نام علمی: .Apium nodiflorum (L.) Lag
فرانسه: Cré ssonsauvage، Cré ssonbatard، Faux-cré ssonde fontaine
انگلیسی: Least-marshwort، Musweed
آلمانی: Knottenblutige sellerie
ایتالیایی: Gorgalestro، Cresci one salvatica di fossa، Erba cantella
Apium nodiflorum گیاهی است علفی، چند ساله و به ارتفاع ۱۰ – ۳۵ سانتی متر از تیره جعفری که در نواحی مردابی و کنار جویبارها و چشمه سارها می روید و اغلب با بولاغ اوتی (علف چشمه) تواما در اماکن مشابه یافت می گردد.
از مشخصات آن این است که ساقه اش مانند علف چشمه، حالت خزنده پیدا می کند و در محل تماس با سطح زمین نیز، ریشه های نابجا به وجود می آورد که موجب تکثیر سریع گیاه و فراوانی آن در محیط زندگی می شود. برگ های آن از ۳ – ۶ زوج برگچه بیضوی دراز، نوک تیز، دندانه دار و منتهی به یک برگچه انتهایی تشکیل می یابد.
گل های Apium nodiflorum، رنگ سفید یا سفید مایل به سبز دارد و در اواخر خرداد تا اواسط تابستان ظاهر می شود. گل آذین آن چتر مرکب است و از اشعه باریک و نازکی به تعداد متفاوت و منتهی به گل های ریز تشکیل می یابد. در قاعده اشعه مذکور نیز انولوکری مرکب از ۳ – ۵ براکته جای دارد. میوه اش کوچک، بیضوی دراز و به طول ۱ – ۲ میلی متر می باشد. در غالب نواحی اروپا، جنوب غربی آسیا از جمله ایران و شمال افريقا پراکندگی دارد. قسمت مورد استفاده این گیاه کلیه اعضای آن است.
خواص درمانی Apium nodiflorum
کلیه قسمت های گیاه، طعمی تند شبیه بولاغ اوتی دارد به طوری که می توان آن را به حالت خام در سالاد مورد استفاده قرار داد مشروط بر آن که به مقدار کم مصرف شود. اثر نیرو دهنده، قاعده آور و از بین برنده التهاب دارد و چون مدر است می توان از آن، جهت دفع سنگ کلیه و رسوبات ادراری، همچنین در بیماری های پوستی استفاده به عمل آورد. بعضی ها معتقدند که مصرف زیاد و بی رویه گیاه، بدان علت که دارای مقادیر بسیار کم از نوعى الكالوئید سمی است، ممکن است برای انسان و حیوانات ایجاد خطر نماید.
محل رویش Apium nodiflorum
گیاه Apium nodiflorum در نواحی مختلف مغرب ایران مانند، کرمانشاه در منطقه روانسر (Ralvinsar) در ارتفاع ۱۴۰۰ متری، آذربایجان: تبریز و لرستان: بیشه در ارتفاعات ۱۲۰۰ متری، Kalvare در ارتفاعات ۱۵۰۰ متری، جنوب ایران: فارس در Tange clogan olia، بلوچستان: مکران، شمال ایرانشهر در ۷۰۰ متری می روید
.A. esculenta DC.، Apiui xanthorrhiza Bane، نوع مفید و خوراکی است که در نواحی استوایی امریکا پرورش می یابد و حتی در ارتفاعات ۱۵۰۰ – ۲۰۰۰ متری این نواحی به حالت وحشی یافت می شود. از اختصاصات آن این است که ریشه غده ای، گوشت دار، مخروطی شکل، به رنگ سفید یا زرد و یا بنفش رنگ دارد. ریشه گوشت دار بعضی از پایه های این گیاه، ممکن است حجم زیاد پیدا کرده و به صورت غده نسبتا بزرگی به وزن یک کیلوگرم درآید.
غده این گیاه، خوراکی است و به صورت آب پز یا سرخ کرده مصرف می شود. در ردیف گیاهان مغذی با طعم مطبوع جای دارد.