آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر ۱۸ 
سه پستان گیاهی درختی، از تیره‌ی گاوزبانیان است. اندام های هوایی آن (به جز برگ‌ها) پوشیده از کرک و پرزهای خشن است که ارتفاع آن تا ۱۲ متر می رسد.
نام های دیگر: سنگ پستان، سگ پستان، اليخن، لیخن ایسلاند.
نام فارسی : سه پستان
تیره : گاوزبانیان Boragianaceae
نام انگلیسی : Assyrian pulm
نام علمی : Cordia myxa
مشخصات گیاه
(گیاهان این تیره غالبا علفی، بوته ای، به ندرت درختچه ای یا درختی، دارای برگ های متناوب و بدون گوشوارک هستند. گل ها مجتمع در گل آذین های گرزن دم عقربی تیره گاو زبان شامل ۱۶۰۰ گونه است. گیاهان این تیره در تمام مناطق معتدل و گرم و به ویژه در مناطق مدیترانه ای فراوان می رویند و در مناطق و حواشی قطب شمال بسیار کمیاب هستند. گیاهان این تیره هیچ گونه مصرف خوراکی و یا صنعتی ندارند و در عوض دارای خاصیت دارویی هستند و تقریبا همه ی آنها لعاب دار و حاوی نیترات سدیم هستند.)
برگ‌های آن بیضی شکل، بدون کرک، متناوب، بدون گوشوارک، و منتهی به دمبرگ بلند که گاه نوک آن نازک است.
گل های درخت سه پستان دوجنسی، پنج پر و تشکیل شده است از ۲ برچه پیوسته با گلی قیفی، سفید رنگ و یا مایل به کرم که مجتمع به صورت گرزن فاصله دار است.
میوه ی آن شفت (مثل گردو و بادام) است و شفت آن به بزرگی یک گیلاس است و به رنگ زرد، این میوه ها مزه ای شیرین و طعمی موسیلاژی دارند و حاوی ۱ یا ۲ دانه است.
(موسیلاژها در تماس با آب کم و بیش حل می شوند و ماده‌ای لزج، مانند ژلاتین تولید و حجیم می‌شوند.)
میوه ها به شکل خوشه های انگور هستند. اندازه ی میوه آن به اندازه ی آلوی کوچکی است و پس از رسیدن کامل، کروی شکل میشود.
این میوه پس از خشک شدن خاکستری و سیاه رنگ می شود. در درون آن شیره‌ای لزج و بی مزه وجود دارد که کاربرد دارویی دارد.
میوه‌ی گیاه سه پستان در اواسط خرداد تا اواخر تیرماه آماده برداشت است. میوه‌ی کال آن سبز رنگ است، روی میوه کلاهکی وجود دارد که تا زمان برداشت میوه همراه آن است.
میوه پس از خشک شدن چروکیده، قهوه ای رنگ و تقریبا مخروطی شکل میشود و به همین صورت به بازار عرضه می شود.
این میوه ی خشک در مجاورت آب مجددا رطوبت جذب می کند و به صورت حجیم و موسیلاژی در می آید. از میوه‌ی کال و نارس آن برای تهیه ترشی استفاده میشود.
در فصل تابستان همزمان با رسیدن میوه ها، شیره ی تنه درخت نیز شیرین می شود به صورتی که انواع حشرات برای استفاده از این شیره به آن هجوم می آورند.
این گیاه بومی شرق مدیترانه تا شرق هندوستان است و به نواحی استوایی آفریقا، آسیا و استرالیا گسترش یافته و اخیرا نیز در آمریکا کشت شده است.
سواحل و جزایر خلیج فارس، بندر عباس، لار، بعضی نقاط خوزستان و نواحی مختلف سیستان و بلوچستان از جمله مناطقی هستند که گیاه سه پستان در آن قابل رویش و کشت است.
به طور کلی این گیاه در مناطق گرم و مدیترانه ای امکان رویش دارد.
قسمت های مورد استفاده:
پوست، برگ، میوه و ریشه آن است.
ترکیبات شیمیایی:
آلكالوئیدهای پیرالوزيدين، کومارین‌ها، ساپونین ها، ترپن ها و استرول ها است از مهم ترین ترکیبات شیمیایی برگ و میوه‌ی سه پستان است.
میوه آن دارای آب، پروتیین، چربی و کربوهیدرات ها است. همچنین دانه های میوه دارای آب و چربی هستند.
مواد مهم روغن دانه ها شامل اسیدهای اولئیک، لینولئیک، بهنیک، آراشیدیک، استاریک و پالمیتیک هستند.
نحوه کاشت و تکثیر
روش تکثیر سریع و آسان آن بذر است.
طرز استفاده و مقدار مصرف:
از میوه‌ی کال و نرسیده برای درست کردن ترشی استفاده می کنند که بسیار خوشمزه است.
از میوه‌ی رسیده آن به شکل دم کرده استفاده می کنند. برای درست کردن دم کرده‌ی آن از ۵ تا ۳۰ عدد میوه می توان استفاده کرد.
از میوه‌ی کال این گیاه ترشی بسیار خوش طعمی به دست می آید.
در هندوستان از برگ‌های آن به عنوان سبزی استفاده می شود. از خاکستر شاخه های جوان گیاه سه پستان در بورکینافاسو برای تهیه سوپ استفاده می کنند.
خواص درمانی و طبیعت سه پستان
طبیعت سه پستان معتدل و مایل به تری است.
خواص این گیاه به طور خلاصه عبارتند از : درمان سرماخوردگی، سرفه، گلودرد، مشکلات سوهاضمه، گرفتگی صدا، نرم کردن سینه، تقویت و رشد مو، کاهش فشار خون، تب بر، آنتی اکسیدان.
حفاظت از کبد، برطرف کردن تشنگی، زخم گلو، درمان و تسکین دردهای قفسه سینه، ضد کرم، بیماران ریوی و طحال، تسکین قولنج روده ها، تسکین سردرد، التیام جراحت، بیماری های قارچی، قطع اسهال، امراض کلیوی، دفع کرم‌های گرد و نیش پشه تسه تسه و درمان تریپازونومیازیس.
میوه، برگ و ریشه ی این گیاه به درمان سرماخوردگی، سرفه، گلودرد و مشکلات سوهاضمه کمک می کند.
جوشانده‌ی پوست درخت سه پستان برای رفع سوهاضمه و کاهش تب موثر است.
میوه سه پستان دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و محافظ کبد است.
میوه رسیده سه پستان دارای مقدار زیادی ویتامین است. به همین دلیل برای تقویت و رشد مو مفید است.
سه پستان از قدیم با تخم مرو، به دانه و بارهنگ که آنها نیز دارای موسیلاژ هستند، به نام چهار تخمه به عنوان ضدسرفه و برای نرم کردن سینه مصرف سنتی داشته است.
جوشانده‌ی این گیاه گرفتگی صدا را برطرف می کند. همچنین باعث کاهش فشار خون می شود.
از دم کرده‌ی سه پستان برای کاهش سرفه استفاده می شود و تشنگی را برطرف می کند.
از میوه‌ی رسیده‌ی آن که حاوی موسیلاژ (ماده لزجی که در بیشتر گیاهان وجود دارد) غلیظی است، برای زخم گلو، درمان و تسکین دردهای قفسه سینه، و به عنوان ضد کرم استفاده میشود.
میوه این گیاه برای بیماران ریوی و طحال تجویز می شود.
از عصاره‌ی پوست این درخت برای تسکین قولنج روده ها استفاده میشود.
برگ‌های پودر و خمیر شده آن به صورت موضعی برای تسکین سردرد و التيام جراحت‌ها به کار برده می شود.
پودر دانه این گیاه به صورت موضعی برای بیماری های قارچی پوست استفاده میشود.
جوشانده این گیاه برای قطع اسهال موثر است.
سه پستان داروی امراض کلیوی است.
در تانزانیا از میوه‌ی آن برای دفع کرم‌های گرد استفاده می کنند. و از برگ آن برای بهبود زخم ها استفاده میشود.
در بعضی مناطق آفریقایی خیسانده‌ی برگ گیاه به صورت خوراکی برای درمان تریپازونو میازیس و به صورت موضعی برای گزش پشه تسه تسه به کار می رود.
