نام فارسی: درخت پر
نام علمی: Cotinus coggyria Scop.، Rhus Cotinus L
نام فرانسه: Arbre a perruque, Barbc dc Jupiter, Coqucci grue, Fustct
نام انگلیسی: Wig tree, Common smoke tree
نام آلمانی :Perii ckenbaum
نام ایتالیایی: Sommacoa parrucca, Legno giallo, Scolaino, Scuolano
درخت پر ، درختچه ای است بسیار زیبا از تیره پسته به ارتفاع ۱ متر که در منطقه وسیعی از اروپا و آسیا مدیترانه تا همیالیا انتشار دارد. برگ های آن به رنگ سبز زیبا و گل های آن کوچک، بسیار زیاد، به رنگ تقریبا زرد و مجتمع به صورت گل آذین پانیکول بسیار منشعب با ظاهری هرمی شکل است.پس از خاتمه گل دادن، دمگل های آن از هم فاصله پیدا نموده، پوشیده از تارهای پنبه ای می گردد و به صورت مجموعه ای با ظاهر ظریف، پر دوام و به رنگ صورتی یا مایل به قرمز در می آید. پیدایش این حالت سبب می گردد که میوه گیاه پس از جدا شدن از انشعابات گل آذین، به سهولت توسط باد به اماکن دور انتقال یابد.
برگ درخت پر اگر در بین انگشتان فشرده شود، بوی معطر از آن استشمام می گردد. نمونه های وحشی درخت پر، بیشتر در نواحی کوهستانی کم ارتفاع و جنگل های کم درخت مخصوصا اگر جنس زمین آهکی باشد یافت می شود. پرورش آن به علت مجموعه زیبایی که پس از خاتمه گل دادن در گیاه به وجود می آید و مدتی نیز بر روی آن باقی می ماند، در بسیاری از نواحی معمول است.
ترکیبات شیمیایی درخت پر
در تمام قسمت های درخت پر ، تانن فراوان وجود دارد ولی مقدار تانن بر حسب محل زندگی گیاه فرق می کند. برگ و گل آن، اسانسی به نام اسانس فوسته (Fustet) می دهد که از ترپن های مختلف تشکیل می یابد. چوب آن دارای ماده رنگی زردی به نام فیزه تین (fisé tine) می باشد و آن گلوکزیدی است که بر اثر تجزیه، تانن و ماده ای به نام فوستين (fustine) می دهد.
فيزه تین (Fisé tine)، گلوکزیدی به فرمول C۱۵H۱۰O۶، به وزن ملکولی ۲۸۶.۲۳ و نوعی ماده زرد رنگ است که در چوب انواع مختلف Rhus، مخصوصا .Cotinus coggyria Scop و هم چنین در قلب چوب گونه های Acacia که گیاهانی از تیره فرعی Mimosaceae می باشند وجود دارد و استخراج شده است. بعد فرمول منبسط آن تعیین گردید. سنتز آن توسط Kostanecki و همکارانش انجام گرفته است.
فیزه تین، به صورت بلوری های سوزنی زرد رنگ، در قلیاییات رقیق (حلال) به دست می آید. در گرمای ۳۳۰ درجه نیز تجزیه می شود. در الكل، استن و اسید استیک حل می گردد ولی در آب، اتر، بنزن، کلروفرم و اتردوپترول محلول نیست. فوستين (Fustine) [دی هیدروفيزه تین (dihydrofixetin)]، ماده ای به فرمول C۱۵H۱۲O۶ و به وزن ملکولی ۲۸۸.۲۵ است که از چوب گیاهان زیر استخراج شده است:
- .Cotinus coggyria Scop از تیره Anacardiaceae
- .Rhus cotinus L =
- .Cotinus succedanea L از تیره Anacardiaceae
- .Gleditschia triacanthos L از تیره Caesalpinaceae
فوستين به حالت متبلور به دست می آید.
خواص درمانی درخت پر
برگ درخت پر ، به علت دارا بودن تانن، دارای اثر قابض و بند آوردنده خون است. جوشانده آن به صورت غرغره و حمام، به منظور تاثیر دادن بر سطح مخاط دهان، مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف پوست آن به عنوان تب بر بین مردم معمول است.
امروزه از اعضای مختلف این گیاه هیچ گونه استفاده درمانی یا صنعتی به عمل نمی آید ولی تا سال های اخیر از آن در دباغی و رنگرزی استفاده به عمل می آمده است.
محل رویش درخت پر
درخت پر به حالت خودرو در ارسباران (آذربایجان) و حسن بگلو می روید. به عنوان زینت نیز پرورش می یابد.