آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۰ 
با بخش چهارم مشکلات مدارس و تحصیل کودکان همراه ما باشید.
اکنون، از رفتار کودکتان در مدرسه که به نظر می رسد نادرست و نامعمول است، مطلع شده اید. ممکن است بعضی از ایرادها چندان موجه و قابل توجه نباشند و همچنین، ممکن است این گونه رفتارها فقط سرکلاس یک معلم خاص، از کودک سربزند. به هر حال، با شناختی که از محیط کلاس پیدا کرده اید و بعضی از زمینه ها را می دانید، حالا موقع آن است که جلوتر بروید.
رفتارها را مشخص و مجزا کنید. با کمک معلم یا ناظم، مشخص کنید کدام رفتارها باید تغییر یابند. سپس، کوشش خود را در جهت تغییر آن رفتارها در کودک، متمرکز کنید. مهارت های خود را با دوباره خوانی مقاله مشکلات صبحگاهی کودک تقویت کنید.
برحسب شرایط عمل کنید. اگر کودک، همان رفتاری را که در مدرسه دارد، در خانه نیز دارد، رسیدگی به مساله و برآمدن از عهده آن را باید از خودتان آغاز کنید. اگر کودک، در همه جا خارج از کنترل است باید به عقب برگردید و روش اصلی تربیت کودک را دوباره بخوانید. سپس، یک جلسه توجیهی درباره چگونگی عملکرد، برای خانواده بگذارید. در صورتی که مسایل، شکل علمی، تحصیلی و آموزشی دارند، باید از آن مسایل شروع کنید و ابتدا به آنها بپردازید.
مشکلات مدارس و تحصیل کودکان: برای تغییر رفتار کودک، تدبیری بیندیشید.
با مشورت معلم یا ناظم مدرسه، برنامه ای را برای رویارویی با مساله، ترتیب دهید و راه رسیدن به هدفتان را تعیین کنید. گاهی مشاوره های روانشناسی با آموزشی قبل از پرداختن به هر اقدامی لازم اند. پیشنهادهای زیر، شرایطی را فراهم می آورند تا بتوانید به طور مداوم از پیشرفت کار مطلع شوید.
آن رفتار خاص را هدف قرار دهید. کاری را که کودک باید انجام دهد، برای او مشخص کنید. بهتر است این کار را با کلمات و جمله های مثبت انجام دهید. اگر مشکل این است که کودک، مزاحم همکلاس هایش می شود و خودش هم کارش را انجام نمی دهد، دستوراتی که باید به او داده شود این طور خواهند بود:
«کار خودت رو بکن؛ تکالیفت رو کامل و درست انجام بده؛ پشت میزت بمون»، اگر کودک این سه کار را انجام بدهد، دیگر نخواهد توانست همکلاس هایش را آزار بدهد.
به عبارتی دیگر، با کار درسی اش سرگرم می شود و دیگر وقت ایجاد دردسر را نخواهد داشت. استفاده از روش های تقویت و تشویق برای رفتار خوب و شایسته، نتیجه را مطلوب تر خواهد کرد. و تلاش هایتان را در منزل و مدرسه، هماهنگ کنید. بگذارید کودک دریابد که والدین و معلمانش در مورد او هم عقیده اند و انتظارات یکسانی دارند و همچنین، شبکه اطلاعاتی به گونه ای است که اطلاعات خانه به مدرسه و اطلاعات مدرسه به خانه خواهد رسید.
ممکن است معلم بخواهد برای دانش آموزش که فعال است و استعداد کافی دارد، برنامه مستقلی تعیین کند. باید والدین، در این راه کمک کنند و برای کودکشان برنامه مناسبی با توجه به شرایط او طرح ریزی کنند و مهمتر آنکه با اصل برنامه و نقشه موافق باشند. گرچه، باید از میان پدر یا مادر آنکه تأثیر بیشتری بر روی کودک می گذارد و یا فرصت بیشتری دارد، نقش اصلی را ایفا کند. با و یک برنامه زمانی طراحی کنید.
برای اکثر مسایل، لازم است در اوایل کار به طور روزانه و بعدا با فاصله بیشتر نسبت به نتیجه و پیشرفت کار کودک واکنش نشان دهید. باید روند اطلاعات به طور مرتب در جهت مدرسه به خانه برقرار باشد و این مساله که چند روز به چند روز این کار صورت بگیرد، به نوع آن بستگی دارد.
بسیاری از والدین و همچنین معلم ها، در آغاز برای دستیابی به این هدف، بیش از اندازه فشار می آورند و به تلاش می پردازند، ولی به سرعت هم از شدت فشار می کاهند. این مسأله اهمیت دارد که پیگیری، تداوم داشته باشد.
برای حل مشکلات مدارس و تحصیل کودکان مسایل خانه و مدرسه را با یکدیگر مرتبط کنید.
این روش ها به شما کمک خواهند کرد که مسایل مدرسه و خانه را به هم متصل کنید تا بتوانید رفتار کودک را زیر نظر داشته باشید.
از «تشویق نامه» به ویژه در مورد رفتار کودک، استفاده کنید. این روش، بسیار عالی است؛ زیرا باعث می شود که کودک همیشه اخبار خوب را به خانه بیاورد. نامه کوتاهی به معلم بنویسید و رفتاری را که از کودک انتظار دارید، برای او توضیح دهید و چند کپی از یک فرم تهیه کنید. مثلا با عنوان: «گواهی رفتار خوب جسی» یا «اعلامیه کار مدرسه الى» یا هر چیز مناسب دیگر.
از معلم خواهش کنید هر روز که رفتار کودک، به ویژه در آن مورد خاص، خوب و به حد انتظار نزدیک تر باشد، یکی از فرم ها را برای شما پر کند و به کودک بدهد که به خانه بیاورد. اطمینان یابید که کودک راه به دست آوردن آن فرمها را می داند. برای او به طور روشن توضیح دهید که چه انتظاری دارید و او چه باید بکند و همچنین، پی آمدهای مثبت و منفی کارش را قبلا تعیین کنید.
در این روش، معلم باید همکاری خوبی داشته باشد و نامه ها و تشویق ها را به درستی و در موقع لازم برای شما بفرستد و زود هم از اینکار دست نکشد.
به یاد داشته باید که این روش مبتنی بر قانون «همه یا هیچ» نیست؛ ولی یک روش تدریجی است که می تواند به تصحیح رفتار کودک کمک کند. برای مثال، برنت در ابتدا برای آنکه صبح ها به تنهایی کار مدرسه اش را انجام می داد، تشویق نامه می گرفت، ولی بعدها تشویق نامه در صورتی به او داده می شد که نمرات خوبی هم کسب کند. والدین برنت، نامه های رسیده را نگهداری می کردند و برنت، برای ستاره تعیین شده بود.
برای هر نامه یک ستاره میگرفت و جوایز خوبی هم برای گرفتن تعداد مشخصی در ایران روش های دیگری هم وجود دارند. برای نمونه، کلی، در صورتی می توانست برنامه بعد از ظهر تلویزیون را تماشا کند که تشویق نامه می گرفت و در غیر این صورت، نمی توانست. اگر این تشویق نامه ها تا هفته چهارم هم ادامه می یافت، او می توانست برای صبح روز یکشنبه اش، برنامه دلخواهش را برای بیرون رفتن با پدرش تعیین کند.
ثبت پیشرفت ها را به کودکتان واگذار کنید. پس از اینکه رفتارهای مورد انتظار را به طور دقیق مشخص کردید، اجازه بدهید خودش میزان پیشرفتش را دریابد. کوین، می داند که باید کارش را به تنهایی انجام دهد و حواسش به کار خودش باشد. او نباید کسی را اذیت کند، نباید کسی را قلقلک بدهد، نیشکون بگیرد یا تشر بزند.
در غیر این صورت، باید یک امتیاز منفی به خودش بدهد. او باید بداند که هر روز که برگه مخصوص امتیاز منفی اش را که خودش و معلمش امضا کرده اند، بدون امتیاز منفی به خانه بیاورد یک امتیاز مثبت می گیرد.
برای شروع، باید معلم هم امتیازهای منفی را ثبت کند و اگر در زمان پایانی کلاس، تعداد امتیازهای منفی اش با امتیازهایی که کودک به خودش داده بود تفاوت چندان نداشت، برگه او را امضا کند و البته، در مقابل صداقت او در دادن امتیازهای منفی او را تشویق کند. پس از مدتی، دیگر لازم نیست معلم هم امتیازها را ثبت کند.
امتیازهای مثبت را با جوایز از پیش تعیین شده تعویض کنید. به تدریج، مقدار امتیاز مورد نیاز برای کسب جایزه (مادی یا غیرمادی) را افزایش دهید. همچنین، ممکن است در ابتدا از کودک بخواهید گزارش کار روزانه اش را که معلم نوشته یک روز در میان، پس از آن یک هفته به یک هفته و بعد هر ماه یک بار برای شما بیاورد. برای اطلاعات دقیق تر درباره استفاده از روش های تقویت به مشکلات صبحگاهی کودک مراجعه کنید.
از پیامدهای منفی استفاده کنید.
زمانی که روش های مثبت گرا راه به جایی نمی برند، از تاکتیک منفی استفاده کنید. ممکن است کودک، احتیاج به تمرین بیشتر داشته باشد که دریابد چه کارهایی را نباید انجام دهد. از روش تصحیح بیش از حد استفاده کنید.
به کودک کمک کنید که آگاه شود همیشه، همه کارهایش نوعی پی آمد خواهد داشت. با استفاده از روش تصحیح بیش از حد، کارهای نادرست او را تصحیح کنید. مثلا اگر سرکلاس به همکلاسی هایش گچ پرتاب می کند، باید مجبور شود بعد از ساعت کلاس بماند و همه کلاس، نه فقط قسمت هایی که خودش کثیف کرده، را تمیز کند و یا بعد از کلاس مجبور شود سرکلاس بماند تا زمانی را که با شیطنت تلف کرده، جبران کند.
از سلب امتیازات استفاده کنید. رفتار درست، ممکن است باعث به دست آوردن برخی امتیازات از قبیل شرکت در فعالیت های فوق برنامه، شرکت در برنامه های تفریحی و اردوهای مدرسه بشود؛ ولی نشان دادن رفتار نادرست باید باعث سلب اینگونه امتیازات از دانش آموز شود.
مشکلات مدارس و تحصیل کودکان و خیالبافی
هر کسی به گونه ای خیالبافی می کند. ولی خیالبافی در بعضی کودکان به گونه ای است که در زندگی و کار روزمره آنها اختلال ایجاد می کند. ساختن قصرهای رویایی در خیال، وقتی مشکل ساز می شود که از آن به عنوان یک مکانیسم دفاعی برای انجام ندادن کارهای مدرسه و وظایف شخصی استفاده شود. پیشنهادهای زیر را برای اینکه دریابید آیا خیالبافی کودک شما یک مشکل است و اینکه در مورد آن چه باید بکنید، به کارگیرید.
آیا خیالبافی کودک شما مشکل ساز است؟
از خودتان بپرسید که آیا فرزندتان در مدرسه موفق است و کارهایش را به طور مرتب انجام می دهد؟ آیا به درستی از دستورات، تبعیت می کند؟ اگر چنین است، خیالبافی او مزاحمتی برایش ایجاد نکرده است و خللی در امر تحصیل او ایجاد نکرده است؛ ولی اگر نظر معلم یا خودتان این است که این مسأله موجب ناراحتی می شود، باید به آن به شکل یک مشکل نگاه کنید.
علت را دریابید.
دلایل متعددی وجود دارند که توجیه می کنند به چه علت کودک ممکن است ترجیح دهد به جای زندگی در دنیای واقعی پیرامونش، به خیالبافی بپردازد و دنیای ساختگی خود را بیشتر دوست بدارد. به این پرسش ها پاسخ دهید:
۱- آیا یک دلیل پزشکی برای این مساله وجود دارد؟ به دلیل اینکه خیالبافی و فرورفتن در رویا می تواند یکی از نشانه های حمله صرع کوچک باشد، کودک را نزدیک پزشک ببرید تا از نبود مشکل پزشکی اطمینان یابید.
۲- آیا قضیه به استعمال مواد مخدر مربوط است؟ اگر کوچکترین تردیدی وجود دارد که فرزندتان ممکن است مواد مخدر مصرف کرده باشد، این مساله را فورا و با شدت، پیگیری کنید. می توانید از پزشک بخواهید ترتیب آزمایش ادرار را برای بررسی همین مساله بدهد.
۳- آیا مساله عاطفی است؟ بکوشید تا در بیابید که رویاهای کودک، بیشتر درباره چیست؟ زیرا ممکن است بدین وسیله بتوانید دریابید که چه مساله ای کودک را آزار داده است و یا آزار می دهد. خیالبافی و رویا، راهی برای فرار از دنیای واقعی است. رویاها، خصوصی اند و به سادگی نمی توان آنها را با کسی در میان گذاشت؛ ولی راهی برای دوباره ساختن و طراحی کردن موقعیت ها و شرایط نامطلوب هستند.
رویابافی می تواند کاملا طبیعی باشد، ولی وقتی کودک شروع به ترجیح دادن دنیای خیالی خودش به دنیای واقعی پیرامونش کرد، زمان آن است که به مسأله توجه بیشتری کنید.
۴- آیا مساله در اثر خستگی است؟ شاید کار مدرسه کودک، خوب پیش نمی رود و کودک خیلی در درس هایش موفق نیست و یا امکان دارد که کودک، بیرون از مدرسه، کار زیادی نداشته باشد و از بیکاری، به خیالبافی بپردازد. در اینجا، یک برخورد دو قسمتی لازم است. بدین ترتیب که زندگی کودک را برایش جالب تر و جذاب تر کنید و به او بیاموزید که مشارکت در کارها و برنامه هایی که طراحی می شوند کار پسندیده ای است و می تواند برای انجام آنها پاداش بگیرد. و برقراری ارتباط با هم سن و سال ها را تشویق کنید. برنامه ای طراحی کنید که کودک شما جزیی از یک گروه کودک همبازی شود.
کودکان دیگر را به خانه تان دعوت کنید تا همه با هم بازی کنند. به ویژه در مورد کودکانی که به فعالیت های انفرادی عادت کرده اند یا حتی آن را ترجیح می دهند و دوست دارند، تمام تلاش خود را بکنید که در برنامه های گروهی شرکت کنند. و شرکت در برنامه های گروهی را تقویت کنید. وقتی کودک به منزل می آید از او بپرسید در مدرسه چه کرده است. این کار به او می فهماند که شما برای ارتباطات او با افراد دیگر، ارزش قائلید و این مساله برای شما اهمیت دارد. اگر زیاد تنها می ماند، طوری برنامه ریزی کنید که در بعضی از کارها همراه شما باشد.
کودکان کوچک تر دوست دارند در فعالیت ها و کارهای بزرگترها مشارکت داشته باشند. کارهایی را که فکر میکنید کودک می تواند از عهده آنها برآید، انتخاب کنید و انجام آنها را به کودک بسپارید. همچنین، او را برای همکاری و کمکش تشویق کنید. کودک را به کارهایی تشویق کنید که سازنده اند و نیاز به کار دست و فکر دارند.
برای نمونه، بازیهای کامپیوتری، کارت بازی، جدول کلمات متقاطع و ورزش، نیاز به یک ذهن قوی و سالم دارند. برای کودکتان ترتیب فعالیت های غیردرسی را بدهید که تجارب او را افزایش دهند به طورکلی به کودک زمینه های جدیدی برای علاقه مند شدن معرفی کنید.
برای کاهش خیالبافی، برای انجام کارها محدودیت زمانی تعیین کنید.
قبل از اینکه کودک، انجام تکالیف شب خود را آغاز کند، مثلا از او بپرسید: فکر میکنی چه قدر انجام آن طول خواهد کشید؟ سپس، یک ساعت زنگ دار را طبق گفته او کوک کنید و از کودک بخواهید قبل از زنگ زدن ساعت، کارش را تمام کند. فعالیت هایی مانند چیدن میز، جمع کردن اسباب بازی ها و … برای او تعیین کنید که دیگر رفتن به سفرهای طولانی خیالی و فرورفتن در عمق رويا، برای کودک، ممکن نباشد. به کودکتان در مقابل انجام سریع و به موقع کارها، پاداش بدهید.
با معلم همکاری کنید.
بسیاری از کودکانی که مشکلات تحصیلی دارند، در طی روز وقت زیادی را در خیالبافی و رویا به سر می برند تا از آنچه در اطرافشان در جریان است، دور شوند. بعضی دیگر، اصلا به خیالبافی وابسته اند و با خیالبافی وقت خود را پر می کنند. حتی اگر کودک، به نظر شما کارهایش را به موقع انجام می دهد، اگر معلمش معتقد است که خیالبافی کودک مسأله ساز است، حتما همین طور است! گرچه شما نمی توانید از معلم انتظار داشته باشید تمام وقت خود را به کودک شما اختصاص دهد و برنامه مدون و پیچیده ای را تنها برای او اجرا کند، ولی احتمالا اگر از معلم خواهش کنید، با شما همکاری خواهد کرد.
از معلم بخواهید ترتیب جلسه ای با شما را بدهد تا با هم برنامه یا نقشه ای را طراحی کنید که شرکت کودک در برنامه های تحصیلی و آموزشی را تقویت کند. و از معلم بخواهید که توجه کند چه زمانهایی کودکتان به رویا فرو می رود.
آن گاه، درست در همان زمانها کودک را با مسائل درسی مشغول کنید. به طور دقیق، برای کودک مشخص کنید که چه انتظاری از او دارید. برای مثال «ماری، خانم معلم میگه که تو موقع درس، میری تو فکر و خیال، اگر خوب به درس گوش کنی و در درس شرکت کنی، معلمت بهت تشویق نامه می ده و در مقابل، من هم به تو جایزه میدم». باید یادآوری کنیم که تشویق نامه ها را نادیده نگیرید و آنها را طبق برنامه ها و شرایط مشخصی به کودکتان بدهید.
از مشکلات مدارس و تحصیل کودکان تکالیف مدرسه اش را با بی دقتی انجام میدهد.
«دنا، سه تا از مساله ها را جا انداختی»، «ژان، چرا اینقدر بی دقتی؟ تو خوب میدونی که سه به علاوه پنج میشه هشت»، «تام، مگر معلم نگفته که دور صفت هارو خط بکشی؟ پس چرا زیر فعلها خط کشیدی؟» جملاتی از این قبیل اغلب از سوی والدین و معلم ها زیاد گفته می شود، زیرا آنها می پندارند که دانش آموز، تکالیفش را با بی دقتی انجام می دهد. البته، کودکان معمولا این جمله ها را این طور نمی شنوند، بلکه آنچه آنها می شنوند بدین گونه است: «ای احمق، دوباره غلط انجام دادی!»
یاد گرفتن دقت برای کودک، کار مهم و دشواری است و هدف این نیست که کودکتان خیلی با دقت بشود و نقصی در کارش نباشد. درمان بی دقتی هم بدین گونه نیست که به طور مداوم به کودک نق بزنید و بگویید که اشتباه می کند. باید به او بیاموزید که بکوشد به دقت کردن اهمیت بیشتری بدهد. باید به کودک کمک کنید تا مهارت دقت و تمرکز حواس را بیاموزد.
مشکل را مشخص کنید.
به طور منظم، کارهای کودک را مرور کنید و به او کمک کنید تا دریابد مسأله چیست و مشکل کجاست؟ اگر درس را خوب فهمیده و می داند چه باید بکند، پس به چه علت اشتباه می کند؟ ژان، اصول ریاضیاتش را خوب بلد است، ولی بی آنکه یک بار دیگر به حل مسایلش نگاه کند برگه اش را تحویل می دهد. مشکل کالوین این است که صورت مساله ها را خوب نمی خواند، چون فکر می کند صورت مسأله ها به یکدیگر شبیه اند، دنا می خواهد اولین کسی باشد که برگه اش را تحویل می دهد و به همین دلیل زیاد اشتباه می کند.
برای رفع مشکلات مدارس و تحصیل کودکان حواستان به بی دقتی های کودک باشد.
هیچ کس صددرصد دقیق نیست، ولی اگر ما به گونه ای روشمند بکوشیم تا با دقت باشیم، به هدفمان نزدیک تر خواهیم شد. و اگر خواندن درست دستورالعمل ها مشکل را حل می کند، از کودک بخواهید پس از خواندن دستورالعمل دور آن را خط بکشد یا زیر کلمات مهم دستورالعمل که مشخص کننده کاری هستند که باید انجام شود، خط بکشد.
برای اینکه اطمینان یابید کودک، مسأله هایش را بعد از حل کردن بازبینی می کند، از او بخواهید زیر مسأله ها را خط بکشد و یا از او بخواهید هر صفحه را بعد از بازبینی، علامتگذاری کند یا مثلا امضا کند. بعضی کودکان، این کار را دوست دارند. بخش ۱۱۰۱۱ به شما پیشنهادهای بیشتری برای آموزش پیروی از دستورات، ارائه می کند.
دقت را در کودک تقویت کنید.
به کودک بفهمانید با دقت بودن بسیار اهمیت دارد و بنابراین، دقیق بودن را در او تقویت کنید. کودک را تحسین کنید. وقتی کودک به شما تکلیفی نشان می دهد که با دقت انجام شده و کم غلط دارد به او بگویید: «لیدا، این تکلیف خیلی خوب انجام شده، معلومه که خیلی دقیق اون رو انجام دادی و بعد هم کنترلش کردی». و از یک جدول استفاده کنید و در مقابل تلاش کودک، به او جایزه بدهید.
بعضی کودکان به روش های تقویتی که رفتارهای جدید آنها را ثبت می کند، خوب پاسخ می دهند. طبق معمول، قبل از شروع، قوانین را مشخص کنید. «به ناتالی که کارهای مدرسه اش را سرسری انجام می داد، گفته شد که در مقابل با دقت انجام دادن تکالیف، به طوری که بیش از یک غلط در هر صفحه نداشته باشد، امتیاز خواهد گرفت.» مقاله روش های اصلی تربیت را دوباره بخوانید تا بیاموزید چگونه می توانید روشی را برای اهدای پاداش طرح ریزی کنید.
کارهای با دقت انجام شده را به نمایش بگذارید. مكان مخصوصی را برای نمایش تکالیف و کارهای دقیق کودک در نظر بگیرید. شاید تصمیم بگیرید یک مجله یا بولتن هفتگی از کارهای دقیق او تهیه کنید و یا کارهایی را که خود کودک هم نسبت به آنها احساس غرور می کند، در یک آلبوم نگه داری کنید. کودک را تشویق کنید که این مجله، بولتن، آلبوم یا هر چیز دیگر را به مهمان ها نشان بدهد.
با دقت بودن را به شکل یک ویژگی برتر و امتیاز خاص درآورید. بگذارید کودک ببیند که برای شما هم به کارگیری دقت در کارهای منزل بسیار اهمیت دارد. از کودکان بزرگتر می توانید بخواهید که به شما در تهیه و بازبینی فهرست خرید، کمک کنند و یا نامه ای را که نوشته اید، بخوانند تا غلط املایی نداشته باشد. در فرصت های لازم، درباره اهمیت دقت، با کودکتان صحبت کنید.
برای مثال، از کودک بپرسید: «اگر در متن دعوتنامه جشن تولدت تاریخ را اشتباه می نوشتی چه اتفاقی می افتاد؟ اگر آدرس را با بی دقتی می نوشتی چه؟ اگر به جای دو لیوان شیر، یک لیوان شیر در کیک بریزیم، چه اتفاقی می افتد؟»
دقت را با تعیین مجازات، تقویت کنید.
پس از اینکه به کودک فهماندید که با دقت بودن چه معنایی دارد، درباره مجازات ها و عواقب بی دقتی هم با او کمی صحبت کنید.به یاد داشته باشید که دقیق بودن در کار، وقتی مفهوم مشخصی می یابد که کودک بداند کارش را چه طور باید انجام دهد و چگونه از دستورالعمل ها تبعیت کند. و از روش تصحیح بیش از حد استفاده کنید.
بهترین روش برای اینکه بتوانید دقت را در کودکتان تقویت کنید آن است که بازبینی تکالیف و کارهای درسی اش را به صورت عادت درآورید و از روش تصحیح بیش از حد استفاده کنید. «سارا، من در تکالیف تو چهار غلط پیدا کردم، ولی نمیگم کجاست. خودت همه تکالیفت رو دوباره نگاه کن تا این چهار غلط رو پیدا کنی.» یا «آلیس، باید عادت کنی صورت مسأله هارو با دقت بخونی. من در صفحه اول یک غلط پیدا کردم و احتمالا در بقیه صفحه ها هم غلط هایی پیدا خواهد شد.
همه صفحات رو دوباره بخون تا مطمئن بشی هیچ اشتباهی وجود نداره و صورت مسأله هارو خوب متوجه شدی. وقتی کارت رو تمام کردی بده دوباره نگاه کنم». کودک را مجبور کنید کار را دوباره انجام دهد. اگر کودک، به طور سرسری و بی توجه به انجام تکالیفش می پردازد، شاید لازم باشد که او را مجبور کنید تا از ابتدا همه تکالیفش را انجام دهد.
به جای اینکه بر روی بی دقت بودن کار تکیه کنید، تاکید بیشتری بر روی نتیجه ضعیف کار داشته باشید. مثلا اگر نامه را بدخط نوشته، نگویید در نوشتن آن دقت نکرده است، بلکه توضیح دهید نامه باید تمیز و مرتب و با رعایت فواصل درست نوشته شود و از او بخواهید آن را از اول بنویسید و یا اگر داستانی که نوشته، سرسری و به قول معروف آبکی است، توضیح دهید که نوشتن داستان نیاز به اندیشیدن دارد و باید شامل جزئیات بیشتری باشد. بدین ترتیب، او خیلی زود خواهد آموخت که بهتر است از ابتدا دقت و حوصله به خرج دهد تا اینکه مجبور شود دوباره همان کار را انجام دهد.
مشکلات تحصیل کودکان: در تمام کردن تکالیف مدرسه اش مشکل دارد.
کودک شما به ندرت کارهای روزانه مدرسه اش را در زمانی که معلم تعیین کرده، تمام میکند؛ برگه هایش را نیمه کاره تحویل می دهد، کارهای مدرسه اش را به خانه می آورد، از وقت اضافی اش برای تمام کردن کار مدرسه استفاده می کند. این یکی از معمول ترین مشکلات تحصیلی است که والدین از آن شکایت دارند.
دلایل زیادی برای این مشکل وجود دارد. کودک، ممکن است انگیزه انجام کار در حد توانش را نداشته باشد و گاهی دیده شده است که کودک، انگیزه کافی دارد، ولی آن قدر سر به هواست که به آسانی حواسش پرت می شود و نمی تواند به طور متمرکز، عمل کند. (بخش ۱۵ ۱۱۰) را برای کوتاهی زمان تمرکز حواس ببینید.
اگر کودکتان در آن موضوع درسی خاص، مشکل دارد، ممکن است به روند آموزش آشنا نباشد و یا روش انجام تکالیف را نداند. اگر کودکتان از مهارت های مورد نیاز برخوردار نباشد، بنابراین، هرگز نخواهد توانست کارش را به پایان برساند. در بعضی موارد، کودکان به دلیل دستخط یا طرز نوشتنشان کند کار می کنند.
بعضی دیگر، به طورکلی، آرامتر می نویسند و آهسته تر از دیگران شکل حروف را می کشند. بعضی دیگر از دانش آموزان، به زمان بیشتری نیاز دارند تا بتوانند آنچه را که در ذهنشان است بر روی کاغذ منتقل کنند.
گاهی آن قدر ذهن کودک به مشکلات خانوادگی یا شخصی مشغول است که نمی تواند بر روی کار کلاسی اش متمرکز شود، ولی بسیاری از کودکان فقط به علت بی حوصلگی و یا تنبلی، کارهای مدرسه شان را انجام نمی دهند. خلاصه اینکه، بسیاری از آنها فقط «از زیر کار در می روند».
برای اینکه الگوی تمام نکردن کار مدرسه را معکوس کنید، باید الگوهای رفتاری را تغییر دهید. راه حل های پیشنهادی زیر، می توانند والدین و دانش آموزان را در این مورد راهنمایی کنند.
در باره مسئله تحقیق و بررسی کنید.
گرچه، تشخیص اینکه کودک، برای فرار کردن از کار به بازیگوشی می پردازد، بسیار ساده است، ولی بسیار اهمیت دارد که ابتدا دلایل دیگر این گونه رفتار را رد کنیم.
با کودک و معلم صحبت کنید. درست مثل هر مشکل تحصیلی دیگر، این مشکل هم باید میان دو طرف اصلی درگیر با مساله، مطرح و بحث شود.
با کمک کودک و معلم دریابید که آیا مساله بازیگوشی، به تازگی به وجود آمده یا مدت هاست وجود دارد. تعیین کنید که آیا فقط در دروس یا سرکلاس خاصی این گونه رفتار پیش می آید یا این مشکل در همه دروس وجود دارد.
درباره سطح عملکرد کودک، تحقیق کنید. تعیین کنید آیا سطح درسی و آگاهی های مهارتی کودک در حد انتظارات معلم هست یا نه. آیا کودک مشکل یادگیری دارد؟ در صورت لزوم، از یک متخصص بخواهید تا مهارت های یادگیری کودک را بیازماید.
سطح یادگیری کودک را با سطح کلاس، هماهنگ کنید.
اگر کودک شما درگیر مسایل و دروسی است که برای او خیلی مشکل است، باید او را در سطح کلاسی پایین تر بنشانید تا این نقص برطرف شود. معلم می تواند تغییرات لازم را اعمال کند. اگر بین سطح کلاس و سطح یادگیری کودک، اختلاف فاحشی وجود دارد، شاید به کمک یک متخصص نیاز باشد. کودکی که ناتوانی های یادگیری، اختلاف رفتاری و یا کمبود توجه دارد، ممکن است نیازمند اقدامات بیشتری برای فراهم شدن زمینه موفقیت باشد.
انتظارات را تغییر دهید. با معلم درباره اینکه کودک را به کلاس سطح پایین تری منتقل کنید، صحبت کنید و از او خواهش کنید کمبودهای درسی او را تا حد امکان جبران کند.
کودک را از لحاظ درسی تقویت کنید. در صورتی که ضعف کودک در یک محدوده خاص باشد، می توانید با استفاده از کلاس های تقویتی یا معلم خصوصی شرایط را بهتر کنید.
به کودک فرصت کافی بدهید. بسیاری از کودکان می توانند کاری را که از آنها خواسته شده انجام دهند، ولی به فرصت بیشتری نیازمندند. با کمک معلم کودک، تعیین کنید که کودک برای انجام هر کار چقدر وقت دارد، به طوری که در آن زمان، کودک بتواند با خیال راحت کارش را به پایان برساند.
سختگیری ها را کمتر کنید. برای کودکانی که در نوشتن مشکل دارند و یا در انتقال افکارشان بر روی کاغذ کند هستند، زمان بیشتری برای انجام کار در نظر بگیرید. افزون بر این، می توانید به این گونه دانش آموزان اجازه دهید که با مداد بنویسند و یا روشهای تندنویسی را بیاموزند.
در صورت لزوم، پشتیبانی های ویژه را به کار ببرید.
اگر کودک دچار ناتوانی در یادگیری، کمبود توجه و یا دچار یک مساله عاطفی است که کار مدرسه او را تحت تاثیر قرار می دهد، باید برای کمک به او پشتیبانی های ویژه ای به عمل آورید تا بتواند در مدرسه عملکرد بهتری داشته باشد. اگر کودک دچار ناتوانی در یادگیری است، معلم های تقویتی و متخصصان آموزش می توانند در فایق آمدن بر مشکل کمک کنند.
دانش آموزی که نمی تواند زمان زیادی حواس خود را در یک کار متمرکز کند و یا اینکه سربه هواست، شاید لازم باشد که مشکلش با دارو، جابجا کردن صندلی و یا آموزش تسلط بر خود، حل شود. (بخشهای ۱۱۰۱۴ و ۱۵-۱۱ را ببینید.).
برای حل مشکلات تحصیل کودکان تمرکز بر انجام یک کار را تقویت کنید.
وقتی کودک بر روی موضوعها و مطالبی که در سطح اوست کار میکند و بیش از حد لزوم به او فشار نمی آید، در صورت برنامه ریزی درست، می توانید به او آموزش دهید که کارهایش را سر موقع انجام دهد.
با کمک کودکتان، محدودیت های زمانی تعیین کنید. برای کودکی که معمولا دیرتر از بقیه کلاس کارش را تمام می کند شاید استفاده از یک ساعت زنگ دار راه حل خوبی باشد.
با کمک کودک، درباره زمان معمول و معقولی که برای انجام یک کار یا تکلیف لازم است، به توافق برسید. مدت توافق شده را یادداشت کنید. ساعت زنگ دار را تنظیم کنید و ببینید کودکتان چقدر سریع می تواند کار کند. تیک تاک ساعت، انگیزه کافی برای سریع کار کردن فراهم خواهد کرد.
به کودک در مقابل انجام مقادیر بیشتری از یک کار مشخص در زمان معین، امتیاز دهید. بدین ترتیب، پس از مدت کوتاهی، کودک از لحاظ سرعت و توانایی انجام کارهایش به سطح کلاس خواهد رسید.
از مشکلات تحصیل کودکان: نمی پرسد و به سوالات پاسخ نمیدهد.
این مشکل ممکن است در همه جا پیش بیاید. شاید خود شما هم از آن دسته آدم هایی باشید که وقتی در یک جمع قرار می گیرند، با آن که همه به طور فعال به بحث و گفتگو می پردازند، گوشه گیر و ساکت می مانند و عقیده شان را مطرح نمی کنند. خوب، ضرری هم به کسی نمی رسد.
ولی در مدرسه این گونه رفتار همیشه درست نیست اگر دانش آموزی سرکلاس به سوالات پاسخ ندهد برای معلم مشکل خواهد بود که دانش او را ارزیابی کند و تکلیف مناسبی را به او بدهد.
علاوه بر این، دانش آموز هم نمی آموزد که چگونه به عنوان بخشی از یک گروه فعالیت کند و بدین ترتیب، این رفتار، فرصت های یادگیری و کار کلاسی او را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
گاهی کودک از این مساله می ترسد که پاسخ نادرستی بدهد و سوالات احمقانه مطرح کند. گاهی هم حس می کند که اگر از کس دیگری کمک بخواهد، نشانه ضعف است. این احساسات و تفکرات می توانند زمینه ای باشند برای اینکه کودک در آینده از صحبت کردن در جمع واهمه داشته باشد.
فرقی نمیکند که چه مساله ای باعث می شود کودک خود را نشان ندهد و در گفت وگوهای جمعی شرکت نکند. آنچه مهم است اینکه، باید این رفتار تشخیص و تغییر داده شود.
مشکل را تشخیص دهید.
آیا کودک شما از صحبت کردن در میان جمع خجالت میکشد؟ فرقی نمی کند این مساله در چه سنی کشف شود. تفاوتی نمی کند کجا باشد، بین جمع فامیل ها، بین دوستانش، کلاس موسیقی و… ولی آنچه مهم است اینکه باید مشخص کنید که آیا این مساله در مدرسه هم اتفاق می افتد یا خیر؟ از معلم سوال کنید. آیا معلم از این رفتار کودک شکایت دارد؟
درباره این مساله با کودک صحبت کنید. برایان، هیچ وقت درست متوجه نمی شد که به طور دقیق، خواسته معلمش درباره تکالیف چیست و چه چیز موردنظر اوست. هر وقت مادرش به او می گفت از معلم بپرسد تا موضوع را برایش توضیح دهد، برایان شانه هایش را بالا می انداخت. وقتی بیشتر در این موضوع دقت کردیم، متوجه شدیم که برایان فکر می کند باید حتما گفته های معلم را همان دفعه اول بفهمد و اگر سوال کند، همکلاسی هایش او را مسخره خواهند کرد.
” با معلم صحبت کنید”. نگرانی خود را با معلم در میان بگذارید و بکوشید تا دریابید که آیا کودکتان به طور کلی از بلند صحبت کردن در کلاس می ترسد و یا ترسش از این است که مبادا با طرح یک سوال بی ربط یا پاسخ نادرست دادن به سوالات، احمق شناخته شود و او را مسخره کنند.
در آغاز مشکلات مدارس و تحصیل کودکان ، ترس او را از میان ببرید.
از مشکلات مدارس و تحصیل کودکان ترسیدن کودک از صحبت کردن در جمع کلاسی است. اگر کودک می ترسد در میان جمع بلند صحبت کند، باید نسبت به این ترس، حساسیت زدایی شود.
با کودک صحبت کنید. دریابید که از چه مساله ای هراس دارد. چه مواقعی این گونه حالت ها در او اتفاق می افتد؟ چه کسانی در گروه هستند؟ کودک از چه عواقبی می ترسد که بلند صحبت نمی کند؟
از کودک بخواهید به کودکان دیگر نگاه کند. از کودک بپرسید برای کودکان دیگری که در کلاس صحبت می کنند و در بحث ها شرکت می کنند، چه اتفاقی می افتد. واکنش کلاس نسبت به آنها چیست؟ معلم چه واکنشی نسبت به آنها نشان می دهد؟ از او بخواهید پاسخ این گونه سوال ها را در هنگام رویارویی با مساله، یادداشت کند.
از معلم بخواهید با کودک صحبت کند. معلم می تواند در یک گفتگوی خصوصی با کودک او را به حرف زدن در کلاس تشویق کند. مثلا به او بگوید: خوشحال می شوم اگر با حرف زدن و سوال کردن به من بفهمانی که چه چیزهایی را یاد نگرفته ای تا دوباره آنها را توضیح دهم.
روش های کسب آرامش را آموزش دهید. به مقاله کسب آرامش برگردید تا به یاد آورید که چگونه به کودکتان روش های کسب آرامش را بیاموزید. وقتی کودک، به خوبی با این روش آشنا شد، تمرینهای کسب آرامش فوری را به او بیاموزید تا بتواند وقتی در یک گروه است از آن استفاده کند. به کودکتان چنین بگویید: نفس عمیق بکش، بازدم را به سمت پایین ادامه بده تا نوک انگشتان پا، بگو: آروم! و وضعیت کلاس و گروه را در خانه شبیه سازی کنید.
به صورت نمایشی یک کلاس درست کنید و در آنجا با کودکتان به پرسش و پاسخ بپردازید. وقتی کودک در میان جمع قراردارد، ترتیبی بدهید تا وارد بحث شود. این جمع می تواند جمع دوستان و فامیل یا خانواده باشد.
برای شرکت دادن کودک در جمع کلاس نقشه بکشید. با معلم مشورت کنید و ترتیبی بدهید که کودک تشویق شود و شرکت و همکاری در کلاس را شروع کند. در ابتدا معلم باید سوال هایی از کودک بپرسد که پاسخ آنها بله یا خیر باشد و همچنین، اطمینان داشته باشد که کودک پاسخ آنها را به خوبی می داند. سپس با جمله هایی مانند: «لاری، این سوال خیلی خوبی است، من خوشحالم که این سوال را مطرح کردی، چون احتمالا خیلی از بچه ها همین سوال را دارند.» سوال کردن کودک را تقویت و تشویق کنید.
تلاش های کودک را جهت شرکت در جمع ثبت و آن را تقویت کنید. معلم می تواند روزانه، دفعات صحبت کردن و شرکت کودک در کلاس را ثبت کند و نتیجه آن را همراه با کودک به منزل بفرستد. برای این کار می توانید از جدول زیر کپی تهیه کنید و مورد استفاده قرار دهید.
| دفعات شرکت در بحث کلاسی | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| علوم | ||||||
| ریاضی | ||||||
| جغرافی | ||||||
| اجتماعی | ||||||
| فارسی |
در رفع مشکلات مدارس و تحصیل کودکان باورهای کودک را تغییر دهید.
در ارتباط با مشکلات مدارس و تحصیل کودکان اگر کودک در بحث های کلاسی شرکت نمی جوید، چون فکر می کند برای شرکت کردن باید بی نقص باشد و نمی خواهد ریسک اشتباه کردن را بپذیرد و یا می ترسد به او بخندند، باید بکوشید این گونه تفکرات و احساسات را در او تغییر دهید.
با کودک صحبت کنید. برای کودک توضیح دهید که این گونه اندیشیدن، اشتباه است و او را قانع کنید که رفتارش را تغییر دهد. یک مثال بزنید. نمونه هایی از نحوه پرسیدن را به کودکتان نشان دهید به طوری که در خیابان، فروشگاه و جاده از دیگران سوال کنید تا راهنمایی تان کنند. به او نشان دهید که پرسیدن، ریسک نیست.
به واکنش خود در مقابل سوالات کودک، توجه کنید. از خود بپرسید که آیا شما به طور ناخودآگاه رفتار کنجکاوی و سوال کردن کودک را سرکوب کرده اید یا نه؟ ممکن است سرتان شلوغ بوده، حوصله حرف زدن نداشته اید، حوصله سروصدا نداشته اید و یا نمی خواسته اید پاسخ منفی بدهید.
به هر صورت، برای اینکه کودک بتواند اعتماد به نفس کافی برای حرف زدن و پرسیدن داشته باشد، ابتدا باید شما رفتارتان را تغییر دهید.
بر روی مشارکت افراد با یکدیگر تاکید کنید. برای اینکه اعضای خانواده بتوانند با هم صحبت کنند از وسیله ای مانند میز شام استفاده کنید. بدین ترتیب که از همه افراد خانواده بخواهید دور همان میز درباره اتفاقاتی که در طی روز برایشان افتاده، صحبت کنند و یا پس از اینکه به اخبار رادیو یا تلویزیون گوش دادید، عقیده کودک را درباره اخبار بپرسید.
رفتار جدید کودک را تحسین کنید و او را به پرسیدن و صحبت کردن، ترغیب کنید. علاقه شما و مهارت های خوب شنیدنتان، او را به پرسیدن تشویق خواهد کرد. اعتماد به نفس کودک را تقویت کنید. کودک را برای مطرح کردن هرگونه سوال تحسين کنید و مراقب باشید هیچ گاه، با جملاتی مانند: «عجب سوال احمقانه ای!» اعتماد به نفس او را از بین نبرید. هدف شما این است که کاری کنید تا کودک احساس راحتی و امنیت کند، حتی اگر پاسخ هیچ سوالی را نداند.
برای مطالعه ادامه این مبحث به مقالات زیر مراجعه نمایید:
مشکلات مدرسه و تحصیل کودک (بخش اول)
