درخت زردآلو (Armeniaca vulgaris)

نام فارسی: درخت زردآلو

نام علمی:‌ .Armeniaca vulgaris Lam

نام فرانسه: Abricotier

نام انگلیسی: Apricot tree

نام آلمانی: Aprikosen ، Aprikosebaum

نام ایتالیایی: Meliaco Albicocco

نام عربی: مشمش (Mishmish)

درخت زردآلو از تیره گل سرخ درختی زیبا، به ارتفاع ۳ تا ۶ متر و دارای برگ هایی ساده با پهنک مدور قلبی شکل و منتهی به نوک تیز است. رنگ سبز روشن یا مایل به زرد برگ آن، ظاهر مشخص و متمایز از سایر گونه ها، به گیاه می دهد. گل های درخت زردآلو درشت، عاری از دمگل، به رنگ سفید یا مایل به گلی، مرکب از ۵ گلبرگ و تعداد زیادی پرچم است. طرز قرار گرفتن گل های آن بر روی شاخه ها نیز به نحوی است که معمولا به وضع منفرد یا به تعداد ۲ تایی در کنار هم دیده می شوند.

میوه درخت زردآلو در انواع وحشی این گیاه، کوچک و دارای طعم نیمه مطبوع است ولی نژادهای پرورش یافته آن، میوه های درشت، خوش طعم با میانبری به رنگ زرد روشن ببار می آورند. در داخل میوه آن، هسته ای به طول متوسط ۳ سانتی متر و به عرض ۱.۵ سانتی متر تشکیل می گردد که به خلاف هلو، ظاهر فرو رفته و ناهموار ندارد.

درون هسته زردآلو نیز به تفاوت برحسب نژادهای مختلف گیاه، بادامی درشت با طعم تلخ یا کمی شیرین جای دارد. مغز زردآلو در صورتی که طعم تلخ نداشته باشد، مطبوع و خوراکی است. قسمت مورد استفاده درخت زردآلو از تیره گل سرخ، میوه و مغز درون هسته آن است.

مدارک تاریخی، منشا درخت زردآلو را به ترکستان و منچوری نسبت می دهد. این درخت هنوز هم در پکن، به حالت وحشی دیده می شود. پرورش آن احتمالا در سه قرن قبل از میلاد مسیح در چین آغاز شد و سپس از آن جا، مقارن قرن اول میلادی به نواحی غربی آسیا انتقال یافت.

پراکندگی و نفوذ درخت زردآلو از ارمنستان به نواحی مختلف اروپا مانند یونان و سپس ایتالیا، تقریبا در حدود ۸۰ تا ۹۰ سال قبل از زمان حاضر صورت گرفته است. پرورش آن پس از انتقال به نواحی اخیر تدریجا نه تنها در مناطق مختلف اروپا بلکه در اماکن مساعد کشورهای دیگر نیز معمول گردید.

پزشکان مختلف با آن که از زمان های گذشته، روغن مغز زردآلو را به مصارف پزشکی مانند رفع بواسیر و درمان درد گوش می رسانیدند اما ميوه آن را به علت ایجاد ناراحتی در معده، برای سلامتی مضر می دانستند.

هنوز هم در نواحی مالاریا خیز، برای آن اثر مولد تب یا محرک بروز تب قائل هستند. جالینوس و دیوسکورید، میوه آن را از نظر هضم، هم ردیف هلو می دانستند درحالی که حکمای قرون ۱۶ تا ۱۸ میلادی، نه تنها خلاف آن را عقیده داشتند بلکه کم و بیش عقاید قدما را در مورد بروز ناراحتی و تب تایید می نمودند.

ترکیبات شیمیایی درخت زردآلو

قسمت گوشت دار میوه، به طور متوسط دارای ۸۱ تا ۸۴ درصد آب، ۸ تا ۱۲ درصد قند، ۱.۱۵ درصد اسیدهای آزاد، مخصوصا اسید سیتریک، مالیک، وینیک و سالیسیلیک، ۶.۳۵ درصد هیدرات های کربن، ۰.۴۳ تا ۰.۴۹ درصد آلبومین و ۰.۱۲ درصد مواد چرب است.

مغز زردآلوی تازه و رسیده، سرشار از ویتامین های مختلف است و در آن ویتامین های PP , C , B_۲ , B_۱ یافت می شود. مقدار درصد ویتامین A در هر ۱۰۰ گرم آن، معادل ۴۵ درصد ویتامین A مورد نیاز روزانه انسان است.

مغز زردآلو دارای ۴۱ درصد روغن قابل استخراج همراه با موادی نظیر آسپاراژین، آلورون، قندهای مختلف، موسیلاژ، کونگلوتين (conglutine) ( کازئین گیاهی با فسفر) و غیره است. در نوع تلخ مغز زردآلو، ۰.۶۰ تا ۰.۸۰ درصد آمیگدالین نیز وجود دارد. این گلوکزید به طوری که می دانیم در مجاورت آب و تحت اثر امولسین، تجزیه گردیده، اسید سیانیدریک یا اسیدپروسیک، آزاد می کند.

برگ زردآلو نیز دارای گلوکزید مولد اسید سیانیدریک است. از درخت زردآلو نوعی صمغ به رنگ زرد کاهی به خارج ترشح می شود که طبق بررسی های P. Lemeland (در سال ۱۹۰۵) دارای ۶۶ درصد از قندهای احیا کننده است. مقدار ۳۸ درصد از قندهای مذکور را، آرابینو و ۱۵ درصد آن ها را، گالاکتوز تشکیل می دهد.

از مغزهسته زردآلو و سبوس برنج ماده ای استخراج گردیده که به تفاوت، اسید پانگامیک (pangamic acid) یا ویتامین B_۱۵ نامیده شده است. این ماده در دانه گیاهان، مخمر آبجو، خون گاو نر و جگر اسب نیز یافت می شود.

با آن که در بعضی کتب علمی چنین صراحت دارد که شواهد موجود دال بر آن است که هرکجا ویتامین های گروه B یافت می شود، این ویتامین نیز در آن جا وجود دارد. تعیین فرمول منبسط این ویتامین توسط Bigi در سال ۱۹۶۶ انجام گرفته است. ملح سدیم این ویتامین که به حالت متبلور به دست می آید، به مقادیر زیاد در آب حل می شود ولی عملا در استات متیل ، کلروفرم، اتر و حلال های دیگر مواد چرب غیر محلول است. در محلول های قلیایی تجزیه می شود.

خواص درمانی درخت زردآلو

زردآلو میوه ای است مفید که به حالت نارس، دیر هضم است به طوری که حتی مصرف نوع رسیده آن برای مبتلایان به سوء هضم وضعف اعمال کبد، ممنوع گردیده است. اثر درمانی زردآلو به پایه هلو، قابل توجه نیست. به حالت تازه، اثر درمانی قابض و رفع اسهال های ساده و شکم روش دارد ولی به حالت خشک ملین است. برای آن اثر تصفیه کننده خون نیز ذکر شده است.

مصرف زردآلو برای مبتلایان به ورم مفاصل و کم خونی ناشی از خونروی ها، توصیه گردیده است. به علاوه برای آن اثر درمان کم خونی (Anemie) ذکر شده است. مصرف زردآلو برای کودکان، مبتلا به نرمی استخوان و اطفالی که رشد کافی حاصل ننموده اند توصیه شده است.

بررسی های ارزنده Dr. H. Leclerc نشان داده است که زردآلو در رفع کم خونی های ناشی از خونریزی های متوالی، اثر درمانی ارزنده ای ظاهر می کند. مغز دانه های شیرین آن، خوش طعم است و مانند مغز بادام مصرف می شود ولی مغز دانه های تلخ آن، به علت دارا بودن آمیگدالین خطرناک می باشد.

اگر چند قطره روغن مغز زردآلو در گوش ریخته شود. صداهای گوش را از بین می برد یا کاهش می دهد. قراردادن قسمت گوشت دار زردآلوی رسیده بر روی پوست صورت، اثر نرم کننده و مفید در پوست های خشک، مخصوصا در فصل تابستان ظاهر می کند. بعد از این کار اگر یک لوسیون مقوی به پوست صورت اثر داده شود نتیجه بهتر خواهد بود.

مغز هسته واریته های زردآلو ، در اغذیه فروشی های ایالت متحده امریکا، به عنوان ماده محتوی آمیگدالین و Laetril که در حدود ۳ درصد در آن وجود دارد، عرضه می شده است و به عنوان ماده ای با اثر ضد سرطان، مورد استفاده قرار می گرفته است.

Lactrile ، گلوکزید مولد اسید سیانیدریک است که از مغز هسته زردآلو حاصل می شود و در واقع از آمیگدالین منشا می گیرد. از هیدرولیز آمیگدالین، تحت اثر امولسین، موادی نظیر ۲ ملکول گلوكز، یک ملکول بنز آلدئيد (آلدئيدنيزوئیک) و یک ملکول اسید سیانیدریک حاصل می شود که می توان آن را به طوری که در کتب علمی جدید منعکس است در ۳ مرحله زیر نشان داد:

1. آزاد شدن یک ملکول گلوكز + یک ملکول مانده لونیتریل گلوکز Mandelonitrile glucose
2. آزاد شدن یک ملکول گلوکز دیگر + یک ملکول مانده لونیتریل
3. تجزیه مانده لونیتریل و پیدایش بنزالدئید (الدئید بنزوئیک) + یک ملکول اسید سیانیدریک.

انجام اعمال فوق تحت اثر امولسین که خود شامل دو فرمان به نام های آمیگدالاز و پروناز (Prunase) است صورت می گیرد. در سال های اخیر مطالعاتی در مورد تاثیر گلوکزید مذكور در درمان بیماری سرطان، مخصوص حالات پیشرفته آن صورت گرفت ولی نظریه تاثیر سیانور در درمان سرطان، بدون آن که سلول ها و بافت های سالم بدن آسیب ببیند، مورد قبول قرار نگرفت و فروش آن در سال ۱۹۷۱ ممنوع اعلام شد.

در سال ۱۹۸۱، نتیجه بررسی های مذکور که براساس مطالعات دامنه دار انستیتوی ملی سرطان (N. C. I) با همکاری ۴ مرکز طبی ممالک متحده امریکا صورت گرفت، موارد زیر انتشار یافت.

1. گلوکزید مذکور در برگشت و سیر قهقرایی سرطان بی تاثیر می باشد.
2. گلوکزید مذکور در طول مدت زندگی بیماران سرطانی اثری ندارد.
3. عوارض ناشی از سرطان با مصرف آن، بهبود حاصل نمی نماید.
4. باعث ازدیاد وزن و قدرت جسمانی بیماران سرطانی نمی شود.

نتیجه آن که این ماده و فراورده های طبیعی دارای آن، مانند مغز هسته زردآلو و غیره در درمان سرطان بی تاثیر می باشند. با انتشار موارد بالا چون دسترسی به آمیگدالین به صورت خالص غير مقدور گردید بیماران مبتلا به سرطان باز هم از هسته زردآلو برای درمان این بیماری استفاده به عمل می آوردند و به آن پناه می بردند.

ولی به طوری که می دانیم این عمل خطرناک است زیرا مصرف مغز هسته زردآلو، علاوه بر آمیگدالین، مواد خطرناک ناشی از تجزیه آن یعنی اسید سیانیدریک را نیز وارد بدن می نماید و این عمل تجزیه را نیز به طوری که شرح دادیم، آنزیم های امولسین انجام می دهند. موارد متعدد منجر به مرگ ار مصرف مغز هسته زردآلو گزارش گردیده است.

با توجه به موارد مذکور این نتیجه حاصل می شود که با مصرف مواد مذکور نه تنها اثر درمانی ظاهر نمی شود بلکه ایجاد خطر نیز می گردد. از این جهت نباید اقدام به مصرف هسته زردآلو یا فراورده های طبیعی مشابه آن نمود. روغن مغز هسته زردآلو در فرمول تعدادی از فراورده های بهداشتی و زیبایی به طوری که در مباحث این کتاب آمده وارد می شود.

مخلوط مالیدنی جهت رفع چین و چروک صورت:

انواع دیگری از گیاهان ایران که در رفع چین و چروک پوست صورت اثر درمانی ظاهر می نماید به شرح زیر هستند:

• .Alchemilla vulgris L
• دم اسب .Equisetum arvense L
• پیچ امین الدوله .Lonicera caprifolium L
• نرگس .Narcissus tazetta L
• تاجریزی سیاه .Sambucus nigra L

در طی مدت استفاده از کرم های تقویت پوست، باید مواد پروتئینی و ویتامین های لازم مصرف شود. ضمنا هنگام استفاده از تابش نور خورشید (حمام آفتاب)، باید پوست صورت دور از تابش نور، قرار گیرد. بهتر است حتی در مواردی که در معرض نور قوی قرار دارند، از عینک آفتابی استفاده کنند.

عوامل خارجی، مانند گرمای خورشید، باد، هوای سرد ونامساعد، بر روی پوست صورت مخصوصا لب ها، اثرات بد ظاهر می کنند به طوری که باعث خشک شدن لب ها و پیدایش ترک و شکاف در آن ها می گردند.

مخلوط روغنی جهت جلوگیری از ترک و شکاف لبها:

مواد فوق را در ظرفی ریخته و آن را در داخل ظرف بزرگ تر که محتوی مقدار کافی آب است، قراردهید (بن ماری) به طوری که ظرف داخلی تا حدی در آب فرو رود. با حرارت دادن ظرف بزرگ محتوی آب، گرمای آن به ظرف دوم می رسد و باعث گرم شدن تدریجی و ذوب موم در مخلوط روغنی ظرف اول می شود.

در تمام این مدت، مواد محتوی ظرف اول را باید مرتبا هم زد تا به خوبی به صورت یک محلول روغنی یک نواخت در آیند. سپس آن را با احتیاط خارج کرده، چند قطره اسانس مورد نظر و بی زیان مانند اسانس لیمو یا بهار نارنج در آن وارد کرد و به خوبی هم زد تا همه محلول روغنی، بوی اسانس را به خود بگیرد و معطر شود.

در انتها محلول روغنی حاصل را که حالت مرهم مانند دارد در ظرف دهانه دار ریخته و آن را در محلی با درجه گرمای کم نگهداری کرد. با مالیدن مقدار کم این محلول روغنی به لب ها، از پیدایش شکاف و ترک لب ها جلوگیری به عمل می آید. مغز هلو نیز دارای گلوکزید مولد اسید سیانیدریک و امولسین است.

از این جهت مجاورت آن با آب موجب ایجاد اسید سیانیدریک مانند آن چه در مورد مغز هسته زردآلو ذکر شده می گردد. روغن مغز هلو نیز در فرمول بعضی از فراورده های رفع چین و چروک و تقویت پوست صورت و ناحیه گردن اثر مفید ظاهر می کند.

مخلوط روغنی برای پوست های پیرنما

مخلوط مذکور در پوست هایی که حالت افتاده و نازک دارند، اثر تقویت کننده دارد و این اثر در پوست ناحیه گردن نیز سریع تر ظاهر می شود. ضمنا مخلوط روغنی مذکور، پوست را نیز تقویت میکند. روغن مغز هسته هلو، در فرمول بعضی از کرم های رفع کننده چین و چروک صورت و فراورده های زیبایی دیگر نیز وارد است.|

درخت زردآلو در نواحی مختلف ایران پرورش می یابد.