کارهای زنبوردار در اردیبهشت ماه
1- در نقاطی با شرایط آب و هوایی و درجه حرارت مشابه کرج، به شرط آنکه از کلنیهای زنبور عسل در پاییز و زمستان به خوبی مراقبت شده باشد و هوای سرد زمستان مشکلات حادی برای کلنیها فرآهم نکرده باشد، با توجه به مراقبتها و کارهای زنبوردار در اردیبهشت جمعیت کندوها در بیشترین تعداد ممکن نسبت به بقیه ماه های سال است.
چنان چه شرایط فوق فرآهم باشد و زنبوردار وظایف خود را از اوایل فروردین به بعد خوب انجام داده باشد، ممکن است بیشترین جمعیت ممکن کلنیها حتی در اواخر فروردین ماه در کندوها وجود داشته باشد. تحت این شرایط دوطرف ۱۰ قاب موجود در کندو پر از زنبور خواهد بود و وقت آن است که زنبور دار یک طبقه روی طبقه اول بگذارد و سپس شان های مخصوص نیم طبقه را پس از شربت پاشی داخل آن قرار دهد.
برای این کار باید مخلوط ۲ لیتر آب جوشیده ولرم شده، یک کیلو شکر و یک کیلو عسل را خوب مخلوط کرد و این مخلوط را روی قاب های نیم طبقه پاشید و آنها را داخل نیم طبقه آویزان کرد و بلافاصله نیم طبقه را روی کندو گذاشت. بهتر است قبل از گذاشتن نیم طبقه روی کندو، ابتدا شبکه ملکه (جداگر ملکه) را روی کندو قرار دهیم و سپس نیم طبقه را روی کندو مستقر کنیم تا ملکه نتواند به اتاق عسل وارد شود.
چنانچه به جای نیم طبقه از طبقه کامل استفاده شود، باید سه قاب حاوی لاروهای سرپوشیده از کندو به طبقه دوم منتقل کرد و پس از شربت پاشی روی قاب های خالی، طبقه دوم را از قاب پر کرد و قبل از مستقر کردن طبقه دوم روی کندو، به جای سه قاب حاوی لارو برداشته شده از کندو، سه قاب خالی در کندو (طبقه اول) قرار دهد و پس از گذاشتن شبکه ملکه، طبقه دوم را روی کندو مستقر کند.
2- برای کمک به زنبورها در گرم کردن کندو زنبوردار باید روی طبقه یا نیم طبقه اضافه شده زیر سقف یک پارچه کتانی دولایه پهن کند.
3- چنانچه زنبوردار زمانی اقدام به گذاشتن نیم طبقه یا طبقه کند که هنوز جمعیت به اندازه کافی قوی نشده باشد، اولا به علت کم بودن جمعیت، گرم کردن کندو برای زنبورها مشکل است و تخم گذاری ملکه کاهش می یابد و ثانيا اگر هوا به طور ناگهانی سرد شود، تمام زنبورها به صورت گلوله دور هم جمع می شوند و در این صورت تمام لاروهای خارج از خوشه از سرما می میرند.
4- چنانچه پس از رسیدن جمعیت کندو به حد لازم برای گذاشتن طبقه، در گذاشتن نیم طبقه یا طبقه تاخیر شود، جمعیت آماده بچه دادن می شود و اگر بچه بدهد و جمعیت قوی به دو جمعیت ضعیف تبدیل شود، هر دو جمعیت ضعیف فقط ممکن است بتوانند با مصرف شهد جمع آوری کرده کندوی خود را گرم کنند و لاروهایشان را تغذیه کنند و این دو کندو وقتی قوی می شوند که دیگر گلی در طبیعت وجود ندارد که بتوانند عسلی برای زنبوردار ذخیره کنند. به عبارت دیگر، بچه دادن یک جمعیت، به این معنی است که آن جمعیت در آن سال دیگر قدرت تحویل عسل به زنبوردار نخواهد داشت.
5- در حین انتقال ۳ قاب حاوی لارو از کندو به طبقه دوم، ممکن است برحسب اتفاق ملکه نیز به طبقه دوم منتقل شود. بنابراین ۱۵ روز پس از طبقه دادن، زنبوردار باید درب طبقه دوم را باز کند و به مشاهده وضعیت داخلی کندو بپردازد. چنانچه لاروهای سرپوشیده در قابهای اتاق عسل وجود داشته باشد، نشانه وجود ملکه در طبقه دوم است که یکی از کارهای زنبوردار در اردیبهشت ماه این است که باید آن را به طبقه پایین انتقال دهد.
6- در بررسی وضعیت داخلی کندو در اردیبهشت ماه، زنبور دار ممکن است چندین حجره ملکه را چه در کندوهای ضعیف و چه در کندوهای قوی مشاهده کند. چنانچه حجرههای ملکه سرباز باشند و لاروی داخل آن نباشد، نشانه این است که جمعیت بچه نخواهد داد و حجرههای ملکه فقط به خاطر غریزۀ طبیعی زنبورها به ساختن حجرات ملکه ساخته شده است.
اما چنانچه در بررسی کندو چندین حجره ملکه لارو دار و باز یا سرپوش مشاهده شود، به این معنی است که جمعیت حتما بچه خواهد داد. در این صورت اگر زنبوردار اقدام به تولید بچه زنبور مصنوعی نکند، جمعیت به طور طبیعی بچه می دهد و مشکلات گرفتن بچه طبیعی باید تحمل شود. گاهی بچه طبیعی به خارج از ملک زنبوردار پرواز می کند و در باغ همسایه فرود می آید که ممکن است همسایه از پس دادن بچه خودداری کند.
7- اردیبهشت در بیشتر استانهای مرکزی و شمالی ایران زمان بچه دادن کلنیهای زنبور عسل است. زنبوردار ممکن است مایل باشد که فقط جمعیت از دست داده در پاییز و زمستان را جبران کند یا ممکن است علاقمند تکثیر کلنی های خود باشد. در هر صورت اردیبهشت ماه وقت این تصمیم گیری است.
8- زنبورها قبل از بچه دادن و ترک کندو، عسل دان خود را از عسل پر می کنند تا برای حدود سه روز نیاز به غذا نداشته باشند.یکی از کارهای زنبوردار در اردیبهشت چنین است که پس از بچه گیری و قرار دادن آن در کندو، باید تا سه روز از تغذیه زنبورها با عسل یا شربت خوداری کند و چنانچه به آنها غذا بدهد، به احتمال زیاد «بچه» کندو را ترک خواهد کرد.
9- چنان چه جمعیت به علت پیربودن ملکه ضعیف باشد، هنوز زیاد دیر نشده و می توان با معرفی ملکه جوان به کلنی، جمعیت آن را به حد مطلوب رساند.
۱۰- بیشتر بیماری های زنبورعسل ممکن است در هر زمان کلنیها را آلوده کند؛ اما یبوست یک بیماری غیر میکروبی و غیر ویروسی قابل سرایت است که در اردیبهشت تا اوایل خرداد ممکن است زنبوران جوان پرستار را آلوده کند. زنبورهای پرستار در این ماه ممکن است به علت خوردن بیش از حد گرده گل و در اختیار نداشتن آب کافی دچار یبوست شوند. در اثر يبوست، زنبورهای مبتلا به طور ناگهانی و با سرعت به خارج از کندو می روند و روی زمین می افتند و پس از قدری جابه جاشدن و پرپر زدن، می میرند.
برای پیشگیری از بروز این عارضه،از کارهای زنبوردار در اردیبهشت این است که باید ظرف غذاخوری زنبورها را پر از آب کند و مقداری عسل نیز در آن حل کند و داخل کندو قرار دهد. برای معالجه فوری و موقت، زنبوردار باید ۲۵۰ گرم عسل را در یک لیتر آب ولرم حل کند و آن را روی تمام زنبورهای نشسته روی قاب ها با تلمبه بپاشد (اسپری کند) تا زنبورهای مبتلا با لیسیدن بال ها و بدن سایر زنبورها آب کافی دریافت کنند و نجات یابند.
برای معالجه کامل زنبورعسل بیمار، زنبوردار باید محلولی از ۲۵۰ گرم عسل و آب جوشیده ولرم شده تهیه کند و آن را در ظرف غذاخوری بریزد و ظرف پر از محلول را در کندو آویزان کند تا زنبورهای مبتلا با نوشیدن آب کافی از یبوست خلاص شوند و زنبورهای غیر مبتلا به يبوست مبتلا نشوند.