ميوۀ بالنگ
نامهاى ديگر بالنگ :ترنج-ترنگ-ترنجست-بادرنج-بادرنگ-بادرنگ مادى-اترج-اترج كبير- چيتروس مديكه، Cedrat، Cirton.
مشخصات بالنگ
ميوۀ درختچهاى از خانوادۀ نارنج است، اندازۀ اين درختچه ۱/۵ تا ۲ متر و شكل آن درختچه غير منظم است، داراى برگهاى طويل و عريض با كمى اختلاف شبيه انواع مركبات، سبزرنگ و خوشبو مىباشد. گل آن سفيد است. اين گياه در نواحى گرم و مرطوب يا معتدل مىرويد و در نواحى گرم زمين در سال دو نوبت ميوه مىدهد.
ميوۀ آن به كلى متفاوت با مركبات ديگر و در ابعاد يك خربزۀ كوچك است كه گاهى وزن آن به يك كيلو نيز مىرسد و شكل آن دراز و از طرف متصل به شاخه كمى پهن و از طرف ديگر باريك مىشود تخمهاى آنكه در قسمت ميانى پولپ آن قرار دارد كمى دراز و در غلاف سفيدى واقع شده كه مغز تخم آن سفيد و طعم آن كمى تلخ است. پوست آن معطر و به رنگ زرد طلايى و خيلى ضخيم و موجدار و داراى برآمدگىهايى مانند تاول درشت است كه قسمت عمدۀ ميوه را پوست زرد و گوشت سفيد داخل پوست فراگرفته و تقريبا جايى براى پولپ ترش غير خوراكى وسط آن باقى نگذارده است، ميوۀ اين گياه تلخ است. اين درختچه در شمال ايران بطور پراكنده و در جنوب بيشتر پرورش داده مىشود.
پوست داخلى ميوۀ بالنگ
طبيعت آن طبيعت پوست آن گرم و خشك است و مغز آن يعنى شهمى كه به پوست چسبيده است نوع شيرين آن سرد و تر و نوع ترش آن سرد و خشك است.
تركيب شيميايى: روغن فرار كه در آن ليمونن، ديپنتن، سيترال وجود دارد.
خواص درمانى
- براى تقويت قلب، دماغ، كبد سرد، معده و احشاء داخل شكم مفيد است، براى تحليل باد و نفخ و كمك به هضم غذا مؤثر مىباشد.
- دمكردۀ پوست زرد خشكشدۀ آن مسكن قى صفراوى است.
- آن را قطعهقطعه كرده و در الكل بخيسانيد و بخوريد ضد آسم خوبى است.
- ترشى آن مقوى دل و ملطف و مشهى و صافكنندۀ روح و خون از صفرا و مانع ريختن صفرا به معده و امعاء مىشود، جهت خفقان حار و تقويت معده و جگر و تسكين حرارت احشاء و يرقان و تشنگى و اسهال صفراوى و كبدى خوب است.
- آن را در سركه يا شراب بپزيد بعد له كنيد و ضماد نماييد براى درمان درد مفاصل و نقرس و ورمهاى مختلف مفيد است.
- اگر گوشت آن را با شكر نى يا عسل مربا سازيد و بخوريد مقوى و مفرح بوده و خاصيت ضد سمى دارد و سم بعضى از جانوران از قبيل عقرب و مار را تا حدى خنثى مىكند.
- آن را نرم بكوبيد بعد با روغن زيتون مخلوط نموده و بگذاريد مدتى بماند، بصورت خوراكى و همچنين ماليدنى مصرف كنيد، سياتيك و درد مفاصل و دردهاى عصبى و كمردرد و درد مثانه را برطرف مىسازد.
- گوشت سفيد آن را در دهان بگيريد لثهها را تقويت مىكند و دهان را خوشبو مىسازد.
- كشيدن پودر آن به چشم زردى چشم را مرتفع مىسازد.
- اگر زالو در حلق كسى رفته باشد از آبى كه بالنگ در آن جوشيدهشده قرقره كند زالو كنده شده و خارج مىگردد.
- اگر آن را خورد كنيد و لاى لباس بريزيد از بيد يا مورزدگى جلوگيرى مىشود.
تذكر: اين ميوه ثقيل و ديرهضم است.
روغن بالنگ
طرز تهيه: پوست زرد شش عدد بالنگ را گرفته در يك كيلوگرم روغن كنجد خورد كنيد و در آفتاب بگذاريد و هر سه شبانهروز پوستهاى بالنگ را از روغن جدا كرده عوض كنيد و پوست جديد با روغن مخلوط كنيد و اين كار را تا چهار يا پنج مرتبه تكرار نماييد بدينترتيب روغن بالنگ به دست مىآيد.
طبيعت آن :گرم و خشك است.
خواص درمانى :آن را به صورت ماليدنى مصرف كنيد، براى رفع بىحسى، فلجى، لقوه، رعشه، درد مفاصل، سياتيك، درد كليه و مثانه و خوشبو كردن عرق بدن نافع است.
تخم بالنگ
طبيعت آن: سرد و خشك است.
تركيب شيميايى: مادهاى به نام سيانوژنتيك در آن وجود دارد.
خواص درمانى
- اگر خورده شود كرمكش است، تب را پايين مىآورد.
- آن را بكوبيد و ضماد كنيد. گزيدگى عقرب را درمان مىكند.
شكوفۀ بالنگ
طبيعت آن: گرم و خشك است.
خواص درمانى
- آب دمكردۀ آن را بنوشيد. محرك و قابض است و اسهال صفراوى را متوقف مىسازد.
- آن را با برگش مخلوط بكوبيد و ضماد نماييد. انواع جوش را برطرف مىسازد و گزيدگى عقرب را درمان مىكند.
ريشۀ بالنگ
خواص درمانى: آب جوشاندۀ آن را بنوشيد ضد انگل است، يبوست را برطرف مىسازد، براى رفع سنگ مثانه مفيد است، سينه را نرم مىكند و سرفه را تسكين مىدهد. ناراحتى لومباگو را برطرف مىسازد.