اسارون Asarum

اسارون گیاهی از تیره ی Aristolochiaceae علفی، چندساله، خیلی کوچک که ارتفاع آن تقریبا ۱۵ سانتی متر است. این گیاه روی زمین گسترده و پهن میشود.

اسارون نام های دیگر: آسارون، برباله، از اروم، تگر، رادیکس از ارائی و سرانیون است.

نام فارسی:  اسارون

تیره :Aristolochiaceae

نام انگلیسی : Aristolochiaceae- Asarum europaeum L – Asarum

مشخصات اسارون

گیاهی است از خانواده‌ی Aristolochiaceae، علفی، چند ساله، خیلی کوچک و بلندی آن کمتر از پانزده سانتی‌متر است، به طوری که گیاه روی زمین خوابیده و گسترده می‌باشد. ریشه‌ی آن کمی دراز، کج و گره‌دار و کمی افقی در خاک قرار دارد، رنگ آن زرد و قطر آن کمی کم‌تر از قطر ساقه‌ی زیرزمینی زردچوبه است. برگ‌های آن مدور به شکل گوش انسان و یا به شکل کف پای شتر. گل‌های آن منفرد است که رنگ قسمت خارجی آن سبز کثیف مخلوط با قرمز و رنگ داخل آن قرمز می‌باشد و در اردیبهشت ماه ظاهر می‌شود. این گیاه در جنگل‌ها و کوهستان‌ها کنار نهرها و نقاط سایه‌دار مناطق معتدل اروپا و شمال آسیا به طور خودرو می‌روید، در ایران تا به حال شناسایی نشده است.

ساقه ی آن بزرگ، گسترده، گره دار و ناصاف است. ساقه های آن از دیگر اجزاء آن مفیدتر است.

برگ‌های گیاه اسارون تقریبا به شکل قلب است.

گل های این گیاه در میان برگ‌ها و نزدیک به ساقه، بنفش رنگ و شبیه گل بنگ است. گل‌های آن منفرد و رنگ اجزا خارجی آن سبز تیره یا چرک است و رنگ اجزاء داخلی آن قرمز است و در اردیبهشت ماه ظاهر می شود.

ریشه ی آن کمی دراز، کمی کج، گره دار و تقریبا به شکل افقی در خاک قرار دارد، رنگ آن زرد و قطر آن کمی کمتر از قطر ساقه ی زیرزمینی زردچوبه است.

تخم زیادی دارد. خوشبو است و زبان را به خارش می اندازد. هر چه خوشبوتر باشد بهتر است.

محل رویش این گیاه در جنگل‌ها، کوهستان ها، کنار نهرها و نقاط سایه دار مناطق معتدل است.

در ایران تا به حال مشاهده نشده است اما در اروپا و شمال آسیا به طور خودرو می روید.

از این گیاه در اکثر نسخه های دارویی (گیاه درمانی) استفاده میشود.

قسمت های مورد استفاده

معمولا ساقه ی زیرزمینی و برگ گیاه به عنوان دارو مصرف می شود.

ترکیبات شیمیائی:

ریشه ی آسارون دارای تانن، مواد رزینی، صمغ، آمیدون، اسیدهای آلی و اسانسی با بوی معطر به مقدار ۱٪ است که مرکب از پنین، آزارون و آزارین است.

طرز استفاده و مقدار مصرف:

برای تمام مواردی که به عنوان خواص دارویی گفته شده است می توان به صورت دم کرده ۲ گرم در ۱۵۰ سی سی آب جوش و به مدت ۲۰ دقیقه گیاه را دم و روزی ۳ فنجان میل کرد.

اسارون برای ریه مضر است، برای رفع ضرر آن بهتر است همراه با مویز خورده شود.

خواص درمانی و طبیعت اسارون

طبیعت گیاه اسارون گرم و خشک است و مشهور است که گرمی آن بیشتر از خشکی اش است.

خواص دارویی این گیاه به طور خلاصه عبارتند از: زخم دستگاه گوارش، بیماری‌های ریه که ناشی از استنشاق هوای آلوده باشد، نرم کننده سینه، تقویت نیروی جنسی، التهاب حنجره، مقوی نیروهای دماغی، تقویت کننده اعصاب، کبد، کلیه و مثانه، دردهای ناشی از بیماری کبد، درمان استسقاء، درمان سیاتیک، قطع قاعدگی، درد مفاصل، یرقان، تقویت هوش و حافظه، انزال زودرس، نعوض آور و مفرح، خواب رفتگی اعضای بدن، لقوه، تقویت کننده مغز، اسهال، گرفتگی عروق، صرع و فراموشی.

برای تقویت نیروی جنسی اسارون ۲۰ گرم، عسل ۱۰۰ گرم. روزی یک قاشق غذاخوری با یک لیوان شیر شتر یا گوسفند میل شود.

در هند، از ماده ی اصلی اسارون؛ یعنی اسانس روغنی آن، برای نرم کردن سینه و قی آور استفاده می کنند. همچنین از اسانس روغنی فرار آن برای زخم دستگاه گوارش، بیماری ریوی ناشی از استنشاق هوای دارای ذرات سیلیس و نیز برای خشکی حلق و التهاب غشای حنجره که با ترشح همراه باشد، استفاده میشود و بسیار مفید است.

دم کرده‌ی ریشه و برگ آن به عنوان دارویی لطیف کننده است. باز کننده ی انسداد و گرفتگی های مجاری عروق و مقوی و پاک کننده ی دماغ و اعصاب و کبد و کلیه است. برای درمان استسقاء مفید است. برای درمان سیاتیک مزمن استفاده می شود.

خوردن آن به تنهایی یا با داروهای مناسب دیگر برای بیماری های سرد دماغی نظیر صرع، لقوه، فلج، سستی اعضا، تشنج امتلایی و خواب رفتگی نافع است.

اگر ۱۵ گرم از ریشه خشک آن را در ۲ تا ۲/۵ کیلوگرم آب انگور به مدت ۵۰ تا ۶۰ روز بخیسانیم و داخل یخچال نگهداریم و سپس آن را مصرف کنیم، برای دردهای داخلی، استسقا، یرقان، ورم کبد و طحال و پاک کردن آلت تناسنلی و رحم از رطوبت های لزجه و نیز برای پاک کردن کلیه و مثانه و تسکین درد آنها و سختی ادرار و قطع قاعدگی و درد مفاصل و لگن خاصره و سیاتیک و نقرس مفید است.

و خوردن ۵ گرم مخلوط کوبیده‌ی آن با آب عسل مسهل است و اگر با شیر شتر یا شیر گوسفند خورده شود برای تقویت نیروی جنسی سردمزاجان مفید است.

و برای تقویت هوش، حافظه و برطرف کردن فراموشی سنبل الطیب، صبر زرد، اسارون، دارچین، مصطکی از هر کدام ۱۰ گرم را آسیاب و با ۱۵۰ گرم عسل مخلوط کنید و روزی ۱ قاشق مرباخوری میل شود.

برای درمان بیماری عصبی سرد مزاجان و سرگیجه ای که از تجمع رطوبات باشد از معجون شماره فوق استفاده شود. برای درمان احتقاق کبدی (دردهای شکمی ناشی از کبد) مفید است.

برای درمان بیماری‌های مثانه مفید است. این گیاه ضد بلغم است و برای درمان انزال زودرس مفید است. گیاه اسارون برای درمان یرقان مفید است. این گیاه قاعده آور است.

از گیاه اسارون برای درمان مفاصل استفاده میشود. برای درمان خواب رفتگی اعضای بدن از دم کرده ی اسارون می توان استفاده کرد.

گیاه اسارون نعوض آور و شادی بخش است. برای گرفتگی مجاری عروق از گیاه اسارون استفاده می شود.

گیاه اسارون برای درمان بیماری صرع مفید و ضد فراموشی است و تقویت کننده مغز است.

برای اسهال ۵ گرم از آن را با شربت عسل مخلوط و میل کنید.

پنج تا پانزده گرم خشک آن را نرم بکوبید، بعد با مقداری مویز مخلوط کرده مجددا بکوبید تا به صورت خمیر درآید و به مرور تکه تکه از آن بخورید. قی‌آور است، نرم کننده‌ی سینه خواهد بود، در مورد جراحات جهاز هاضمه، بیماری سیلیکوزیس که نوعی بیماری ریوی ناشی از استنشاق هوای دارای ذرات سیلیس می‌باشد و همچنین خشکی و التهاب غشای حنجره که با ترشح همراه باشد، آثار مفیدی نشان می‌دهد.

برگ اسارون

ترکیب شیمیایی: ماده‌ی آزارون و گلوکوزید.

خواص درمانی: آب دم کرده‌ی آن را بنوشید. لطیف کننده است، باز کننده‌ی انسداد و گرفتگی‌های مجاری عروق می‌باشد، مقوی و پاک کننده‌ی دماغ و اعصاب، کبد، سپرز و کلیه است، برای درمان بیماری‌های سرد دماغی نظیر صرع، لقوه، فلج، سستی اعضاء تشنج امتلایی و خواب‌رفتگی نافع می‌باشد.

ریشه‌ی اسارون

ترکیب شیمیایی:آلكالوئيد آزارین و آزارون.

 خواص درمانی ریشه‌ی اسارون

1. پنج گرم از خشک آن را بکوبید و با آب و عسل بخورید. مسهل است.
2. اگر پنج گرم از کوبیده‌ی خشک آن با شیر شتر یا شیر گوسفند مخلوط و خورده شود، برای تقویت نیروی جنسی سرد مزاجان مفید است.
3. پانزده گرم از خشک آن را در دو تا دوونیم لیتر آب انگور به مدت پنجاه تا شصت روز بخیسانید، بعد آن را مصرف کنید. برای رفع دردهای داخلی، استسقا، یرقان، ورم کبد، طحال، پاک کردن آلات بول و رحم از رطوبت‌های لزج، پاک کردن کلیه و مثانه و تسکین درد آن‌ها، رفع سختی ادرار، قطع قاعدگی، درد مفاصل و لگن خاصره، سیاتیک و نقرس مفید است.

عوارض جانبی، موارد احتیاط و منع مصرف:

خانم‌های حامله نباید استفاده کنند.

تحقیقات نشان داده است که آسارون، ماده سمی ریزوم این گیاه است و موجب فلج عروق خونی و سلسله اعصاب می شود.

آسارون برای ریه مضر است و از این نظر باید با مویز خورده شود و مقدار خوراک آن ۵ تا ۱۵ گرم است. جانشین آن از نظر دارویی هم وزن آن «وج» یا زنجبیل و یا نصف وزن آن خولنجان و نصف دیگر «وج» است.

از این گیاه نوعی رنگ سبز گرفته می شود. به علت سمی بودن این گیاه به ندرت مصرف داخلی آن توصیه می شود و در مواردی که مصرف داخلی آن لازم باشد باید زیر نظر پزشک باشد.