ترکیبات شیمیایی زهر زنبور عسل

ترکیبات شیمیایی زهر زنبور عسل حاوی مواد مفید است. تولید کنندگان و تجزیه کنندگان مواد شیمیایی ۱۸ ترکیب مختلف را در زهر زنبور شناسایی کرده اند.

اصلی ترین ترکیبات شیمیایی زهر زنبور عسل

آنزیم ها: فسفولیپاز A2 -هیالورونیداز- اسيدفسفاتاز

پپتید: ملیتین- پپتید MCD -سکاپین ترتیاپین- آدولا پین

آمین های بیولوژنیکی: هیستامین- دوپامین -نوراپی نفرین- لکوترین.

فسفولیپازي A2

فسفولیپازي A2 از ترکیبات شیمیایی زهر زنبور عسل به شمار می رود. زهر خشک حاوی ۱۰ تا ۱۲ درصد فسفولیپاز A2 است. وزن مولکولی آن بین ۱۴۰۰۰- ۱۱۰۰۰ و شامل ۱۲۹ اسید آمینه است. خصوصیات بازی زیاد با PH برابر با ۱۰ دارد. LD50 آن تقریبا ۷/۵ میلی گرم بر کیلوگرم است. فسفولیپاز A2 دارای چندین خاصیت دارویی است. این آنزیم با مشارکت مليتين اثر تشدید کنندگی خواص همولتیک زهر را سبب می شود. همچنین این آنزیم خاصیت حفاظت فعالیت های تشعشعی، آزاد کننده هیستامین، کاهش دهنده فشار خون، و خاصیت آنتی ژنی دارد.

هیالورونیداز

این آنزیم حدود ۱ تا ۲ درصد وزن خشک زهر را تشکیل می دهد. وزن مولکولی آن حدود ۳۸۰۰۰ و دارای بیش از ۱۰۰ اسید آمینه است.

هیالورونیداز اسیدی و PH آن بین ۴ تا ۵ است. خالص کردن این آنزیم خیلی مشکل است بطوری که ساختمان آن هنوز کاملا شناخته نشده است. هیالورونیداز به بافت هایی که شامل پلیمر اسید هیالورونیک است حمله می کند. اثرات فیزیولوژیکی و دارویی این ماده زیاد است. این آنزیم دارای خصوصیات ایجاد شوک آنافیلاکتیک، واکنش ایمنی، تجزیه بافت ها و عامل آنتی ژنی است.

آپامین

این ماده پلی پپتیدی دارای ۱۸ اسید آمینه است و ۲ تا ۳ درصد وزن خشک زهر را شامل می شود. وزن مولکولی آن ۲۰۲۷ است. سمیت آن بر اساس LD50 برابر ۴ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن است. این ماده کوچکترین پپتید شناخته شده با اثرات سمی بر سیستم عصبی است.

بعنوان یک سم عصبی اثرات متفاوتی بر روی سیستم مرکزی اعصاب دارد. آپامین همچنین دارای خاصیت آنتی ژنی و ضد التهابی است.

ملیتین

ملیتین نیز جزو ترکیبات شیمیایی زهر زنبور عسل می باشد. این پلی پپتید شامل ۲۶ اسید آمینه و حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد وزن خشک زهر زنبور را شامل می شود . وزن مولکولی آن ۲۸۴۶/۵۴ است. یک باز قوی با pH برابر ۱۰ است و در کشنده آن LD50 برابر ۳/۵ میلی گرمی وزن زنده میباشد.

ملیتین به رنگ سفید کرمی محلول در آب و اولین ملیپیتین شناخته شده زهر زنبور و دارای ساختمان مشخص است. این پله فلج کننده و تحریک کننده فعالیت قلب و کاهش فشار خون و درمان استفاده میشود ملیتین باعث افزایش سطح کورتیزول خون می شود.

فعالیت های دارویی و فیزیولوژیکی که برای ملیتین شناخته شده عبارتند از :

خاصیت ضد باکتریایی ، ضد قارچی، بازدارندگی سیستم مرکزی اعصاب ، آزاد سازی هیستامین، افزایش نفوذ پذیری رگها، همولیز سلولهای خون و محافظت کننده تشعشعات و از خاصیت ضد التهابی ملیتین هم اکنون در درمان بیماری هایی نظیر آرتریت و روماتیسم استفاده می شود.

پپتید MCD

این پپتید حدود ۲ درصد وزن خشک زهر را داراست. در انگلیس یک گروه آن را از زهر زنبوری جدا و پپتید ۴۰۱ نامیدند. این پپتید شامل ۲۲ اسید آمینه با وزن مولکولی ۲۵۸۸ است. PH آن کاملا بازی و حدود ۱۲ میباشد. در کشنده آن LD50 ۴۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن زنده است.

همچنین در کاهش فشار خون موثر است. در بسیاری از مطالعات انجام گرفته بر روی حیوانات برای مقایسه با هیدروکورتیزون، این پپتید در خاصیت ضد التهابی ۱۰۰ بار قوی تر از هیدروکورتیزون در جلوگیری از توسعه آرتریت است.

هیستامین

هیستامین نیز یکی دیگر از ترکیبات شیمیایی زهر زنبور عسل می باشد. این ماده یک درصد از وزن خشک زهر را تشکیل می دهد. وزن مولکولی هیستامین ۱۱۱ است. هیستامین سبب قرمزی، خارش، احساس درد روی سطح گزیده شده و اتساع عروق می شود.