خون. اگر مقدار خون در بدن زیاد شد در یک زمان میشود یا حجامت، یا اهدای خون انجام داد.کاری بسیار شایسته و نیکو میباشد و باعث نجات یک فردی از جامعه خواهد شد و توصیه میشود چند روز قبل از خون دادن از سکنجبین استفاده کنند. و اما در افرادی که کیفیت خون آنها خوب نیست باید با حجامت این مشکل را برطرف نمایند.
بیمارهای خاص
افراد دچار بیماری هایی مانند: تالاسمی و کم خونی نیز میتوانند حجامتکنند. حتی تالاسمی ماژور که تزریقات ماهانه یا دو هفته یکبار انجام میدهند با انجام آن و خارج شدن گلبولهای قرمزی که لیز شده و دارد از بین میرود. و با گردش خون مناسب در بدن این افراد، نیاز آنها به تزریق خون و میزان رسوب آهن در بدنشان کمتر میشود و رو به بهبودی میروند.
حجامتخشک و بدون خونگیری برای دیابتیها بسیار موثر میباشد و میتواند در درمان آنها و جذب داروهای مصرفی این افراد کمک کننده باشد. این عمل حجامت خشک را حتی افراد سرد مزاج و ضعف دار نیز میتوانند انجام بدهند و مفید خواهد بود.
حجامت پیشگیری
حجامت به نقل از بها الدوله رازی صاحب کتاب خلاصه التجارب، ریاضت طبیعت میباشد یعنی تمرین بدن است؛ فرد سالم برای سالم ماندن و پیشگیری انجام میدهد.
معمولا توصیه میشود در بهار انجام شود. چرا که در زمستان به ديدن هوا مواد زاید و رطوبتها رسوب کرده و منجمد میشوند.
و تحرک هم کمتر شده اما وقتی نزدیک بهار میشود جوشش خون و طبیعت ایجاد میشود. این رسوبات و رطوبتها در بهار شروع به ذوب شدن میکنند و باعث به وجود آمدن آلرژیها، جوشها، کورکها و بعضی از بیماریهایی که به خاطر جوشش خون ایجاد میشود. مانند: بالا رفتن فشارخون، خونریزی ادراری و حلق میگردد که در این زمان توصیه شده است که این افراد حجامت پیشگیری را انجام دهند.
بهترین زمان فصل بهار میباشد و بهترین روزهای انجام آن در ماههای قمری هفدهم، نوزدهم و بیست و یکم میباشند. و بهترین زمان آن در کل سال هفتم حزیران میباشد که تقریبا بیست و نهم و سی ام خرداد است.
حجامت درمانی
حجامتهای درمانی با توجه به تشخیص متخصص طب سنتی با بررسی بیماری، وضعیت و شرایط بیمار صورت میگیرد. اما نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که افرادی که دچار ضعف هستند یا مزاج خیلی سرد دارند با حجامت کردن نفعی نخواهند برد. این افراد گروهی میباشند که باید قبل از حجامت تقویت شده و تدابیری برای آنها در نظر گرفته شود.
بیشترین منفعت حجامت را کسانی که مزاج آنها گرم و تر میباشد و دموی هستند میبرند. و بعد مزاج سوداوی و صفراوی و کمترین نفع را مزاجهای سرد و تر یا بلغمی میبرند.
در حجامتدرمانی هدف اصلاح کیفیت خون و هوشیار کردن سیستم ایمنی بدن است و مقدار خون خارج شده ملاک نمی باشد که آن بسته به افراد مختلف کم یا زیاد میشود.
حجامت در دنیا
صدها مقاله خارجی در این زمینه که در دنیا مورد توجه قرار گرفته و در مجلات علمی دنیا به چاپ رسیده است. در ایران غیر از چندین مقاله که در مجلات دانشگاههای ایران چاپ شده است این موضوع مورد توجه قرار نگرفت.
با این وجود حجامت همچنان در دنیا به عنوان یک روش پسندیده درمانی و یا روشی برای کمک در زمینه درمان محسوب میشود.
نکات مهم
- در مزاجهای خیلی سرد و مرطوب، در بیماری های صعب العلاج که مدت بیماری طولانی و بدن ضعیف شده است حجامت نباید انجام شود.
- مصرف آبغوره و سوپ جو قبل از حجامت، خون را رقیق میکند و موجب دفع مواد زاید بیشتری از خون میشود.
- حجامت در انواع سردردها، خارشها، زونا، هموروئید، انواع آلرژیها، کوفتگی های بدن و کمردردها اثر درمانی و کمک کننده ای دارد.
- حجامت با دو هدف اصلاح کمیت و کیفیت خون انجام میشود. در اصلاح کمیت خون، افرادی که دارای خون زیاد و در معرض بیماری هایی مانند: سکته و فشارخون هستند اقدام به حجامت میکنند. مناسب ترین زمان این عمل برای اصلاح کمیت خون این افراد ۱۲ تا ۱۵ ماه قمری است چرا که سیستم خون انسان به نیروی جاذبه ماه واکنش نشان میدهد. در این روزها خون رقیق تر در بدن جاری است و میتوان آن را از راه حجامت دفع کرد.
- اگر هدف، اصلاح کیفیت خون و دفع مواد زاید خون باشد، بهترین زمان برای انجام این عمل ۱۷ تا ۲۱ ماه قمری است چرا که در این زمان خون غلیظ تر بدن به سطح پوست میآید و میتوان آن را دفع کرد.
- حجامت یک روش موثر برای حفظ سلامت بدن است. در روش حجامت، پوست بدن با ابزار مخصوص خراشیده میشود تا خون بیرون بیاید اما این خراشیدگی به لایه های عمیق پوست نمی رسد. برخلاف تصور برخی افراد درد نداشته و به بخیه هم نیازی ندارد و خیلی سطحی است.
- بهترین زمان برای حجامت زمانی است که فرد خیلی گرسنه یا خیلی سیر نباشد. نور و گرمای خورشید در وضعیت جوی مساعد باشد یعنی هوا خیلی گرم یا خیلی سرد نباشد.
نکات زمان مناسب انجام حجامت
- بهار بهترین فصل برای حجامت و خونگیری است، در زمستان به دلیل سردی و رطوبت هوا اخلاط فاسد در بدن غلیظ شده و تجمع میکنند. و در بهار با گرم شدن هوا خون رقیق میشود و هنگام حجامت مواد زاید بیشتری از بدن دفع میگردد.
- بعد از بهار، پاییز فصل خوبی برای حجامتکردن و خون گیری است، در هر فصلی میتوان بر اساس تشخیص پزشک با توجه به نوع بیماری و غلبه اخلاط در بدن حجامت را انجام داد.
- با توجه به فعل و انفعالات سیستم خون بدن و نیز طبق مستندات علمی و روایات اسلامی ۱۷ تا ۲۱ هر ماه قمری، مناسب ترین زمان برای حجامت است.