آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۸ 
طباشیر ماده ای است سفیدرنگ که از گیاه بامبو، به دست می آید. بامبو گیاهی از تیرهی غلات یا گندمیان که دارای چندین گونه ی مختلف است. بعضی از گونه های این گیاه را در مناطق معتدل سرد می توان کاشت ولی برخی دیگر را زمستانها در گلخانه سرد باید نگهداری کرد.
ریشه ی آن به شکل ساقهی زیرزمینی (ریزوم) و ساقه های هوایی آن بند بند است که ارتفاع آن به چندین متر می رسد.
نام های دیگر: بامبو سیاه، بامبو هندی، طباشیر هندی، بامبو تیغ دار، بامبو رسمی، بامبو طلایی، نی هندی
نام فارسی :طباشير هندي
تیره : غلات Graminaceae
نام انگلیسی : Bamboo Cane
نام علمی : Bambusa bambos Druce
مشخصات گیاه
برگهای بامبو باریک و نوک تیز است. بوته خیزران بامبو در نواحی گرمسیر تا ۴۰ متر قد می کشد و جنگل های عظیمی را به وجود می آورد.
پس از چند سال این گیاه گل و بعد میوه میدهد، سپس بوته ی آن خشکیده و بوته های جدیدی از پاجوشهای ریشه می روید.
جوانه ی تازه، مغز و میوه های رسیدهی این گیاه خوراکی است و از چوب آن در صنایع دستی از قبیل، عصا، انواع صندلی، سبد، میز باغی و… استفاده می کنند.
از دیدگاه طب سنتی بامبو دارای گونه های مختلفی است که در منابع مختلف طب سنتی از آن به نام طباشیر نیز نام برده شده است. معروف ترین آنها عبارتند از:
١- بامبو هندی، نام علمی آن Bambusa bambos Druce.
گسترش این بامبو از هندوستان تا جنوب چین است و طباشیر آن را «طباشیر هندی» می گویند.
۲- بامبو تیغ دار، نام علمی آن Bambusa spinosa Roxb.
گسترش این بامبو از جنوب چین تا جزایر ملوکی است.
٣- بامبو رسمی، نام علمی آن.Bambusa vulgaris Schrad. Ex Wendl
گسترش این بامبو در اغلب مناطق گرم و مدیترانه ای است.
در ایران؛ بامبو توسط چینی ها وارد و در لاهیجان کاشته شد. سپس رشد و گسترش این گیاه در این منطقه صنایع دستی بامبویی شکل گرفت.
طباشیر یا تباشیر ماده ای سفید رنگ است که از درون نیهندی یا بامبو گرفته میشود. به دلیل خاصیت دارویی این ماده، خود گیاه نیاز به این نام خوانده میشود.
این ماده ی سخت سیلیسی، بلوری شکل است که از گره های ساقه ی بامبو گرفته می شود.
نوعی از این گیاه در سواحل مالابار و کوروماندل در هند وجود دارد که بومیها به آن بامبو یا خیزران گویند. از این خیزران ماده ای دارویی گرفته می شود که آن را شکر بامبو مینامند.
ایرانی ها و اعراب آن را طباشیر می گویند که به معنای مایع منجمد سفید است.
ارتفاع این بامبوها به بلندی درخت سفیدار می رسد. دارای ساقه های راست و برگهای درازتر از برگ زیتون است و ساقه ها دارای بندها و گره های متعددی است که در گرههای آن مادهی سفیدی وجود دارد که همان طباشیر است.
از نظر فیزیکی طباشیر دارای کمترین ضریب انکسار نور است و تقریبا از سیلیس ساخته شده است.
قسمتهای مورد استفاده:
ریشه، برگ و ماده ی سخت بلوری شکلی (طباشیر) که از گره ها و ساقه های بامبو یا خیزران گرفته می شود، دارای خاصیت دارویی است.
نوع مرغوب طباشیر چینی است که بسیار شفاف، صاف، کمی معطر و سفید است، ولی نور از آن عبور نمی کند.
طباشیرهای سیاه و قهوه ای از مرغوبیت خوبی برخوردار نیستند.
ترکیبات شیمیایی:
در بامبوی گونه B . bambos که مولد طباشیر هندی است، مواد کولین، بتائین، نوکلئاز، اوره آز، پروتئولیتیک آنزیم، دیاستاتیک آنزیم، امولسیفائینگ انزیم، بانگ سولوچان و طباشیر وجود دارد.
در شاخه های سبز و جوان این بامبو یک گلوکوزید سیانوژنتیک مشخص شده است که ماده ای سمی است.
این گلوکوزید را یک آنزیم هیدرولیز می کند و همچنین این گلوکوزید در شاخه های جوان بامبو به قطعات کوچک تقسیم و در آب خیسانده شده اند، یافت می شود.
در بامبو اکسالیک اسید یافت می شود و در شاخه های جوان بامبو HCN، بنزوئیک اسید، نوعی قند و رزین و موم یافت می شود. در برگ های سبز بامبو CHN و بنزوئیک اسید وجود ندارد.
ترکیب شیمیایی طباشیر:
سیلیس، پتاس، پروکسید آهن، اکسید آلومینیوم.
نحوه کاشت و تکثیر
بامبو را می توان در نارنجستان یا در صندوق های بزرگ چوبی کاشت. زمستان آنها را در گلخانه سرد یا نارنجستان می برند و به محض اینکه هوا مساعد شد آن را بیرون می آورند و در نقاط مناسب چمن زار می کارند.
برای زیاد کردن بامبو، بهار ریشه های زیادی از آن را گرفته و در جای دیگری می کارند.
خواص درمانی و طبیعت طباشیر
طبیعت طباشیر نسبتا سرد و خشک است.
خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از: تسکین وحشت، غم و التهاب، زخم دهان اطفال، برای ویار، تقویت بینایی، نیروی جنسی افراد گرم مزاج، ویار زنان حامله.
تقویت کنندهی قلب، التهاب و ضعف معده، خونریزی های مغزی، زخم روده و اثنی عشر، سفید شدن موی سر، اسهال خونی، عفونت روماتیسمی، تب و تسکین سرفه و نرم کردن تومورهای سفت.
از طباشیر در هندوستان برای افزایش نیروی جنسی اشخاص گرم مزاج استفاده می کنند.
طباشیر اگر با روغن بنفشه مخلوط و در بینی ریخته شود، برای تقویت بینایی چشم بسیار مفید است.
در ایران از طباشیر برای درمان ناراحتی های ویار استفاده می کنند، اما در قدیم زنان حامله در هنگام حاملگی و ویار از آن مصرف می کردند.
اگر طباشیر را در آب سرد حل کنید، برای جراحتها و زخم های دهان اطفال مفید است و اگر گرد آن در دهان گرفته شود تاثیر آن بیشتر است.
اگر با سکنجبین مصرف شود برای تسکین وحشت، غم و التهاب مفید است.
خوردن طباشیر شادی آور و تقویت کنندهی قلب است.
طباشیر برطرف کننده التهاب و ضعف معده است.
در مورد خونریزی های مغزی که منجر به فلج ناگهانی می شود، می توان طباشیر استفاده کرد و بسیار مفید است.
برای زخم روده و اثنی عشر کمی طباشیر را در دهان بگذارید و روزی ۳ بار بمکید.
خوردن طباشیر از سفید شدن موی سر جلوگیری می کند.
طباشیر اسهال های خونی را درمان می کند.
خوردن طباشیر عطش را برطرف می کند.
تبهای تاولی آبله را با سرشاخه های گیاه بامبو پس از شستن، تمیز می کنند.
جهت معالجه یرقان از طباشیر می توان استفاده کرد.
برای معالجه عفونت های رماتیسمی برگ های درخت بامبو را بجوشانید و بنوشید.
جهت کاهش تب و تسکین سرفه از جوشاندهی برگ بامبو می توان استفاده کرد.
برای نرم کردن تومورهای سفت ریشه ی بامبو را با توتون و برگ های فلفل هندی در روغن کنجد خیسانده سپس بمالید.
عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف:
زیاده روی (مداومت) در مصرف طباشیر برای نیروی جنسی مضر است و برای اصلاح آن باید از مصطکی و عسل استفاده کرد.
برای ریه مضر است و برای رفع عوارض آن باید از صبر زرد با عناب یا عسل خورده شود. در مورد اشخاص سردمزاج باید با زعفران آن را تعدیل کرد.
سابقه ی تاریخی
برخلاف حکیمان یونان و روم باستان، مثلا پلینیوس اکبر و دیوسکوریدس/ديسقوریدس، که این ماده را نمی شناختند، شناخت آن به حکیمان دوره ی اسلامی باز می گردد.
