بتاکاروتن منبع طبیعی ویتامین A است. اکثر افراد در دنیای غرب ویتامین کافی از غذای خود دریافت می کنند اما ممکن است بتاکاروتن برای افرادی با شرایط خاص که نیاز به ویتامین در آن ها بیشتر است تجویز شود مثلا در مبتلایان به فیبروز کیستیک، بیماری های مزمن و سو جذب رودهای.
بتاکاروتن در میوه های زرد رنگ، سبز تیره، زرد و سبزیجات برگ دار، هویج، سیب زمینی شیرین، طالبی، گرمک، کدو، اسفناج، هلو، اسپرولینا (spirulina)، سبوس گندم، سبوس جو و یونجه یافت می شود. بیش از ۴۰۰ کاروتنوئید از منابع طبیعی گرفته می شوند. بتاکاروتن به صورت کلی محلول در چربی است.
نقش بتاکاروتن در سالمندی و مبارزه با آن
بتاکاروتن یک ضد رادیکال آزاد مهم است که در سرطان های مختلف دیده شده و در برابر آسیب ماورای بنفش مقابله و سیستم ایمنی را تقویت می کند. و بسیاری از کارهای ویتامین A را انجام می دهند. کبد و دیواره روده بتاکاروتن را جذب و آن را به ویتامین A تبدیل می کنند. تحقیقات منتشر شده در ۲۰۰۱ نشان داد افرادی که ۲.۵ پیمانه سبزیجات حاوی بتاکاروتن را در روز مصرف می کنند کم تر در معرض بیماری عروق کرونری اند تا آن هایی که کم تر از یک پیمانه از این سبزیجات را استفاده می کنند.
علائم کمبود بتاکاروتن
بتاکاروتن از جمله مواد غذایی لازم و حیاتی نیست بنابراین کمبود واقعی آن قابل تشخیص نیست. اما استفاده از الکل میزان بتاکاروتن کبد را کاهش می دهد و افرادی که دچار هیپوتیروئیدیسم و دیابت هستند ممکن است در تبدیل بتاکاروتن به ویتامین A مشکل داشته باشند. تحقیقات نشان داده اند افراد سالمند با دیابت نوع دو به وضوح سطوح خونی کاروتنوئید پایین دارند بنابراین چنین افرادی باید از بتاکاروتن جایگزین استفاده کنند.
میزان مصرف روزانه بتاکاروتن
۲۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ واحد. بسیاری از دانشمندان و متخصصان پیشنهاد می کنند که افراد بایستی از بتاکاروتن صناعی بپرهیزند و تنها با استفاده از بتاکاروتن طبیعی نیاز خود را تامین کنند. برخی مطالعات خطر افزایش سرطان ریه را با مصرف بتاکاروتن صناعی مرتبط دانسته اند در حالی که سایرین دریافته اند که نوع طبیعی آن دارای آنتی اکسیدان هایی است که نوع صناعی آن را ندارد.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف بتاکاروتن
اثر بتاکاروتن بر زنان باردار مطالعه و بررسی نشده است اما هیچ مشکلی با بارداری و یا باروری در زنانی که تا ۳۰ میلی گرم بتاکاروتن در روز دریافت می کنند دیده نشده است بتاکاروتن ممکن است در بیماران با مشکل کبدی یا بیماری کلیوی عوارضی را ایجاد کند هم چنین در افرادی که کلستیرامین، روغن املاح کولستیپول، نئومایسین و ویتامین E مصرف می کنند.
بنابراین چنین بیمارانی بایستی قبل از مصرف این مواد با پزشک خود مشورت کنند به افراد سیگاری پیشنهاد می شود که به طور هم زمان از بتاکاروتن صناعی و طبیعی استفاده نکنند. در مطالعه جداگانه نشان داده است که استفاده بتاکاروتن صناعی احتمال سرطان ریه را در آن ها افزایش می دهد.