کاروتنوئیدها

کاروتنوئیدها

کاروتنوئیدها :رنگدانه های رنگی پوست که به طور گسترده در بافتهای گیاهان و حیوانات وجود دارد.

بیش از ۱۰۰ نوع آن در طبیعت شناسایی شده است، و شامل کاروتن های مشخص به نام های آلفا، بتا و گاما کاروتن است که می توانند به ویتامین آ تبدیل شوند.

کریپتو گزانتین و بتا – دی کاروتن نیز از پیش سازهای ویتامین آ هستند که در کبد و روده به ویتامین آ تبدیل می شوند.

غنی ترین منابع غذایی کاروتنوئیدها (به میلی گرم در ۱۰۰ گرم) عبارت اند از: انواع هویج (۱۲۰۰۰)، جعفری (۷۰۰۰)،اسفناج (۶۰۰۰)، تورنئیپ تاپ (۶۰۰۰)، سبزی های بهاری (۴۰۰۰)، سیب زمینی شیرین (۴۰۰۰)، شاهی آبی (۳۰۰۰)، بروکلی (۲۵۰۰)، طالبی و خربزه (۲۰۰۰)، انديوها (۲۰۰۰)، کدو حلوایی (۱۵۰۰)، زرد آلو (۱۵۰۰)، آسپاراگوس (۵۰۰)، جگر گاو (۱۵۴۰)، کره (۴۷۰)، پنیر (۲۱۰)، خامه (۱۲۵)، شیر گاو (۲۲).

رابطه بین کاروتن ها و ویتامین آ به صورت زیر است:

یک اکی والان رتینول = ۱ میکروگرم رتینول

یک اکی والان رتینول = ۶ میکروگرم بتاکاروتن

یک اکی والان رتینول = ۱۲ میکروگرم کاروتن های پیش ساز دیگر

یک اکی والان رتینول = ۳/۳۳ واحد بین المللی ویتامین آ فعال از رتینول

یک اکی والان رتینول = ۱۰ واحد بین المللی ویتامین آ فعال از بتاکاروتن

بتا کاروتن مؤثرترین پیش ساز ویتامین آ است. در اثر حرارت بالا، اکسیژن و نور به خصوص با مقدار کمی مس و آهن تخریب می شود.

در آب جوش (به مدت ۶۰ دقیقه) ۴۰ ٪، در آتش (به مدت ۱۵ دقیقه) ۷۰ ٪ و با پختن، منجمد کردن و کنسرو کردن ٪۲۰ آن از بین می رود اما خشک کردن میوه ها و سبزیها به روش های صنعتی باعث از دست رفتن ۲۰ ٪ آن می شود اما خشک کردن در برابر خورشید باعث به هدر رفتن کامل آن می شود.

کاروتن پیش ساز ویتامین آ است و عمل شناخته شده دیگری برای آن مشخص نشده است. مشخص نیست که کمبود آن باعث ایجاد بیماری خاصی شود.

نشانه های کمبود آن مشخص نیست. میزان دریافت توصیه شده از طریق رژیم غذایی در بین محققان یکسان نیست.

ممکن است کل نیاز به ویتامین آ روزانه به تنهایی از کاروتن تأمین شود. غذاهای معمول ۵۰ ٪ ویتامین آ مورد نیاز را به صورت ویتامین و ۵۰ ٪ دیگر را به صورت کاروتن تأمین می کنند.

مسمومیت در اثر انواع کاروتن گزارش نشده است.

گزارش شده است که درمان با بتاکاروتن در حیوانات آزمایشگاهی بر سرطان ریه مؤثر بوده است و به نظر می رسد که در مقابل سرطان ریه ناشی از سیگار محافظت کننده است.