روغن کرچک از گیاه کرچک تهیه می شود. خواص روغن کرچک بسیار است. اثر روغن کرچک بر پوست و مو در طب سنتی و همچنین مصارف پزشکی روغن کرچک اثبات شده است. از روغن کرچک در زایمان برای القای زایمان استفاده می شود.

خواص روغن کرچک

گیاه کرچک دارای نام علمی Ricinus communis از تیره فرفیون می باشد که اسید چرب شاخص آن ریسینولئیک اسید می باشد که نان این اسید چرب برگرفته از نام علمی این گیاه می باشد. این گیاه در مناطق سردسیر به صورت علفی، یک ساله و در مناطق گرمسیر به صورت درختچه ی چند ساله رشد می کند. در صنایع گوناگونی مانند: غذایی، دارویی و بهداشتی، رنگ و جوهر، پلاستیک و سوخت به صورت تحقیقات آزمایشگاهی و تولیدی استفاده شده است.

عمده کاربرد این گیاه به دلیل داشتن دانه روغنی می باشد و بیشتر به مصارف پزشکی، دارویی و بهداشتی می رسد. از نظر چندی از محققان روغن کرچک یکی از با ارزش ترین منابع در مصارف دارویی و پزشکی است. روغن کرچک توسط روش هایی مانند: پرس گرم، پرس سرد و حلال استخراج می شود که از بین روش پرس گرم و سرد در مطالعاتی که انجام شده پرس سرد به عنوان روشی مناسب تر برای استخراج روغن دانه ای در مقایسه با پرس گرم شناخته می شود.

دارویی بودن گیاه به خاطر روغن دانه آن و ترکیب اسیدهای چرب آن می باشد. میزان روغن این دانه معمولا بین 40 تا 60 درصد است. مهم ترین اسید چرب این گیاه یا به عبارتی شاخص آن همانطور که اشاره شد اسید ریسینولئیک می باشد که اسید چربی ویژه با ساختار هیدروکسی غیراشباع است که خواص منحصر به فردی به این روغن می بخشد.

البته این تمام ماجرا نیست و روغن کرچک دارای اسیدهای چرب های مهم دیگری مانند: اسید لینولنیک، اسید لینولئیک، اسید اولئیک، اسید استئاریک، اسید پالمتیک و اسید ایکوزانوئیک می باشد همچنین دانه تازه آن دارای آلکالوئید های دسته پیریدین (مثل ریسینین) و ویتامین E می باشد. لکتین ها نیز مانند ریسین  D در پوسته دانه وجود دارند و سمی بودن دانه از این ماده نشات می گیرد به همین دلیل باید به منظور استخراج روغن، پوسته از دانه جدا شود و حتما در نظر داشته باشید که روغن کرچک را از مراکز معتبر تهیه کنید.

روغن کرچک اصل نباید رنگ تیره داشته باشد بلکه باید به رنگ زرد روشن باشد. مصرف 12 عدد دانه کرچک تازه، طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت کشنده می باشد. میزان مصرف این روغن به عنوان ملین صورت خوراکی هشت میلی لیتر روزانه توصیه شده است.

مصارف پزشکی روغن کرچک

روغن کرچک به سبب داشتن گروه هیدروکسی در ساختار خود بیشترین حلالیت در الکل و ویسکوزیته را در میان روغن های دیگر دارد که باعث می شود در کاربردهای مختلف مانند استفاده برای پوست صورت، پوشانندگی خوبی نسبت به سایر روغن ها داشته باشد. طبق اطلاعات جدید محققان توانسته اند با دهیدراسیون و ایزومریزاسیون اسید لینولئیک مزدوج تولید کنند که اثر سلامت بخشی مهمی برای انسان دارد.

مطالعات جدید بر روی روغن کرچک

خواص روغن کرچک در پزشکی نوین به اثبات رسیده است. روغن کرچک در طب نوین به منظور درمان مواردی همچون: یبوست حاد، التهاب روده، دفع کرم های روده به صورت خوراکی و حتما تحت نظر پزشک استفاده می شود. همچنین به صورت موضعی برای: اختلالات پوستی، شادابی پوست، دمل، کرک، التهاب گوش میانی و… استفاده می شود.

طبق گزارش جامعه ی سرطان امریکا محققان انکولوژی توانسته اند از روغن کرچک به عنوان حامل داروهای شیمی درمانی در سیستم های کنترل و رهایش دارو رسانی استفاده کنند. این محققان فرمول ویژه ای بر پایه روغن کرچک به نام کرموفور- ای ال (Cremophor EL) برای حمل نوعی دارو (Paclitaxel) برای درمان سرطان سینه در مرحله ی متاستاز طراحی کرده اند.

به طور کل طبق بررسی منابع محققان از قسمت های مختلف گیاه کرچک با استفاده از روش های شیمیایی و تخلیص تا به حال فرمول هایی برای پیشگیری و درمان بیماری های زیر استفاده کرده اند. (این موارد صرفا جهت اطلاع می باشد و به یاد داشته باشید خوردن گیاه کرچک می تواند بسیار مضر و حتی کشنده باشد اما روغن آن اگر از مراکز معتبر تهیه شود برای مصارف موضعی بلامانع است، همچنین به منظور مصرف به صورت خوراکی طبق مطالب قبل الزاما باید دستور پزشک و تحت نظر پزشک باشد)

1. مالتیپل اسکلروزیس (ام اس)
2. آرتروز
3. بهبود و تقویت دستگاه ایمنی
4. صرع و تشنج
5. پارکینسون
6. کولیت و مشکلات روده
7. سرطان
8. میگرن
9. ایدز
10. سیروز کبد
11. سم زدایی

مطالعه ای در سال 2011 به منظور بررسی اثر ضد باکتریایی گیاه کرچک بود. در این مطالعه مشخص گردید که عصاره برگ گیاه کرچک فعالیت آنتی باکتریال قوی تری نسبت به جنتامایسین (نوعی ماده ی ضد باکتریایی) در مقابل باکتری های گرم مثبت و گرم منفی دارد که این نتیجه حاکی از قوی بودن این عصاره در میزان کشندگی باکتری ها می باشد.

در سال 2010 طی تحقیقی علمی مشخص شد روغن کرچک تاثیر چشم گیری در برطرف کردن یبوست در افراد سالمند دارد همچنین در سال 2009 طی مطالعات انجام شده بر روی 200 فرد که دچار آرتروز بودند ثابت شد روغن کرچک می تواند در کاهش نشانه های آرتروز نقش مهمی ایفا کند.

در سال 1999 به منظور بررسی اینکه آیا روغن کرچک بر روی دستگاه لنفاوی تاثیری دارد یا خیر آزمایشی طراحی شده، طی نتایج حاصل شده پس از 2 ساعت میزان سلول های T-11 در افراد به طور قابل افزایش یافت و تا 7 ساعت بعد نیز ادامه داشت.

در سال 2000 محققان به بررسی اثر ضد التهابی ریسینولئیک اسید (شاخص روغن کرچک) پرداختند و طبق نتایج به دست امده ریسینولئیک اسید بدست آمده از روغن کرچک می تواند مانند کاپسایسین خواص ضد التهاب و درمان خارش نشان دهد. کاپسایسین نوعی آنتی اکسیدان است که بدن را از مولکول های رادیکال آزاد محافطت می کند، خواص ضد التهاب و تسکین درد نیز دارد.

در سال 2009 محققان به بررسی اثر روغن کرچک بر روی آرتروز و مقایسه آن با داروهای تجاری موجود نظیر دیکلوفناک پرداختند. در پایان طبق نتایج بیان کردند که روغن کرچک می تواند بر کاهش درد ناشی از ارتروز موثر باشد به گونه ای که روغن کرچک را هم رده ی داروهایی مانند دیکلوفناک دانستند و مزیت روغن کرچک نسبت به اینگونه داروها را قیمت مناسب و دسترسی عمومی عنوان کردند.

طبق گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا از ترکیبات مشتق شده از روغن کرچک در چند داروی تجاری نیز استفاده می شود که در اینجا شاخص ترین آنها را معرفی می کنیم:

1. مایکونازول: این دارو برای درمان عفونت قارچی (کاندیدیاز)، کچلی سر و ریش، کاهش علائم مالاسزیا فور فور و همچنین درماتوفیتوز.
2. نلفیناویر: این دارو در مهار بیماری ایدز به کار می رود. مکانیسم اثر آن اختلال در تقسیم پروتئین ویروس ایدز است بنابراین پس از پایان تقسیم، به جای ویروس هاس سالم و عفونت زا، ویروس های غیر عفونی و از کار افتاده تولید می شوند.
3. ساندیمون: این دارو بر سیستم ایمنی بدن اثر می گذارد و از پس زده شدن پیوند اعضا جلوگیری می کند همچنین در درمان پسوریازیس، درماتیت و روماتوئید کاربرد دارد.
4. تاکرولیموس: این دارو نیز بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد همچنین در درمان بیماری هایی نظیر ویتیلیگو و اگزما کاربرد دارد.
5. تاکسول: یکی از مهم ترین داروهای ضد سرطان است و در درمان مری، پوست، دستگاه لنفاوی و… به کار می رود. این دارو باعث پلیمریزه شدن میکروتوبول ها شده و به نوعی مهار کننده چرخه سلولی میتوز می باشد.

روغن کرچک در طب سنتی

گیاه کرچک از گذشته های بسیار دور برای کاربردهای مختلفی در ایران و سایر تمدن های جهان مورد استفاده بوده است. در طب سنتی کرچک را خروع می نامند همچنین درختچه آن را بید انجیر می گویند. اولین کاربرد این گیاه که غیر دارویی می باشد مربوط به 6000 سال پیش است که توسط مصریان به عنوان روغن چراغ استفاده شده است و اولین کاربرد دارویی آن مربوط به 2500 سال پیش به عنوان مسهل در منابع ذکر شده است.

در طب سنتی ایران کرچک با طبع گرم و خشک شناخته شده و با عنوان ملین عصب و خلط سرد، مقوی برای عروق و اعضا و مدّر حیض معرفی شده است. در کتاب حاوی الطب زکریای رازی دانشمند بزرگ ایرانی ضماد کوبیده شده ی دانه ی کرچک را جهت زگیل و ورم بلغمی همچنین ترکیب آن با سرکه به صورت ضماد را برای تسکین ورم پستان پس از وضع حمل و نقرس موثر می داند.

اثر روغن کرچک بر پوست و مو

هروی در کتاب الابنیه عن حقایق الادویه به عنوان دارویی بسیار مفید برای قولنج، رعشه، درد مفاصل معرفی می کند. همچنین اثر روغن کرچک بر پوست و مو ذکر شده است که روغن کرچک از روغن زیتون گرم و لطیف تر است و برای رفع درد، آثار کبودی و ضایعات پوستی بسیار مناسب می باشد. در این قسمت به مباحث اصولی و پایه و سپس کاربرد ها و خواص روغن کرچک می پردازیم.

پوست بزرگترین ارگان بدن و بافت مهره داران است. کاربرد های پوست برای انسان فقط شکل دادن به بدن و زیبایی نیست، به عنوان مثال پوست اشعه ی ماورای بنفش را جذب كرده و عبور و مرور آب والكترولیت ها را كنترل می كند. پوست همچنین در تنظیم دمای بدن و اعمال ایمونولوژیك نقش دارد.

توجه به خصوصیات بیوفیزیكال و فیزیولوژیك پوست در تشخیص و درمان بیماری های پوستی و حتی سایر بیماری ها در طب سنتی و نوین نقش مهمی ایفا می کند، هر چند در تغییرات پوستی عوامل ژنتیكی و محیطی بسیاری نیز نقش دارند. بافت پوست به طور خلاصه دارای وظایفی مانند: هدایت حس های فیزیكی به وسیله اعصاب مختلف، مانعی فیزیکی مقابل میكروارگانیسم ها و عوامل مضر محیطی از قبیل تابش اشعه، آسیب های مكانیكی و سوختگی های گرمایی و شیمیایی، کمک به کنترل دمای بدن و… می باشد.

در جوامع نوین با پیشرفت علم پزشکی و اهمیت حضور در جامعه بسیاری از انسان ها به زیبایی ظاهر اهمیت ویژه ای می دهند تا آنجا که این مسئله در افراد تبدیل به یک نیاز شده است. یکی از بخش هایی که در زیبایی ظاهر تاثیر زیادی دارد پوست می باشد. از این رو همواره نیاز به حفاظت از پوست و تلاش برای بهبود ظاهر آن نزد افراد حس می شود. امروزه یکی از گسترده ترین فعالیت های شرکت های دارویی همچنین آرایشی و بهداشتی تولید محصولاتی در جهت بهبود و مراقبت از پوست است. پوست به طور مستمر در طول زندگی در حال گسترش و نوسازی است. این ارگان از لحاظ مورفولوژی و عملكردی، از دو لایه تشكیل شده است كه عبارتند از:

1. روپوست یا اپیدرم: لایه ای اپیتلیال با منشأ اكتودرم است، سلول های كراتینوسیت درون آن قرار گرفته و دیواری بین بیرون و داخل بدن فراهم كرده؛ مانع ازدست رفتن رطوبت بدن شده و فعالانه بدن را در مقابل خطرات محیطی مثل عفونتها، مواد شیمیایی و اشعه ی فرا بنفش حفظ می كند.
2. میانپوست یا درم: كه یك بافت همبند با منشأ مزودرمی و غنی از كلاژن است كه نقش آن تأمین و تغذیه ی روپوست می باشد و مسئول انعطاف پذیری و انسجام مكانیكی پوست است.

بنابراین پوست در واقع ساختاری مرکب است اما در گفتار عام به دلیل اینکه لایه درم دیده نمی شود ما روپوست یا اپیدرم را به عنوان پوست می شناسیم که این لایه در بیرونی ترین قسمت دارای لایه شاخی و سلول مرده می باشد که نمای پوست ما را تعیین می کند. با افزایش طول عمر انسان ها در اثر رعایت بهداشت عمومی و فردی، پیش گیری و درمان پیری پوست صورت برای بعضی از افراد امر مهمی است. چین و چروك، مهم ترین نشانه پیری پوست است و به همین علت، مداخلات درمانی برای كاهش آن، موجب چهره جوان تر می شود كه به آن جوان سازی پوست می گویند.

پوست خشک

پوست خشک شامل شرایط ویژه ای از كمبود آب در بافت است و بیشتر در بخش هایی از بدن مانند پوست سر، دست ها و پاها دیده می شود. نشانه های پوست خشك شامل ترك خوردن پوست و خارش است همچنین ظاهر پوست به صورت فلس مانند و با رنگی متفاوت نسبت به پوست سالم بروز می كند. خشكی پوست در اثر مواردی چون قرارگرفتن در هوای خشك به خصوص در زمستان، عوامل محیطی (مانند تابش نور خورشید، باد و سرما)، مواد شیمیایی (پودرهای شوینده و حلال ها) یا مواد آرایشی، شست وشوی بیش از حد پوست، كمبود ویتامین ها، بیماری هایی نظیر درماتیت، پسوریازیس، آفتاب سوختگی، مصرف برخی از داروها مانند دیورتیك ها، ضداسپاسم ها، آنتی هیستامین ها و… پدید می آید.

رطوبت در پوست نقش مهمی در حفظ متابولیسم، فعالیت آنزیمی، خواص مكانیكی، ظاهر و در نهایت سد عملكردی و حفاظتی ایفا می كند. رطوبت نسبی، می تواند مهم ترین عمل زیست محیطی بر عملكرد حفاظتی و هیدراتاسیون پوست باشد. رطوبت پایین و در نتیجه خشكی پوست به طوركلی از كاهش ظرفیت تولید عوامل مرطوب كننده ی طبیعی توسط پوست نشأت می گیرد و در اكثر موارد به راحتی با استفاده از مرطوب كننده ها قابل درمان می باشد.

استفاده از یك مرطوب كننده ی مناسب نقش مهمی در محافظت روزانه پوست دارد. مرطوب كننده ها می توانند به وسیله ی تقلید فیزیولوژی طبیعی و دستكاری توازن لیپیدها و آب بافت، برای رفع خشكی پوست و ترمیم عملكرد حفاظتی آن مؤثر باشند.

محصولات محافظت کننده پوست مانند کرم ها به صورت موضعی و انواع داروها به صورت خوراکی مصرف می شوند. یکی از انواع این محصولات مراقبت کننده ی پوستی رطوبت رسان ها می باشند که در واقع هدف از استفاده آنها مرطوب کردن پوست و درمان پوست خشك است؛ علاوه بر این غشای مخاطی نیز از این درمان سود می برد. رطوبت رسان و مرطوب کننده به دلیل آنكه از دست دادن رطوبت را در محصول آرایشی به تأخیر می اندازند، در این محصولات و گاهی اوقات مواد اولیه آنها استفاده می شوند. این عملكرد به صورت عمومی توسط مواد رطوبت دوست و جذب كننده رطوبت انجام می شود.

در واقع این مواد آب را از محیط اطراف جذب می كنند. مرطوب كننده ها بخش مهمی از سبد محصولات مراقبت از پوست هستند. رطوبت موجود در هوا، رطوبت لایه ی عمق پوست و رطوبت موجود در پایه ی فرآورده تنها منابع رطوبت پوست می باشند. فرمولاسیون این گونه محصولات دارای مواد افزودنی مانند آنتی اكسیدان، ضدمیكروب و محافظت كننده در برابر پرتو فرابنفش هستند كه جهت كمك به لایه ی شاخی برای بازسازی این سد اضافه می شوند.  این محصولات پایه ی تمامی فراورده های ضدچروك، ضدپیری، لیفتینگ و ضدآفتاب ها می باشند. حجم مصرف محصولات مراقبت پوستی در ایالات متحده سال 2013 در بین تمامی محصولات دارویی، آرایشی و بهداشتی، دارای رتبه پنجم بود. رتبه های اول تا چهارم به ترتیب عبارت بودند از ویتامین ها و مكمل های غذایی، صابون ها.

سه مکانیسم برای تعدیل رطوبت پوست در منابع بیان شده است که به ترتیب شامل:

1. ترمیم سد پوستی و كاهش تبخیر رطوبت پوست (به کمک ترکیبات پوشاننده یا نرم کننده)
2. شروع انتشار رطوبت پوستی (به کمک مواد جاذب رطوبت)
3. رطوبت رسانی (توسط مرطوب کننده ها)

فرمول های کرم ها و لوسیون های موجود در بازار می توانند یك یا چند عدد از این مراحل را همزمان انجام دهند. این مواد می توانند از نظر خواص فیزیكی و تركیبات شیمیایی باهم متفاوت باشند. كرم ها ویسكوزتر و پوشاننده تر از لوسیون ها هستند و لایه ی ضخیم تری را روی پوست ایجاد می كنند.

كرم ها شامل آب كمتر و فاز روغنی سنگین تر مانند واكس ها و موم ها هستند. كرم بیشتر برای برنامه های درمانی شبانه و درمان مناطق خاص مانند دور چشم و گردن استفاده می شود. لوسیون ها حاوی آب بیشتر و فاز روغنی كمتری نسبت به كرم ها هستند، به همین دلیل به راحتی در پوست جذب می شوند. این خواص باعث شده اند تا لوسیون ها به گزینه ی عالی برای كاربردهای بدن بخصوص در نواحی مودار تبدیل شوند.

حال اگر بخواهیم روغن کرچک را از نظر پوشش دهندگی و ویسکوزیته بررسی کنیم در دسته ای بین کرم ها و لوسیون ها قرار می گیرد. بنابراین روغن کرچک برای هر کاربردی می تواند مناسب باشد و خاصیت مالش پذیری مناسبی برای نقاط مختلف پوست دارد.

انواع محصولات مرطوب کننده پوست بر اساس مکانیسم عمل

در كل سه نوع مکانیسم برای این محصولات وجود دارد که البته برخی این محصولات ممکن است چند نوع ماده را با هم در فرمول خود داشته باشند و به تبع ان از چند مکانیسم همزمان پیروی کنند.

1. پوشاننده ها
2. جاذبه الرطوبه ها
3. نرم كننده ها

1. پوشاننده ها

این مواد با ایجاد یك لایه ی هیدروفوب مانعی در برابر از دست دادن آب از لایه ی شاخی پوست و كاهش از دست دادن آب لایه ی اپیدرمی تا 99 درصد می گردند كه سبب كمك به ماتریكس بین سلول های شاخی و جلوگیری از ایجاد ترك در پوست می شوند. این محصولات به طور كامل جذب پوست نمی شوند ولی بسیار مؤثر هستند. خصوصا اگر در طول شب مصرف گردند.

یكی از اشكالات این گروه از محصولات حس نامطلوب چربی پوست است و می تواند در پوست های مستعد نیز باعث ایجاد اكنه شود. این مواد سبك و ارزان می باشند كه به ندرت باعث حساسیت یا ناراحتی می شوند و به عنوان یكی از بهترین مواد مرطوب كننده در دسترس فرمولاتورها قرار دارند. علاوه بر این، خواص كمكی در ترمیم زخم نیز از خود نشان داده اند.

روغن کرچک با توجه به دارای بودن ساختار لیپیدی و خاصیت هیدروفوب می تواند به عنوان پوشش دهنده کاملا طبیعی عمل کند، همچنین محدودیت های بسیاری از پوشش دهنده های صنعتی و آرایشی موجود در بازار را مانند ایجاد آکنه و حساسیت را ندارد و حتی در مطالعاتی اثبات شده است که می تواند برای درمان آکنه نیز به کار رود البته در طب سنتی نیز از این روغن برای درمان آکنه و ضایعات پوستی استفاده شده است. به علاوه این روغن می تواند در پوست نفوذ کند و مواد مغذی برای پوست، مانند اسید چرب های امگا 3 را به این بافت برساند.

2. جاذب الرطوبه

جاذب الرطوبه ها در لایه ی شاخی، با آب نشأت گرفته از لایه های پایینی پوست از جمله درم و اپیدرم اتصال پیدا كرده و آن را جذب می كنند. اگر رطوبت محیط بیش از 70 درصد باشد، مولكول های جاذب رطوبت می توانند مقدار كمی از آب محیط را جذب كنند. استفاده از جاذب الرطوبه ها به تنهایی می تواند باعث بروز مشکلاتی نیز شود به همین دلیل برای حصول اطمینان اثر، آنها را به صورت تركیب با پوشاننده ها فرموله می كنند. جاذب الرطوبه ها با ایجاد تورم سلول های شاخی باعث كاهش فضای بین سلولی و پنهان سازی خطوط پوست می شوند.

بوتیلن گلیكول دارای خاصیت جذب رطوبت می باشد که در آب و روغن کرچک قابلیت حل شدن دارد و به عنوان جاذب رطوبت بافت سلولی در محصولات پوستی و به عنوان حلال در فراورده های تزریقی استفاده می شود. گفته می شود این ماده میتواند رطوبت بالایی را حمل كند بنابراین اغلب در اسپری های مو و لوسیون ها به عنوان تنظیم كننده رطوبت پوستی استفاده می شود.

همچنین بوتیلن گلیكول می تواند در محصولات آرایشی به عنوان نگهدارنده در برابر میكروارگانیسم ها استفاده شود. این ماده جز تركیبات ایمن و بی ضرر محسوب می شود. بوتیلن گلیکول به عنوان یکی از مواد جاذب الرطوبه می تواند در روغن کرچک حل شود و باعث بهبود عملکرد آن شود.

3. نرم کننده ها

نرم كننده ها به عنوان یك مرطوب كننده با پركردن ترك های بین سلول های پوستی باعث افزایش صافی پوست شده و درنتیجه به زیبایی پوست كمك می كنند. نرم كننده ها شكاف های میكروسكوپی بین سلول های شاخی را كه ظاهری پوسته پوسته شده به پوست می دهند را پر می كنند و شامل انواع تركیبات پیچیده از استرها تا الكل ها می باشند.

اسیدهای چرب زنجیره ی بلند مثل اسید اولئیك، اسید لینولئیك و اسید لینولنیك، نرم كننده های بسیار عالی هستند كه به عنوان مثال در روغن آفتاب گردان، جوجوبا و كرچك یافت شده اند. الكل های چرب شامل ستیل الكل، استئاریل الكل و… هم نرم كننده های بسیار خوبی هستند. انتخاب نرم كننده به دلیل فعل و انفعالات شیمیایی با مواد تشكیل دهنده ی فرمولاسیون می تواند محدودكننده باشد. روغن کرچک به دلیل سرشار بودن از اسید چرب های بلند زنجیره مانند: اسید اولئیك، اسید ریسنیلوئیک و… می تواند به عنوان منبع طبیعی، ارزان قیمت و موثر نرم کننده باشد.

با توجه به مطالب ذکر شده روغن کرچک می تواند به عنوان ماده ای با سه مکانیسم ذکر شده (نرم کننده، پوشش دهنده و جاذب الرطوبه به همراه بوتیلن گلیکول) به منظور حفظ سلامت و شادابی پوست بسیار مورد توجه باشد. همچنین این روغن دارای مکانیسم های دیگری از جمله نفوذ در پوست، بهبود گردش خون همچنین مواد مغذی دیگری برای جوان سازی و شادابی پوست می باشد که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

اسیدیته پوست

اسیدیته ی پوست بخش مهمی از اكوسیستم آن است و نقش مهمی در برقراری هموستاز (پایداری) و دفاع در برابر عوامل میكروبی و شیمیایی ایفا می كند. در لایه ی شاخی پوست، اسیدیته از شیب تندی تبعیت می كند و به نظر می رسد در فعالیت آنزیم ها و بازسازی پوست عاملی كنترل كننده است. اسیدیته تحت تأثیر عوامل مختلف داخلی (رطوبت پوست، تعریق، سبوم، محل، سن و ژنتیك) و خارجی (مواد شوینده، لوازم آرایشی بهداشتی و آنتی بیوتیك های موضعی) قرار می گیرد.

تغییرات اسیدیته در پاتوژنز بسیاری از بیماری ها از جمله درماتیت تماسی، درماتیت آتوپیك، آكنه و عفونت های كاندیدایی نقش دارد. اسیدیته پوست در حفظ سلامت و شادابی پوست بسیار موثر است. در اکثر نواحی بدن pH پوست اسیدی می باشد که بسیار تحت تاثیر رطوبت پوست و همچنین سایر موارد ذکر شده است. تعدیل میزان رطوبت پوست توسط روغن کرچک می تواند یکی از عوامل کمک کنده به شادابی پوست باشد همچنین رژیم غذایی مناسب مانند: سبزیجات، میوه ها، غلات می تواند در این امر به پوست کمک کند.

سرطان پوست

سرطان پوست از شایع ترین انواع سرطان ها در انسان می باشد. همچنین، سرطان پوست یکی از شایع ترین سرطانها در كشور ایران است اما چون درصد كمی از مرگ های ناشی از سرطان را به خود اختصاص می دهد كمتر مورد توجه قرار گرفته است. سرطان پوست به دو زیرگروه ملانومی (ملانوم بدخیم) و غیرملانومی طبقه بندی می شود. سرطان پوست غیرملانومی (سلول بازال و سنگفرشی) است از شایع ترین سرطان ها بوده و حدود 40 درصد از كل بدخیمی ها را به خود اختصاص می دهد.

عوامل سبب شناسی سرطان پوست شامل پرتو فرابنفش خورشید، استعداد ژنتیكی، عوامل سرطان زای شیمیایی مانند قطران، لوازم آرایشی غیر استاندارد و تقلبی، كودهای شیمیایی، سرب، مهار سیستم ایمنی، سن و جنس، التهاب های مزمن و دخانیات هستند. در این بین پرتو فرابنفش خورشید از مهم ترین عوامل ایجادكننده ی سرطان پوست است چرا که در طول روز بیشتر از همه با این مورد سرکار داریم همچنین لوازم آرایشی غیر استاندارد نیز طی گزارشی به عنوان یکی از عوامل ایجاد سرطان پوست معرفی شده است.

افرادی كه در كشورهای استوایی زندگی می كنند و كسانی كه در ساعات روز در محیط های باز و زیر آفتاب فعالیت دارند مستعد ابتلا به ضایعات پوستی هستند. حدود 90 درصد از سرطان های پوست در نواحی سر و گردن و صورت دیده می شود كه صورت به تنهایی بیش از 70 درصد ضایعات را به خود اختصاص داده است. این امر نقش مؤثر پرتوی آفتاب در پیدایش سرطان پوست را نشان می دهد. مطالعات نشان داده اند كه تا 90 درصد از ملانوم بدخیم پوستی به دلیل پرتو آفتاب است.

بسیاری از افراد به منظور حفظ پوست خود در برابر نور خورشید از انواع مواد ضد آفتاب استفاده می کنند که نقش محافظت کننده برای بافت پوست دارد. با توجه به اینکه ایران پس از عربستان دومین مصرف کننده لوازم آرایشی در دنیا شناخته شده است و این صنعت سود بسیار خوبی برای این تولیدکنندگان در بازار ایران پدید آورده است عده ای فرصت را مغتنم شمرده و به قاچاق انواع تقلبی این محصولات روی آورده اند، عده ای دیگر با فرمولاسیون های غیر مجاز اقدام به تولید این محصولات کرده اند یا حتی با کپی برندهای معتبر ان را به بازار عرضه می کنند.

همچنین زمینه برای ورود بسیاری از برندهای گمنام و بی کیفیت نیز فراهم آمده است. در مطالعاتی که انجام شده متاسفانه محققان به این نکته پی برده اند که استفاده از محصولات ارایشی و بهداشتی غیر مجاز می تواند باعث بروز مشکلات بسیاری شود. به عنوان مثال طبق گزارش محققان در زمینه محصولات ضد آفتاب مشخص شده است این محصولات نتوانسته اند از بروز سرطان پوست تا حدی که پیش بینی شده جلوگیری کنند و حتی بعضا نتیجه عکس نیز داده اند که ریشه این مشکل به استفاده از ضد آفتاب های تقلبی و غیر استاندارد برمی گردد.

در این زمینه با توجه به بررسی های مختلف می توان به منظور داشتن پوستی شاداب و جلوگیری از تاثیر مخرب نور خورشید (در صورت قرارگیری طولانی مدت در برابر آن) بر پوست از ضد آفتاب های طبیعی استفاده کرد که طبق مطالعات دارای شاخص محافظت تشعشعات بالا می باشند به جز عملکرد به عنوان ضد آفتاب مزایای دیگری نیز برای پوست دارند مانند:

1. آلوئه ورا
2. روغن کرچک
3. روغن آووکادو
4. روغن دانه تمشک
5. روغن بادام تلخ
6. روغن زیتون

با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله و تحقیقات آکادمیک متخصصان کاربرد روغن کرچک در مصارف پوست را به طور خلاصه می توان در غالب موارد زیر بیان کرد:

1. از بین بردن خال و زگیل پوستی
2. درمان آفتاب سوختگی پوست
3. ضد آفتاب
4. ضد عفونی کردن پوست و درمان قارچ پوستی به وسیله اسید چرب های منحصر به فردی که دارد.
5. درمان قارچ بین انگشتان پا
6. درمان آکنه و پیشگیری از بروز آن
7. از بین بردن شکنندگی ناخن ها و تقویت انعطاف پذیری آنها
8. مرطوب کنندگی و حفظ شادابی پوست
9. درمان اگزما و کاهش علائم پسوریازیس
10. بهبود آثار زخم و از بین بردن آثار محل جراحت
11. از بین بردن تیرگی و لک دور چشم
12. درمان ملاسما و لک پوستی
13. کمک به افزایش تولید کلاژن و الاستین و بهبود پوست
14. پیشگیری و درمان ترک های پوستی ناشی از چاقی یا لاغری
15. درمان جوش و التهابات پوستی
16. درمان ترک و پوسته ای شدن پاشنه ی پا
17. براق کردن لب ها و از بین بردن خشکی لب
18. تعدیل pH پوست سر و جلوگیری از ایجاد شوره

اثر روغن کرچک بر لک پوستی و ملاسما

ملاسما یا لک پوستی يك هيپرملانوزيس اكتسابي مي باشد كه به صورت ماكول ها و پچ هاي نامنظم قهوه اي روشن تا تيره و به شكل قرينه در نواحي در معرض نور خورشيد بدن رخ مي دهد. ضايعات معمولا در پيشاني، شقيقه ها، لب فوقاني و گونه ها ديده مي شوند. اين اختلال در خانم ها و در سن باروري شايع مي باشد، اگرچه ممكن است در سنين نوجواني و خانم هاي مسن تر كه از داروهاي خاص استفاده مي كنند و بعضي اوقات در مردان نيز ديده شود. علت اصلي ملاسما هنوز شناخته نشده است، اما به نظر مي رسد عوامل ژنتيكي و محيطي در ايجاد اين اختلال نقش داشته باشند.

یکی از عوامل متعددي كه با ايجاد ملاسما مرتبط مي باشد، تماس با نور خورشيد است و سایر عوامل عبارتند از: اشعه ي فرابنفش، هورمون هاي دوره ي بارداري، قرص هاي پيشگيري از بارداري، اختلالات غدد نظير اختلال در غده ي تيروئيد، سابقه ي خانوادگي ملاسما، محصولات آرايشي، داروهاي ضدصرع و فتوتوكسيك. یکی از درمان های خانگی و ساده برای برطرف کردن ملاسما استفاده از روغن کرچک به صورت موضعی می باشد که در گذشته نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

امروزه محققان کشورهای خارجی نیز با استفاده از روش های آزمایشگاهی به این موضوع پی برده اند که ویتامین E، اسید چرب های ویژه روغن کرچک همچنین ترکیبات ترپنوئیدی موجود در روغن کرچک اثر معناداری در برطرف شدن این عارضه دارند.

معرفی مو و ساختار آن

از نظر تاریخی، در همه ی جوامع تأكید بسیاری بر روی ویژگی های ظاهری وجود دارد و جنبه های ویژه ی عزت نفس چه برای زنان و چه برای مردان به ظاهر فیزیكی گره خورده است. یكی از این ویژگی های در معرض دید وضعیت موی سر می باشد. از این رو از دست دادن موی سر برای یك فرد در مرحله ای از زندگی می تواند بر سلامت روان او اثراتی را اعمال نماید. موها ساختمان های شاخی و طویلی هستند كه از فرو رفتگی بافت روپوست به نام فولیكول مشتق می شوند. به طور میانگین، پوست سر بیش از صد هزار مو دارد. مو از کراتین ساخته شده است.

کراتین ماده پروتئینی است که در ساختار ناخن ها و لایه بیرونی پوست نیز به کار می رود. قسمتی از مو که خارج از پوست قرار دارد را ساقه مو می نامند. ساقه مو متشکل از سه لایه است: لایه محافظ بیرونی (کوتیکل) نازک و بیرنگ است، لایه میانی یا کورتکس ضخیم ترین لایه است که به مو استحکام بخشیده و تعیین کننده رنگ مو و نوع آن (از نظر صاف یا فردار بودن) است و لایه درونی (مدولا) که در موهای زبر و ضخیم وجود دارد.

ریزش مو یا آلوپسی، در بیش از 50 درصد مردم در طول زندگی اتفاق می افتد. از سوی دیگر، پیش از آنكه 50 درصد موهای یك ناحیه تحت تأثیر قرار بگیرند، اكثر بیماران متوجه عارضه ی در حال پیشروی نمی شوند. درك چرخه ی رشد مو برای ارزیابی ریزش مو در فهمیدن و درك این اختلال می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. فولیكول مو یك ساختار پویا است، كه مسئول تولید و خارج كردن ساقه مو است. در انسان بر خلاف دیگر پستانداران هر فولیكول مو ساعت بیولوژیك مستقل دارد. چرخه ی رشد فولیكول مو شامل سه فاز می باشد:

1. آناژن (فاز رشد): فاز آناژن در موهای سر به طور متوسط سه سال طول می كشد و طول مو را مشخص می كند. تخمین زده می شود كه در هر زمان، 90 درصد فولیكول های مو در این مرحله از چرخه قرار دارند.
2. كاتاژن (فاز پسرفت): این مرحله ناشی از آپوپتوز سلول های ماتریكس مو است و به طور متوسط دو هفته طول میكشد و شامل 1 تا 2 درصد از همه ی فولیكول های مو است.
3. تلوژن (فاز استراحت): این فاز تقریبا 10 درصد فولیكول های مو را شامل می شود و به طور متوسط سه تا پنج ماه طول می كشد.

در آخر هر چرخه، فاز اگزوژن اتفاق می افتد كه به موجب آن یك ساقه موی جدید ساخته می شود و موی قدیمی ریزش پیدا می كند. در مجموع، هر فرد ممكن است روزانه بین 25 تا 100 تار از موهای سر را در طی فاز اگزوژن طبیعی از دست دهد که این اتفاق طبیعی است و جای نگرانی نیست.

اثر روغن کرچک بر پوست و مو

1. همانگونه که در بحث پوست نیز اشاره شد روغن کرچک به دلیل دارا بودن اسید چرب های مختلف دارای اثر ضد میکروبی می باشد که این ویژگی باعث تعدیل pH پوست سر می شود و از رشد قارچ ها و به دنبال آن از ایجاد شوره و پوست سر جلوگیری می کند.
2. روغن کرچک به دلیل داشتن اثر مرطوب کنندگی از شکننده شدن موها جلوگیری می کند و می تواند انعطاف پذیری مو را افزایش دهد.
3. این روغن به دلیل دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی باعث مساعد کردن محیط سر برای تولید کراتین می شود که پروتئین اصلی ساختار مو می باشد.
4. رسینولئیک اسید که شاخص اسید چرب های روغن کرچک می باشد باعث افزایش تولید پروستاگلاندین می شود که این مکانیسم در کاهش ریزش مو بسیار موثر می باشد. در مورد تولید پروستاگلاندین در بخش اثر روغن کرچک بر زایمان توضیح داده خواهد شد.
5. روغن کرچک با داشتن محتوای پروتئینی، ویتامین E و اسید چرب های گروه امگا 9 و امگا 6 باعث تقویت شادابی و درخشندگی موها می شود.
6. کمپلکس پروتئینی و اسید چرب های ویژه ی روغن کرچک می توانند از طاسی تا حدودی جلوگیری کنند و آن را به حداقل برسانند.
7. روغن کرچک به دلیل نفوذ کردن در پوست باعث افزایش جریان خون به سمت فولیکول های مو می شود بنابراین رشد مو و ضخامت موها را افزایش می دهد که این کاربرد برای مژه ها، ابرو، موی سر نازک مناسب می باشد.
8. روغن کرچک می تواند مژه ها را بلند تر، براق تر و پر پشت تر نشان دهد و پس از مدتی به طور طبیعی مژه و ابروی شما را بلند و پر پشت کند.
9. روغن کرچک به دلیل دارا بودن مواد معدنی مختلف می تواند به ناخن ها استحکام ببخشد و آنها را درخشنده کند.

برای بدست آوردن نتیجه بهتر می توانید روغن کرچک را در ظرفی ریخته و نوک انگشتان خود را به روغن آغشته کنید سپس از پوست سر شروع به ماساژ دادن کنید (این روند را چند بار تکرار کنید تا پوست سر و ساقه موها کاملا آغشته شوند).

روغن کرچک در زایمان

القای زایمان، روش شایعی در مراقبت از مادران می باشد. استفاده از آن در سال های اخیر افزایش قابل توجهی یافته است. القای زایمان می تواند به خاطر مشکلات پزشکی و مامایی در حین بارداری یا به دلایل غیر پزشکی و اجتماعی درخواست گردد. به منظور القای زایمان از روش های مختلف غیر دارویی و دارویی (پروستاگلاندین، اکسی توسین) استفاده می شود. از آنجایی که در حال حاضر بیشتر زایمان ها توسط دارو انجام می گیرد و عوارض این داروها محرز شده است بنابراین برخی از زنان برای انجام زایمان طبیعی به دنبال درمان های پزشکی جایگزین هستند.

از روش های مختلفی به عنوان درمان جایگزین زایمان استفاده شده است که بسیاری از آنها مثل طب گیاهی، هموپاتی و تحریک نوک پستان، امروزه نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از روش های غیر دارویی که باعث شروع درد زایمان می شود روغن کرچک است. روغن کرچک یک محرک عضله صاف است که اثر اولیه آن تحریک عضلات صاف معده و روده ها می باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده، این ماده می تواند باعث ایجاد انقباض در رحم زنان حامله شود.

مکانیسم احتمالی روغن کرچک در شروع درد زایمان ناشناخته بوده و بیشترین احتمال در مورد نحوه عملکرد آن، تقویت تولید پروستاگلاندین ها است. مطالعات انجام شده روی حیوانات نشان می دهد که مصرف خوراکی روغن کرچک باعث افزایش پروستاگلاندین، فاکتور فعال کننده پلاکتی و اکسید نیتروژن می شود که به اعتقاد پژوهشگران این عوامل نقش مهمی در آمادگی سرویکس و شروع دردهای زایمانی ایفا می کنند، به همین دلیل بیش از ۵۰ درصد بخش های زایمان در آمریکا، روغن کرچک را برای القای زایمان توصیه کرده اند.

مصارف عمومی پزشکی – دارویی روغن کرچک

باید در نظر داشته باشید که استفاده از روغن کرچک با کاربرد خوراکی به هیچ عنوان برای زنان باردار مجاز نیست، همچنین برای کودکان نیز باید تحت نظر پزشک باشد.

1. از بین بردن میخچه (همچنین زگیل)
2. بهبود جریان خون و کاهش لرزش اندام ها از طریق نفوذ به پوست
3. ضد حساسیت و التهاب
4. از بین بردن یبوست با توجه به اینکه از گذشتگان بسیار دور از اولین کاربردهای این روغن ملین بودن اشاره شده است.
5. برطرف کردن ورم ناشی از احتباس مایعات در بدن که بدین منظور می توان روغن کرچک را به موضع مورد نظر مالش داد.
6. از بین بردن کیست و فیبروئید
7. جلوگیری از به وجود آمدن اسکین تگ ها (این زائده های پوستی شبیه به زگیل می باشند اما در واقع زگیل نیستند و خطری نیز ندارند. اسکین تگ ها برخلاف زگیل ها که پهن می باشند، دارای پایه بلند و نازک هستند که عامل به وجود آمدن آنها ویروس HPV می باشد)
8. کاهش اثرات آسم
9. کاهش گرفتگی عضلات و درد هایی که منشا آنها ماهیچه است.
10. کاهش سر درد و میگرن از طریق مالش بر روی پیشانی که در طب سنتی نیز از این روش استفاده شده است.
11. درمان قولنج نفخی
12. درمان شقاق مقعد و بواسیر با گرید پایین: در این مورد می توان محل مورد نظر را با روغن کرچک آغشته کرد.
13. درمان سندروم روده تحریک پذیر (IBS): این کاربرد به صورت خوراکی می باشد و تحت نظر پزشک باید انجام شود.