مرگ مغزی و وضعیت نباتی

مرگ مغزی

مرگ مغزی و وضعیت نباتی: هنگامی که فردی به دلیل صدمات مغزی قادر به پاسخ گفتن به محرک های خارجی نباشد او در وضعیتی قرار گرفته است که به آن اصطلاحا كما یا اغما گفته می شود. در بعضی موارد، تمام قسمت های مغز ممکن است دچار صدمه شده باشند.

اگر ساقه مغز که کنترل بسیاری از عملکرد های حیاتی بدن مثل ضربان قلب و نفس کشیدن را در اختیار دارد دچار آسیب شدید شود این عملکرد های حیاتی ممکن است دچار اختلال شوند. اگر این صدمات مغزی غیرقابل برگشت باشند شخص ممکن است دچار مرگ مغزی شود.

فردی که دچار مرگ مغزی شده است قادر به عکس العمل در برابر هیچ محرکی نمی باشد و بدون کمک نیز نمی تواند نفس بکشد. اگر دستگاه تنفس مصنوعی از چنین فردی جدا شود ظرف چند دقیقه مرگ رخ خواهد داد و حتی اگر دستگاه نیز از او جدا نشود ممکن است بعد از چند روز مرگ اتفاق بیفتد.

در مرگ مغزی چه کاری باید کرد؟

اگر پزشکان اعتقاد داشته باشند که در فردی مرگ مغزی رخ داده است یک سری آزمایش هایی را انجام می دهند تا تشخیص مرگ مغزی را قطعی نمایند. این آزمایش ها برای بررسی پاسخ فرد به تحریک ها و نحوه عملکرد هایی که توسط ساقه مغز کنترل می شوند انجام می گردد.

این موارد شامل آزمایش هایی برای ارزیابی توانایی فرد در تنفس بدون استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی می باشد. تشخيص مرگ مغزی فقط هنگامی داده می شود که پزشکان به این نتیجه قطعی رسیده باشند که عملکرد های مغز و ساقه مغز از دست رفته است و نیز علت ایجاد این مرگ مغزی شناخته شده باشد و کاری نیز نتوان برای درمان آن انجام داد.

فردی را که دچار مرگ مغزی شده است نمی توان حتی با استفاده از دستگاه های ویژه در بخش مراقبت های ویژه (آی سی يو) بیش از چند روز زنده نگه داشت. در چنین مواقعی معمولا پزشکان با خانواده فرد مشورت می کنند تا در صورت لزوم دستگاه ها را از او جدا نمایند. براساس سن و سلامت قبلی فرد و نیز علت مرگ مغزی، بستگان فرد ممکن است از پزشکان درخواست کنند که اعضای سالم بدن او مثل قلب، کلیه ها، کبد و… به کسانی که به این اعضا نیاز دارند اهدا کنند.

وضعیت نباتی

در وضعیت نباتی قسمت هایی از مغز که کنترل عملکرد های بالای ذهنی مثل فکر کردن را بر عهده دارند صدمه می بینند. با این حال بخش هایی از مغز که کنترل عملکرد های حیاتی خودکار، مثل ضربان قلب و نفس کشیدن را بر عهده دارند سالم باقی می مانند.

گرچه چنین فردی از نظر جسمی و ذهنی به محرک هایی مثل صدا، نور و سایر تحریکات پاسخی می دهد، اما می تواند بدون کمک، نفس بکشد. همچنین گاهی اوقات به طور بی اختیار ممکن است سر یا دست ها و پاهایش را تکان دهد.

چنین افرادی در صورتی که مراقبت های پزشکی خوبی در اختیار داشته باشند می توانند ماه ها و حتی سال ها در همین وضعیت زنده باقی بمانند. شایع ترین علت ایجاد وضعیت نباتی ضربه های شدید به سر می باشد.

چنین وضعیتی همچنین می تواند در عفونت های مغزی مثل آنسفالیت های ویروسی و یا در مواردی که اکسیژن به مغز نمی رسد مثل غرق شدن در آب و سکته قلبی نیز ممکن است رخ دهد.

هیچگونه درمانی برای وضعیت نباتی پایدار وجود ندارد. با این حال با انجام اقدامات حمایتی و مراقبت های پرستاری می توان کاری کرد که تا آنجایی که ممکن است فرد در حالت راحتی قرار داشته باشد. فردی که به این وضعیت دچار می شود می تواند تا چندین سال زندگی کند اما احتمال خیلی کمی وجود دارد که دوباره به وضعیت طبیعی برگردد.