آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۰ 
ناتوانی در انجام دستورات یعنی اینکه «بچه ها، هر کاری که می کنید کنار بگذارید و چیزی ننویسید. برگه هایتان را روی میز من بگذارید و سر جاهایتان برگردید یک برگه بردارید و اسم خودتان را در سمت راست و تاریخ را در سمت چپ آن بنویسید. خطوط برگه را از ا تا ۲۵ شماره گذاری کنید، وقتی این کارها را انجام دادید دستتان را بلند کنید.»
دانش آموزی که این گونه جملات را در کلاس می شنود، ممکن است همان قدر گیج شود که وقتی مادرش در خانه به او می گوید: «جری، به اتاقت برو و لباست رو عوض کن، دست و صورتت رو بشور، کتاب هایی که از کتابخانه امانت گرفتی بردار و بیا تا با هم بریم و اونهارو پس بدیم».
معمولا، معلم ها و پدر و مادرها موقع دستور دادن، پرحرف می شوند و برای کودکان چندان آسان نیست که همه دستورات را به یاد بیاورند و به آنها عمل کنند. بنابراین، باید بزرگترها مراقب باشند که کودک را با دستورات طولانی و پشت سرهم خود، گیج نکنند. به ویژه، وقتی این دستورات به صورت شفاهی صادر می شوند؛ ولی حقیقت این است که موفقیت در کلاس به پیروی صحیح از دستورات معلم بستگی دارد.
شما به عنوان یک پدر یا مادر در فرصت ها و موقعیت های فراوانی می توانید دریابید که کودکتان چه قدر می تواند و چه قدر می کوشد تا از دستورات تبعیت کند، ولی نمی توانید از آن نوع دستورات که در کلاس به کودک داده می شوند و پاسخ و واکنش کودک نسبت به آنها باخبر شوید.
انجام صحیح مجموعه ای از دستورات، نیازمند توجه، فهم و درک، نظم و سازماندهی است و در غیر این صورت، می تواند مساله ساز بشود. بعضی کودکان، حتى به دستورالعمل ها توجه هم نمی کنند، بعضی دیگر توجه می کنند، ولی آنها را نمی فهمند یا نمی توانند به یاد بسپارند. عده ای نیز قبل از این که معلم حرفش را به پایان برساند شروع به انجام دستورات می کنند.
در حالی که عده ای دیگر، اصلا دوست ندارند شروع به کار کنند. شما با استفاده از شناختی که از کودکتان دارید و آگاهی از طرز برخورد او با انواع دستورات و همچنین همکاری معلم، می توانید برنامه ای تنظیم کنید و به کودک کمک کنید تا توانایی انجام دستورالعمل ها را در خود تقویت کند.
علت ناتوانی در انجام دستورات را مشخص کنید.
مانند همه رفتارهای دوران کودکی شما باید در ابتدا مشخص کنید که به طور دقیق، چه مساله ای بر روی عملکرد کودک شما تاثیر گذاشته است. آیا همان مساله مانع از یادگیری است؟ گاهی ناتوانی در انجام دستورات نشانی از ناتوانی در یادگیری دارد. ممکن است کودک در فهم این نکته که چه مطالبی در دستورالعمل ها اهمیت دارند، مشکل داشته باشد و بنابراین نتواند آنها را به درستی انجام دهد.
گاهی ممکن است این طور باشد که او کلمات را درک می کند، ولی طوری به نظر می رسد که اصلا آنها را نشنیده است.بسیاری از کودکانی که در یادگیری ناتوانند تا مدت ها برای شنیدن و به یاد سپردن دستورالعمل ها و پیروی از آنها مشکل دارند. اگر کودک شما به این الگوها شباهت دارد.
بعضی کودکان، قبل از اینکه دستورالعمل به پایان برسد بی آنکه تمام آن را بشنوند، شروع به اجرای آن می کنند؛ ولی بعضی دیگر، توانایی اینکه کار را شروع کنند، ندارند. اگر کودک شما به طور کلی، حواسش را به محیط اطرافش متمرکز نمی کند، برای مثال، به حرف معلم گوش نمی کند، به کارش تمرکز ندارد، نمی تواند یک جدول ساده حل کند و یا نمی تواند کار مشخصی را تا آخر پی بگیرد.
کودکانی که به آسانی حواسشان پرت می شود و به عبارتی تمرکز ندارند، اغلب، تمام اطلاعات مربوط به محیط اطرافشان را با شدت یکسان دریافت می کنند و نمی توانند مواردی را که اهمیت ندارند، از بقیه جدا کنند و کنار بگذارند. بنابراین، آنها نمی توانند در یک زمان مشخص بر روی یک کار واحد، متمرکز شوند. و آیا کودک نسبت به شنیدن دستورالعمل ها بی انگیزه است؟ تفاوت زیادی بین کودکی که نمی تواند از دستورات تبعیت کند و کودکی که نمی خواهد از دستورات تبعیت کند وجود دارد.
کودکی که مشکلات یادگیری دارد، ممکن است نتواند دستورات را پردازش کند حتی اگر به آنها گوش کند و همچنین، کودکی که کم تمرکز است و حواسش را جمع نمی کند، به این دلیل دستورات را درست اجرا نمی کند که نمی تواند کارهای کم اهمیت را از کارهای مهم تر جدا کند و کارهای مهم را انجام دهد. این گونه کودکان، تا وقتی روش درست انجام دادن دستورات را نیاموزند، نمی توانند آنها را انجام دهند؛ ولی بسیاری از کودکان، تنها انگیزه گوش دادن و اجرای دستورات را ندارند.
آنها می توانند دستورات را انجام دهند؛ زیرا آنها دستورات را می فهمند، ولی مشکل این جاست که نمی خواهند به آنها عمل کنند. و آیا کودک، مهارت فهم و انجام دستورات را دارد؟ ممکن است زبان بیان دستورالعمل ها یا نحوه ارائه آنها مساله ساز باشد. ابتدا باید کودک، روشهای امتحان دادن و مثلا، زبان خاص ریاضی را بیاموزد تا بتواند از عهده دستورالعملهای امتحان یا مسأله های کلاسی برآید. اگر کودکی که در حالت عادی، دستورالعمل ها را انجام می دهد، ولی اکنون دچار مشکل شده است، تمرین و کمی کمک در فهم این گونه دستورالعمل ها می تواند مشکل را حل کند.
دقت کودکتان را افزایش دهید.
کودک، برای اینکه در مدرسه بتواند خوب بیاموزد و کارهایش را به درستی انجام دهد، باید بداند چگونه به مسایل توجه کند و خلاصه، حواسش را جمع کند، موضوع را با معلم در میان بگذارید و این پیشنهادها را امتحان کنید:
محل نشستن کودک را در سر کلاس، تغییر دهید. این کار به طرز شگفت انگیزی در بهبود دقت کودک در کلاس موثر است. کودک را در جایی که خودش فکر میکند دقت بیشتری خواهد داشت، بنشانید. مثلا، جلوی کلاس، نزدیک میز معلم، روبروی تخته سیاه گوشه ای دور از سروصدای دوستان شلوغش. اطمینان یابید که او فکر نمی کند این کار برای او یک نوع «تنبیه» است، به او بفهمانید که با این کار می خواهید به او کمک کنید تا موفق تر از گذشته باشد.
به کودک بگویید از تماس های نگاهی و برخورد چشم ها استفاده کند. وقتی به کودک، دستورالعمل های شخصی داده می شود، بدین معنا که کاری را تنها از او می خواهند، باید کودک به طور مستقیم به کسی که صحبت می کند نگاه کند. برای اینکه این کار عملی شود، باید معلم پس از شروع سخنانش کمی مکث کند و هرگاه کودک به او نگاه کرد، صحبت کند و دستورات لازم را به او بدهد.
از یک علامت استفاده کنید. از کودک بخواهید پس از گوش دادن و فهمیدن دستورات معلم، با علامتی بدون صدا آن را نشان دهد. برای مثال، با سر تکان دادن یا گذاشتن انگشت روی بینی می تواند به معلم بفهماند که به دستورالعمل گوش داده است و خلاصه اینکه، پیام را دریافت کرده است.
علامت های نوشتاری می توانند به این شکل باشند که مثلا کودک و معلم توافق کنند که کودک زیر کلمات مهم دستورالعمل، خط بکشد.
دستورالعمل های کمتری پشت سرهم ردیف کنید. اغلب، به کودکان دستورالعملهای متعددی در زمان کوتاهی داده می شود. معلم می تواند آگاهانه سرعت صدور دستورات را کاهش دهد و یا تعداد کمتری از دستورات را در یک سلسله دستورالعمل بگنجاند. توانایی کودک را برای انجام یک سلسله دستور بسنجید و طبق آن عمل کنید. برای مثال، از دو، سه، یا چهار دستورالعمل به طور همزمان، استفاده کنید و این تعداد را برحسب توانایی کودک، تغییر دهید.
برای کودک، شریک درسی تعیین کنید. از معلم خواهش کنید یک نفر از دوستان کودکتان را به عنوان هم درس یا شریک درسی، انتخاب کند تا کودک شما بتواند دستورالعمل های معلم را برای او تکرار کند و بگوید که منظور معلم چه بوده است. این روش نه تنها از مسئولیت معلم می کاهد، بلکه به کودک، امکان استفاده از کمک یک نفر دیگر را هم می دهد.
از کودک بخواهید دستورالعمل های شفاهی را تکرار کند. اگر پیشنهاد تعیین شریک درسی مقدور نیست، از کودک بخواهید دستورالعمل ها را برای خودش تکرار کند و یا آنها را بلافاصله بعد از شنیدن، بنویسد. معلم می تواند قبل از اینکه کودک شروع به کار کند دستورالعمل نوشته شده را بازبینی کند. و توجه کردن کودک را تحسین کنید. باتوجه به شدت مسأله، شاید لازم باشد در ابتدا کودک را فقط برای سعی در انجام دستورات تحسین و تقویت کنید.
یک معلم می تواند به آسانی این کار را با عباراتی مانند: «تامی وقتی من دارم صحبت می کنم به من نگاه میکنه و خوب به حرفهام گوش میده اگر اشکالی داشتید از او بپرسید» انجام دهد. معلم می تواند دانش آموز را برای آنکه دستوراتش را به درستی تکرار می کند، تحسین کند و یا به عنوان امتیاز به او یک ستاره بدهد.
در ابتدا باید کودکی را که قبلا از دستورالعملها تبعیت نمیکرده، اکنون برای انجام یک دستور خاص، حتی در صورت اشتباه بودن پاسخها، تقویت و تشویق کنید.
کارل، می بینم که دستورالعمل و صورت مساله رو درست خوندی، چون دور کلماتی که در صورت مساله مهم بوده دایره کشیدی، معلومه که فهمیدی صورت تمرین از تو چی می خواد، چون در جملات ۱ و ۲ زیر اسم ها خط کشیدی. حالا، بگذار شماره رو باهم بخونیم…
با پیشرفت کودک، این گونه تشویق ها می توانند در صورت انجام کار به صورت صحيح انجام گیرند.
فنون لازم را در رفع ناتوانی در انجام دستورات به کودک بیاموزید.
در شیوه های معرفی شده برای درمان ناتوانی در انجام دستورات توسط کودک نشستن در جلوی کلاس، مستقیم نگاه کردن به کسی که در حال صحبت کردن است و یا دایره کشیدن دور كلمات مهم صورت تمرین یا مساله، کمک میکند تا کودک در انجام تمرین ها و دستورالعمل ها موفق باشد.
شما می توانید با نشان دادن اینکه «چگونه» باید دستورالعملها و تمرین ها را انجام دهد به کودکتان کمک کنید. و به کودک بیاموزید ابتدا در ذهنش برنامه ریزی کند که چه می خواهد بکند.
به کودک یاد آوری کنید که قبل از پرداختن به مسأله، دستورالعمل یا صورت تمرین را بخواند. از او بخواهید مطالب یا مواردی را که احتیاج دارد، جمع آوری کند. اگر برای انجام کار، باید به صفحاتی در کتاب دیگر رجوع کند، از او بخواهید آن صفحات خاص را در آن کتاب، علامتگذاری کند.
كلمات مهم و کلیدی را به کودک بشناسانید. اکثر زمینه های درسی، از لغات و اصطلاحات مهمی برخوردارند. برای مثال، در ریاضیات کلماتی مانند: مجموع، نتیجه و تقسیم و در فارسی کلماتی مانند: نقش دستوری، جمله و… از کودک بخواهید کلمات مهم را از تمرین های چندین صفحه از کتابش استخراج کند و معنای آنها را برای شما بگوید بپرسید. اطمینان یابید که کودک می داند که کلمات به او میگویند که چه باید بکند. کارهای مدرسه کودک را به طور هفتگی مرور کنید. از معلم بخواهید کارهای کلاسی کودک را آخر هر هفته برای شما بفرستد. با همراهی کودک، کارها را بازبینی و ارزشیابی کنید.
راه حلی برای مسائل مشکل بیابید. برای پیدا کردن بخش های مشکل یک مساله وقت بگذارید و با کودک درباره اینکه چه چیزی آن مساله خاص را مشکل کرده است، بحث کنید و تصمیم بگیرید که چگونه می توانید مسأله را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید.
برای حل مشکل ناتوانی در انجام دستورات با کودک بازی کنید. در قالب بازی با نمایش، به بچه های بیاموزید چگونه دستورالعمل ها را اجرا کنند. مثلا یک بار شما به او دستور دهید که «دستت رو بذار روی برگه جلوت»، «برگه رو تاکن»، «اون رو از وسط نصف کن» و… و بعد نوبت کودک می شود که به شما دستور بدهد و شما دستورات را اجرا کنید.
می توانید برای تقویت نگاه مستقیم، مسابقه ای ترتیب دهید: به چشم یکدیگر خیره شوید، هر کس زودتر تحملش تمام شود و نگاهش را برگرداند، بازنده است. می توانید بازی را این طور انجام دهید که هر کس ده بار برنده شود، فلان چیز مال اوست.
یادتان باشد که او را برای موفقیت در بازی، تشویق کنید. و در هنگام پیشرفت، به کودک پاداش بدهید. کودک را ابتدا برای انجام یک دستور، سپس در دستور و بعد سه دستور پشت سرهم تحسین و تشویق کنید. با آن تعداد دستور شروع کنید که او قبلا هم می توانسته پشت سرهم انجام دهد سپس به تدریج تعداد آن را افزایش دهید.
یک بازی انجام دهید. به او بگویید، کاری دارید که از او می خواهید انجام دهد، او را برای مستقیم نگاه کردن به شما در زمان دستور دادن، تحسین کنید او را به خاطر انجام سریع و با دقت چیزهایی که از او می خواهید، تشویق کنید.
