سرطان مغز
مغز همانند سایر ارگان های بدن از سلول های خاصی تشکیل شده است. این سلول ها بسیار کوچک تر از نوک سوزن هستند و برای دیدن آن ها حتما باید از میکروسکوپ استفاده کنیم. این سلول ها کوچک ترین اجزای سازنده مغز هستند و انواع مختلفی دارند. سرطان مغز می تواند ناشی از هر یک از این سلول ها باشد.
سلول های متفکر مغزی (نورون ها) می توانند بسیار سریع رشد کنند و تقسیم شوند. البته قبل از تولد که نهایتا حداکثر تا ۷ سالگی به این روند ادامه می دهند و پس از آن تکثیر این سلول ها متوقف می شود و هیچگاه تا آخر عمر تکثیر نمی شوند. اگر مغز دچار صدمه شود (مانند ضربه یا شوک) سلول های خاصی (سلول های گلیال) در مغز تکثیر می شوند
تا بافتی در محل صدمه تشکیل دهند ولی سلول های فکر تکثیر نمی شوند. تکثیر سلول های مغزی کاملا تحت کنترل قرار دارند ولی اگر این کنترل و محدودیت روی هر یک از این سلول ها برداشته شود، شروع به تکثیر بی رویه می کند که این خود آغازی است برای ایجاد یک سرطان مغزی.
دو نوع سرطان مغز وجود دارد: تومورهای مغزی اولیه که از مغز منشأ میگیرند و تومورهای ثانویه که از قسمت های دیگر بدن به مغز سرایت می کنند.
- نوع اول، به طور نادر در سیستم اعصاب مرکزی پخش می شوند و تومورهای کنترل نشده واقع در فضای جمجمه می توانند باعث مرگ شوند.
- نوع دوم، که اصطلاحا متاستاتیک نامیده می شود، تومورهایی است که موجب بیماری های پیشرفته مغزی می شوند و پیش آگهی بدی دارند.
تومورهای اولیه مغزی ممکن است سرطانی شوند و یا نشوند. که در هر دو حالت، تومورها با اشغال فضا در مغز ممکن است موجب علایم جدی مغزی مانند صدمه به بینایی یا شنوایی و یا ایجاد حالت های خاص مانند سکته مغزی شوند. تمامی تومورهای سرطانی مغز تهدید کننده حیات هستند.
به علت این که این تومورها طبیعتی مهاجم دارند. اما تومورهای غیر سرطانی در صورتی تهدید کننده هستند که روی یک ساختار حیاتی فشار بیاورند و یا این که یک عنصر مهم را احاطه کنند.
افرادی که در خانواده خود سابقه ملانوما، سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان کولون و یا سرطان کلیه دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع بیماری هستند. در معرض ماده شیمیایی کلریدوینیل قرار گرفتن نیز یک عامل خطر محیطی برای این بیماری محسوب می شود.
این ماده در پوشش سیم ها، پیپ، بسیاری از لوازم خانگی، وسایل ماشین و دود توتون و تنباکو یافت می شود. کارخانجات شیمیایی نیز ممکن است کلریدوینیل را به آب یا هوا وارد کنند و مردمی که در معرض این ماده هستند نیز ریسک بالاتری برای ابتلا به این بیماری دارند.
علایم و نشانه های سرطان مغز
تومورهای مغزی ممکن است مسیر مایع مغزی نخاعی را مسدود کنند که این موضوع باعث تجمع این مایع می شود و فشار داخل مغزی افزایش می یابد. تهوع و استفراغ و سردرد علایم شایع این تومورها هستند. تومورهای مغزی همچنین ممکن است به راه های حیاتی مغز صدمه بزنند و یا موجب فشرده شدن بافت مغز شوند.
علایم معمول پس از مدتی پیدا می شوند و این علایم بستگی به این دارد که اندازه تومور چقدر باشد و تومور در کجا مستقر شده باشد. علایمی که در زیر ذکر می شود علایم هشدار دهنده انواع مختلفی از تومورهای مغزی هستند که البته در صورت مشاهده علایم ذکر شده باید حتما به پزشک مراجعه کنیم و این علامات عبارتند از:
- تغییرات رفتاری و عاطفی
- سردرد، خصوصا در اوایل صبح
- از دست دادن حافظه
- فلج یکطرفه بدن
- نقصان بینایی و التهاب عصب بینایی
- نقص تكلم به ناتوانی در نوشتن
- عدم تشخیص فضایی
- سکته
- ضعف عضلانی یک طرفه صورت
- تهوع
- نقصان شنوایی
- استفراغ
- خونریزی مغزی
تشخیص و درمان سرطان مغز
راه های تشخیصی شامل سی تی اسکن و ام. آر. آی و بیوپسی مغزی می باشد. که البته برای تشخیص قطعی نیاز به بیوپسی داریم. بیوپسی گرفتن یعنی برداشت تکه ای از بافت مغز برای بررسی توسط پاتولوژیست.
تاریخچه درمانی سرطان های مغزی شامل جراحی، اشعه درمانی و شیمی درمانی می باشد. اما در درمان این سرطان نکته مهم برای بیمار این است که درمان اولیه موفقیت آمیز باشد و اگر درمان اولیه ناکام بماند، درمان در مراحل بعدی با دشواری بیشتری همراه است.
پیشگیری از سرطان مغز
برای پیشگیری از این سرطان باید اصول تغذیه مناسب (میوه، سبزی، پروتئین و حبوبات)، ورزش روزانه، استراحت مناسب، و ارتباط مداوم با پزشک را رعایت نمود. در بعضی از کشورها نوشیدن مرتب کومبوچا (کامبوچا) را توصیه می کنند.