نام فارسی: درخت نارگیل
نام علمی: .Cocos nucifera L
نام فرانسه: Cocotier
نام انگلیسی: Cocoa – nut palm
نام آلمانی: Kokospalme
نام ایتالیایی: Palma di latte، Albero del cocco
نام عربی: جوز الهند، نارجيل
درخت نارگیل ، درختی از تیره خرما به ارتفاع ۴۰ متر و دارای ساقه منتهی به برگ های بزرگ به طول ۴ تا ۵ متر است. از مشخصات آن این است که در تمام ایام سال، شاخه های درخت دارای میوه است. میوه اش به صورت شفت، بیضوی، به قطر ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر و دارای میان بری است که ابتدا آب دار و دارای الیاف بی شمار است ولی تدریجا خشک شده از این حالت خارج می گردد، به طوری که منحصرا الياف خشن و خشک از آن باقی می ماند. وزن میوه های آن به چند کیلوگرم نیز می رسد.
درخت نارگیل در برزیل می روید ولی گونه های دیگری از جمله C. butyracea وجود دارند که در هند یا نواحی دیگر پراکنده اند. نارگیل (Noix de coco)، عبارت از درون بر سخت و با مقاومت میوه مذکور است که به حالت پوشیده از الیاف خشن وارد بازار تجارت می گردد.
قبل از رسیدن کامل میوه درخت نارگیل ، مایعی به رنگ سفید مایل به خاکستری با طعم کمی شیرین و مطبوع که شیر نارگیل (Lait de coco) نامیده می شود، درون پوسته سخت مذكور (میوه) را پر می کند ولی پس از آن که میوه رسید، قسمتی از آن، حالت جامد به خود گرفته در جدار داخلی پوسته سخت، بسته می شود. با این ترتیب مغز درونی که همان آلبومن شامل جنین است و Coprah نامیده می شود، تشکیل می گردد. در این حالت، درون پوسته منحصرا مایعی به نام L’eau de Coco وجود خواهد داشت که به طور ملایم، اثر ملین دارد و به عنوان مفرح و یک ماده غذایی بسیار لذيذ مصرف می شود.
Coprah ( مغز درونی میوه درخت نارگیل )، طبقه ضخیم آلبومن است که در جدار داخلی پوسته سخت تدریجا تشکیل می گردد. این طبقه که دارای ذخایر فراوان از مواد چرب است، پس از شکستن پوسته سخت، به صورت قطعاتی به ضخامت 1.5 تا 2 سانتی متر خارج می شود. این قطعات را باید پس از خارج کردن از پوسته سخت، به صورت قشر نازکی به دقت در گرمای خورشید و یا در دستگاه های خشک کننده، خشک کرد.
از Coprah، تحت اثر فشار و گرما (به کمک دستگاه های فشار هیدرولیک)، معادل ۲ وزن آن، ماده روغنی سفید رنگ به دست می آورند که در نواحی گرم، حالت مایع ولی در مناطق معتدله، حالت انجماد یافته دارد. این ماده که بوردوکوکو (Beurrede Coco) نامیده می شود اگر به دقت تهیه شده باشد، باید به رنگ سفید و دارای صفات زیر باشد:
- وزن مخصوص آن در گرمای ۱۵ درجه باید معادل 0.921 باشد.
- نقطه انجماد آن تا گرمای ۲۲ درجه باشد.
- اندیس ید آن 8.9 باشد.
- اندیس صابونی باید بین ۲۵۸ و ۲۶۸ باشد.
باید توجه داشت که نوع نامرغوب آن به رنگ زرد مایل به قرمز یا کدر و دارای بوی نامطبوع است.
ترکیبات شیمیایی نارگیل
بوردوکوکو (روغن نارگیل)، مرکب از گلیسریدهای اسیدهای چرب مختلف لوریک، میریستیک، پالمیتیک، استئاریک، اولئیک، کاپروئیک، کاپریلیک و کاپ ریک است. از این جهت با توجه به اسیدهای چرب محلول در آب و اسیدهای چرب فرار و غیر محلول، باید بوردوکوکو را یک ماده چرب شبیه کره گاو دانست. در بوردوکوکو علاوه بر اسیدهای مذکور، اسیدی به نام اسیدکوکسینیک (ac. coccinique) نیز یافت می شود.
موارد استعمال بوردوکوکو
بوردوکوکو ( روغن نارگیل) در برخی مناطق به مصارف تغذیه و روشنایی می رسد و چون به سهولت تند و دارای بوی ناپسند می گردد از این جهت در گذشته منحصرا به مصارف تهیه صابون یا شمع در اروپا می رسیده است ولی در سال ۱۸۹۷، با از بین بردن عناصر فاسد شونده، موفق به تهیه نوعی روغن از بوردوکوکو شدند که برای مدتی طولانی بدون فاسد شدن باقی می ماند. روغن تصفیه شده اخیر را که فاقد بو و دارای قیمت کم تری از روغن های حیوانی، کره و غیره است می توان به مصارف تغذیه رسانید به علاوه، در تهیه بیسکویت به کار برد و یا برای ساختن شیاف و پماد مورد استفاده قرار داد.
.Cocos schizophylla Mart
نوعی نخل کم ارتفاع و تقریبا به حالت عاری از ساقه است. بر روی تنه آن که به ارتفاع متوسط ۲ متر می رسد، بقایای دمبرگ برگ های از بین رفته جای دارد، به طوری که مجموعا ظاهر خاصی به گیاه می بخشد. در برزیل می روید و در بعضی نواحی نیز پرورش می یابد. در برزیل از شیره میوه نارس آن جهت رفع التهاب و ورم چشم استفاده می شود. هیچ یک از گیاهان مذکور در ایران نمی رویند.