نام فارسی: یونجه باغی عقربی
نام علمی: .Coronilla scorpioides koch
یونجه باغی عقربی گیاهی کوچک علفی، یک ساله، به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر از تیره پروانه واران و دارای رنگ سبز مایل به آبی و عاری از تار است. گل های کوچکی به رنگ زرد ومجتمع به صورت دسته های ۲ تا ۴ تایی دارد. برگ های آن از یک تا ۳ برگچه نامساوی تشکیل می یابد. از مشخصات آن این است که میوه ای دراز، بندبند ومنتهی به نوک تیز با حالت خمیده دارد.
بیشتر در مزارع، اراضی ماسه زار، زمین های بایر وکنار جاده ها می روید. منطقه پراکندگی آن نیز غالب نواحی اروپا، فرانسه، اسپانیا، آسیا و ایران است.
ترکیبات شیمیایی یونجه باغی عقربی
در دانه گیاه یونجه باغی عقربی و Coronilla scorpioides، گلوکزید غیر ازته ای به نام کورونیل لين (coronilline) یافت می شود که اولین بار توسط Sellagdenhalt Iten و Reebb در سال ۱۸۸۵ به دست آمد. از هیدرولیز دو مولکول این گلوکزید، یک مولکول گلوکز و یک ماده دیگر به نام کورونیل لثين (coronilleine) [فاقد هر نوع اثر فیزیولوژیکی] به دست می آید. ضمنا در دانه گیاه، به مقدار ۴ تا ۵ درصد ماده روغنی وجود دارد ولی از آن استفاده درمانی به عمل نمی آید. مقدار گلوکزید مذکور در C. scorpioides، کم تر از نوع اصلی است.
کورونیل لين (Coronilline) موجود در یونجه باغی عقربی ، به فرمول C۷H۱۲O۵ و به صورت گرد متبلور، به رنگ مایل به زرد است. بدون بو ولی دارای طعم تلخ می باشد. در آب و الكل رقیق حل می شود ولی در اتر و کلروفرم غیر محلول است. این گلوکزید از نظر درمانی دارای اثری مشابه دیژیتوکسین بر روی قلب می باشد. به علاوه اثر مدر دارد و چون فشار خون را نیز بالا می برد مصرف آن باید در نهایت احتياط صورت گیرد.
خواص درمانی یونجه باغی عقربی
از گیاه یونجه باغی عقربی به علت دارا بودن کورونيل لين در گذشته به مقادیر بسیار کم جهت رفع آب آوردن، آسم قلبی و عصبی، نوروزهای قلبی (Nevrose cardianque) استفاده به عمل می آمده است.
مصرف آن امروزه معمول نیست زیرا به علت دارا بودن گورونیل لین، مسمومیت هایی مانند گیاه یونجه باغی به وجود آورده است.
محل رویش یونجه باغی عقربی
گیلان: ماسوله، كالورز (رستم آباد). آذربایجان: کوه کاليبار، کرمانشاه: ریجاب در نزدیکی قصرشیرین در ارتفاعات ۱۲۰۰-۱۴۰۰ متری، نواحی غربی کرند در ۱۴۵۰ متری لرستان: ملاوی، بین خرم آباد واندیمشک در ارتفاعات ۷۵۰ متری، اطراف خرم آباد، بیشه در ۱۲۰۰ متری، درود، سفیددشت در ۲۲۰۰ متری، سفیدکوه (سراب دور) در ۱۸۰۰ متری، جنوب ایران، نواحی مرکزی ایران: قزوین، بیورزن.