آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۱ 
ساختمان پستان و نحوه رشد آن
ساختمان پستان غدد مجاری شیری جداگانه ای است که به صورت شعاعی از اطراف پستان به نوک پستان کشیده شده اند و شامل مجموعه ای از غدد شیری می باشد که به آنها متصل اند. عامل اصلی رشد ساختمان پستان، هورمونهای جنسی زنانه می باشند. بیشترین فضای پستان را چربی فرا گرفته است.
علاوه بر بافت چربی حمایت کننده، در پستان عروق سرخرگی و سیاهرگی (برای تغذیه بافت پستان)، شبکه رگهای لنفاوی و شبکه های عصبی که بیشتر شامل شبکه حسی است نیز فعالیت دارند. پستان به دلیل نداشتن عضله و اعصاب حرکتی غیر قابل چرخش و حرکت است و تنها استثناء مربوط به نوک پستان است.
در بررسی چگونگی رشد ساختمان پستان باید بگوییم که اولین دستور برای رشد ساختمان پستان توسط غده هیپوتالاموس مغز صادر می شود. علاوه بر غده هیپوتالاموس، غدد دیگر نظیر غده هیپوفیز، غده فوق کلیوی و غده تیروئید نیز در رشد پستان در زنان موثرند. دو هورمون جنسی استروژن و پروژسترون بیشترین تاثیر را بر رشد پستان در زنان دارند و موجب رشد سیستم مجاری شیری و ترشح شیر در پستان توسط غدد شیری می شوند.
در ساختمان پستان نقش هورمون پرولاکتین نیز که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود، در رشد غدد پستانی و تاثیر بر ماهیت ترشحی شیر بسیار حائز اهمیت است. نحوه تاثیر گذاری فعالیت غدد مذكور در رشد پستانها به شرح زیر است:
ابتدا هیپوتالاموس با تحریک غده هیپوفیز که در زیر غده هیپوتالاموس قرار دارد، در سنین بلوغ جنسی دختران باعث ترشح هورمونهایی از غده هیپوفیز می شود که می تواند از طریق گردش خون، خود را به تخمدانها برساند و باعث بیداری تخمدانها گردد. این هورمونها با تاثیر بر تخمدانها باعث رشد تخمکها درون آنها می شوند و طی فرآیندی ترشح هورمونهای زنانه جنسی تخمدانها را سبب می گردند.
استروژن و پروژسترون، هورمونهای زنانه جنسی هستند که در یک سیکل ماهانه به طور مرتب از تخمدانها ترشح و با ورود به جریان خون و رسیدن به پستانها باعث تغییر و تحول در بافت پستان می شوند، به طوری که تکامل بافت چربی در پستانها به مرور باعث بزرگ شدن آنها در دختران می گردند.
نکات مهم در سلامت و بهداشت پستانها
در مورد سلامت و بهداشت ساختمان پستان باید بگوییم که پستانها نیز مانند سایر اجزای بدن نیاز به مراقبت و دقت کافی و منظم دارند.
1- آگاهی از روشهای صحیح در آغوش گرفتن و شیر دادن به نوزاد
2- تصحیح وضعیت های نامناسب نوک پستان
3- استفاده از سینه بندهایی که پستانها را محکم نگه می دارند.
4- شستشوی هر روز پستانها با آب گرم و صابون
5- بکارگیری رژیم غذایی مناسب در دوران شیردهی و …
از جمله روشهای کارآمد در بهداشت و سلامت پستانها می باشند. در مقابل عدم توجه به موارد فوق، نداشتن برنامه ای منظم برای شیردهی و در معرض انواع میکروبها و آلودگیها قرار دادن پستانها می تواند بیماریها و اختلالات متعددی را روی پستانها ایجاد کند.
بیماریها و ناهنجاریهای ساختمان پستان زیاد هستند. ترک و زخم نوک پستان، گالاكتوره یا ترشح زیاد شیر از پستان، پرخونی پستان، گرفتگی مجاری شیری نوک پستان، یا عفونت پستان، آب و ورم پستان، درد پستان و … از جمله این بیماریها و ناهنجاریهای پستان هستند.
زمانی که نوزاد متولد می شود ساختمان پستان شکل اولیه خود را خواهد گرفت. در حقیقت بعضی از نوزادان دارای پستان های متورمی هستند که به علت انتقال هورمون های مادر از طریق جفت به آنها ایجاد میشود.
در حدود پنج یا شش هفته که از عمر جنین گذشت و هنگامی که جنین هنوز فقط چند سانتیمتر طول دارد یک رشته ی برجسته از بافت از محلی که بعدها زیر بغل را می سازد به کشاله ی ران کشیده می شود.
این رشته ی برجسته را اصطلاحا خط شیری می نامند. بعدها وقتی که جنین حدود شش ماهه شد سلول های ترشحی ویژه ای از نوک پستان جنین به سمت داخل رشد می کنند و مجاری شیری را ایجاد می کنند.
پستان های اکثر دخترها از سنین حدود ۹ تا ۱۱ اسالگی شروع به رشد می کند، اما این فرآیند می تواند خیلی زودتر و یا خیلی دیرتر هم شروع شود. حتی وقتی که پستان به طور کامل رشد کرده است، در این مرحله هم قادر به تولید شیر نمی باشد.
بعضی از پسرها هم در هنگام بلوغ دچار مقداری رشد پستان می شوند. اما این وضعیت موقتی می باشد و معمولا بعد از یک یا دو سال از بین می رود. در طی حاملگی پستان های خانم ها خیلی بزرگ می شوند و ممکن است به خاطر تکثیر و رشد سلول های تولید کننده ی شیر و توسعه سیستم مجاری شیری وزن پستان ها دو برابر شود.
در این هنگام نوک پستان ها نیز رنگشان تیره تر می شود. رگ های خونی پستان ها نیز برجسته تر می شوند. تمام تغییراتی که در پستان ها ایجاد می شود در پاسخ به هورمون هایی است که در هنگام حاملگی در خانم ها ترشح می شود.
این تغییرات اکثرا موقتی می باشند. با این حال تیره رنگ شدن نوک پستان ها به طور دایمی باقی خواهند ماند. زیرا اکنون آنها دارای رنگدانه های بیشتری نسبت به قبل از حاملگی هستند.
با افزایش سن افراد و پیر شدن آنها، تمام بافت های بدن شروع به از دست دادن حالت ارتجاعی (الاستیسیته) خود می کنند و پستان ها نیز از این امر مستثنی نیستند.
پستان ها شل و آویزان می شوند. بعد از یائسگی در اثر کاهش هورمون استروژن در خانم ها غدد شیری داخل پستان نیز کوچک و مچاله می شوند و در نتیجه پستان ها کوچک تر میگردند.
مشکلات پستان
در صورت مشاهده ی هرگونه تغییری در پستانتان باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. خواه این مشکل در قسمت داخلی پستان، پوست آن و یا نوک پستان باشد. طبیعی است که در چنین مواقعی احساس نگرانی کنید.
اما سعی کنید به خاطر داشته باشید که از هر ۱۰ توده ای که در پستان پیدا می شود ۹ تای آن غیرسرطانی است. حتی اگر توده ای که در پستان شما وجود دارد سرطانی هم باشد. شکی نداشته باشید که تشخیص زودرس و به موقع و درمان مناسب آن باعث افزایش احتمال معالجه کامل آن خواهد شد.
اغلب دردهای پستان دردهای شدیدی نیستند و بسیاری از خانم ها این دردها را به سادگی به عنوان دردهای مربوط به تغییرات طبیعی دوره های قاعدگی شان می پذیرند.
به عنوان یک قانون کلی، نگاه ما به درد به عنوان نشانه ای از یک مشکل است. اما در مورد دردهای پستان به ندرت این دردها نشانه ای از یک مشکل خاص و جدی هستند.
در واقع سرطان های پستان معمولا هیچگونه دردی ندارند و بدون درد هستند. زمانی اینطور فکر میشد که خانم هایی که دچار نگرانی و اضطراب هستند و یا کسانی که به افسردگی مبتلا هستند بیشتر احتمال دارد که از درد پستانها شاکی باشند، اما در تحقیقاتی که انجام شده هیچ ارتباطی بین آنها دیده نشده است.
سفت شدن پستان
برای سفت و خوش ترکیب شدن پستان ها همیشه در حمام آنها را با آب سرد بشویید و پس از خشک کردن بدن کمی ادکلن را کف دستها بریزید و ملایم روی آنها مالش دهید و در طول شبانه روز پستان ها را در سینه بند (کرست – سوتین) قرار دهید و هیچگاه آنها را آزاد و رها نسازید.
کوچک نگه داشتن پستان
برای اینکه پستان ها رشد بیشتری نکنند و بزرگ تر نشود آنها را به طور دایم در سینه بند (کرست – سوتین) در شبانه و روز نگه دارید. و کندر، پوست صدف خشک شده و جو را مخلوط کنید و نرم بسایید. با سرکه مخلوط کنید و شبها بر پستان بمالید و بخوابید.
شبها آب زیره ی کرمانی را روی پستان مالش دهید بعد یک قطعه پارچه ی نخی را در سرکه فرو کنید و به صورت مرطوب روی آن بگذارید و بخوابید.
هفته ای یک شب موقع خواب – ۲۰ مثقال خاک رس و ۲ مثقال شوکران را بکوبید و با سرکه مخلوط و خمیر کنید و روی پستان قرار دهید و هر روز چند مرتبه دستمالی را در آب سرد فرو برده و روی پستان قرار دهید.
کوچک کردن پستان
برای کوچک کردن پستان ها شب ها هنگام خوابیدن ژل لاغری را روی پستان مالش دهید و بعد یک قطعه مشمع یا پلاستیک یا نایلون را روی آن پهن کرده و سینه بند (کرست – سوتین) کوچکی که پستان را محکم نگه دارد را روی آن ببندید و از خوردن کاهو و رازیانه پرهیز کنید.
ورم پستان
برای رفع ورم پستان گل خطمی را بکوبید، بعد در کمی آب بپزید و به صورت خمیر بر آن ضماد کنید.
عدس کوبیده را با برگ کلم قمری کوبیده بر آن ضماد کنید.
آرد جو را با سرکه خمیر و بر آن ضماد کنید.
شنبلیله، گل خطمی، بذر کتان و انجیر را با هم بپزید و به صورت خمیر بر آن ضماد کنید.
باقلای کوبیده شده را با سکنجبین خمیر و بر آن ضماد کنید.
پنجاه گرم ریحان را خرد کرده و در یک لیتر گلاب ۴۸ ساعت خیس کنید. در طول روز چندین مرتبه آب آن را روی پستان کمپرس کنید.
پنجاه گرم برگ پروانش را در یک لیتر آب سرد بجوشانید بعد دستمالی را که در آب آن خیس کرده اید، به مدت ۲ ساعت روی آن بگذارید.
مقدار ۳۰ گرم دانه های رازیانه را بکوبید و به مدت ۱ دقیقه بجوشانید. ۱۰ دقیقه هم آن را دم کنید. سپس دستمالی را در آب صاف کرده ی آن بیندازید و تا گرم است روی آن کمپرس کنید و این عمل را هر نیم ساعت یک بار انجام دهید.
ورم سر پستان
اگر ورمی بر سر پستان ایجاد شده است، برای درمان آن اسفرزه، گل بنفشه، نخود خام و باقلا را نرم بکوبید و به صورت خمیر در آورید و روی آن ضماد کنید.
گل خطمی سفید را بجوشانید و با آب جوشانده ی آن روزی چند مرتبه موضع را شستشو دهید.
پنج گرم اسید بوریک را در دو لیوان آب حل کنید و در ظرفی سرگشاد بریزید و روزی چند مرتبه پستان را در آن شستشو دهید.
عدس را با کلم پیچ بپزید و به صورت خمیر، نوک پستان ضماد کنید.
انواع درد پستان
دردهای ساختمان پستان را می توان به دو نوع تقسیم کرد:
۱– دردهای دوره ای
این نوع دردها هر ماه درست قبل از پریود(قاعدگی) شدت می یابند.
۲- دردهای غیردوره ای
در این نوع دردها هیچ ارتباطی بین روزهای خاصی از ماه یا پریود (قاعدگی) وجود ندارد.
اگر شما مطمین نیستید که آیا دردهای شما از نوع دوره ای است یا خیر، بهتر است به مدت سه ماه زمان بروز دردهای خود را در یک دفترچه یادداشت کنید.
در این دفترچه شما می توانید زمان دقیق پریودهای خود و زمان بروز درد پستان را بنویسید. شما همچنین می توانید سایر جزییات، مانند هرگونه تغییر در رژیم غذایی تان، وقایع ناراحت کننده و خیلی چیزهای دیگر را یادداشت کنید.
بعد از مدتی شما می توانید با مراجعه به این دفترچه مشخص کنید که آیا دردهای پستان شما دوره ای می باشد و به زمان قاعدگی شما ارتباطی دارد یا خیر.
دردهای دوره ای پستان
دردها و مشکلاتی که در روزهای خاصی از هر ماه ایجاد می شوند و بعد از مدتی خودبه خود از بین می روند. برای بسیاری از خانم ها عادی می باشد. شما ممکن است از مشکلاتی که برای پستان های تان ایجاد می شود بیشتر از سایر قسمت های بدن تان آگاهی داشته باشید، زیرا معمولا در حدود ۳ تا ۷ روز قبل از اینکه عادت ماهانه شروع شود، احساس خواهید کرد که پستان های شما سنگین، پر و ناراحت هستند و یا اینکه حساسیت آنها افزایش یافته است.
این مشکلات در خانم های بین سنین ۳۰ تا ۴۰ ساله بیشتر دیده می شود، اما ممکن است در خانمهای مسن تر هم ایجاد شود.
این دردها معمولا بعد از یائسگی از بین خواهند رفت. حاملگی و مصرف قرص های ضدبارداری تغییر زیادی در این دردها ایجاد نمی کنند و ممکن است به مدت چندین سال ادامه داشته باشند.
شما ممکن است متوجه شوید که این دردها در هر ماه به یک شکل نیستند، اما اکثر خانم ها این دردها را به صورت پری، سنگینی پستان ها که با دست زدن به آنها حساسیت و درد ایجاد می شود توصیف می کنند، معمولا در قسمت نیمه ی خارجی پستان ها این وضعیت اتفاق می افتد.
بعضی از حرکات بدن می تواند باعث افزایش درد شود، مثلا وقتی شما در زندگی روزمره تان مجبور هستید با دست هایتان زیاد کار کنید و یا اینکه اشیایی را بلند کنید، این حالت اهمیت خواهد داشت.
درد پستان هنگام بلوغ
اگر هنگام بلوغ دچار درد پستان شدید، برای درمان آن برگ های سبز و تازه ی گردو را بکوبید و روی آن ضماد کنید.
شب ها روغن بنفشه و روغن زرده ی تخم مرغ را مخلوط کنید و خوب روی ورم بمالید و صبح با آب گرم مالش دهید.
مقداری موم را در مقداری روغن زیتون حل کنید و مقداری زهره ی گاو را با آن مخلوط و بر پستان ضماد کنید.
ورم پستان هنگام بلوغ
اگر هنگام بلوغ دچار ورم پستان شدید، باقلا را نرم بکوبید و با سکنجبین مخلوط و به صورت خمیر روی آن ضماد کنید.
درد پستان از ماندن شیر
اگر در دوران شیردهی به علت ماندن شیر در پستان دچار درد شده اید، روزی ۵ مرتبه پستان را با آب گرم بشویید. بعد مویز، کلم و چغندر را مخلوط کرده، بپزید، سپس با هم بکوبید و به صورت خمیری نیم گرم روی آن ضماد کنید.
درد پستان در دوران شیردهی
اگر در دوران شیردهی دچار درد پستان شده اید برای تسکین و درمان، برگ جعفری تازه را بکوبید و به مدت نیم ساعت روی پستان قرار دهید، بعد با آب گرم بشویید و روزی سه مرتبه تکرار کنید.
ساختمان پستان – دمل پستان
اگر پستان دچار دمل یا کورک شده است برای درمان آن لیمو یا شربت آبلیمو، روزی چند مرتبه مصرف کنید و اسفرزه ی خیس شده را بکوبید و با برگ های تازه و کوبیده شده ی خرفه مخلوط و بر آن ضماد کنید و روزی سه مرتبه عوض نمایید.
آبسه پستان
اگر پستان آبسه کرده است برای رفع آن، مقداری هویج را ریز رنده کنید و در تنظيف بپیچید و روی آن بگذارید و این عمل را روزی سه مرتبه تکرار کنید.
آماس سرد پستان
برای درمان پستانی که آماس سرد کرده باشد، باید روزی سه مرتبه کرفس تازه را بکوبید و روی آن ضماد کنید.
بابونه ی شیرازی را نرم بسایید، بعد با کمی آب بادیان سرشته و بر آن ضماد کنید، روزی سه مرتبه آن را عوض کنید.
آماس گرم پستان
برای درمان پستانی که آماس گرم کرده باشد، باید برگهای تازه ی تاج ریزی را بکوبید و با کمی روغن گل سرخ مخلوط و روی آن ضماد کنید، به مدت ۳ روز تکرار کنید و پس از ۲ روز هر صبح، ظهر و شب چند مرتبه پارچه ای را در آب سرد فرو کنید و روی آن بگذارید، بعد خشک کنید و مقداری روغن بنفشه روی آن بمالید.
آرد باقلا و کره ی گاو را با کمی سکنجبین مخلوط و بر آن ضماد کنید. هر صبح و شب با آب سرد بشویید و مجدد تکرار کنید.
مقداری سرکه و مقداری آب گرم را در مثانه ی گاو یا گوسفند بریزید و روی ورم بگذارید.
