نام فارسی: جعفری فرنگی
نام علمی: .Anthriscus Cerefolium (L.) Hoffm
نام فرانسه: Cerfeuil des jardins، C. commun، C. officinale، C. cultive، Cerfeuil
نام انگلیسی: Garden chervil
نام آلمانی: Kerbelkraut، Gartenkerbel
نام ایتالیایی: Cerfoglio
جعفری فرنگی گیاهی یک ساله از تیره جعفری و دارای ساقه ای به ارتفاع ۳۰ تا ۷۰ سانتی متر است. برگ هایی با پهنک مثلث شکل ولی منقسم به قطعات جدا از یک دیگر دارد به نحوی که هر یک از آن ها لااقل ۲ بار تقسیم حاصل کرده، به صورت قطعات بسیار کوچک درآمده اند. رنگ برگ های آن سبز روشن و ظاهر آن ها صاف و شفاف است. گل های کوچک و سفید رنگ آن به صورت گل آذین چتر مرکب مجتمع بوده، در پایه اشعه چتر اصلی آن نیز، به خلاف چترهای فرعی، انولوگر دیده نمی شود. تعداد شعاع های چتر اصلی آن نسبتا کم است.
میوه جعفری فرنگی باریک، دراز، به طول یک سانتی متر، شفاف، تیره رنگ (پس از رسیدن) و پوشیده از تارهای کوتاه، در نژادهای وحشی است. منشا اصلی آن، نواحی جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی بوده است ولی تدریجا به مرور زمان توسعه پیدا کرده، در غالب نواحی مساعد نفوذ یافته است. پرورش آن در نواحی مختلف معمول می باشد. قسمت مورد استفاده گیاه، کلیه اندام های آن است ولی بیشتر سرشاخه های گلدار آن مورد استفاده قرار می گیرد.
ترکیبات شیمیایی جعفری فرنگی
دارای اسانسی به مقدار ۰.۹ درصد، یک ماده تلخ و گلوکزیدی محلول در آب جوش به نام پی این؟ (piine) است. این گلوکزید در انواع دیگری از گیاهان تیره جعفری نیز وجود دارد.
میوه گیاه جعفری فرنگی ، به علاوه دارای ۱۳ درصد ماده روغنی است. این روغن پس از استخراج، حالت روان دارد و در گرمای ۹ درجه منجمد می شود. رنگ آن، قهوه ای سبز و بوی آن معطر است. طعم ناپسند دارد. وزن مخصوص آن در گرمای ۱۵ درجه معادل ۰.۹۲۶ است. اسیدهای چرب این روغن عبارت از اسید لینولئیک (۵۳.۵ درصد)، اسيد پتروسه لينيک (۴۱ درصد)، اسید پالمیتیک (۵ درصد) و اسید اولئیک به مقدار ۰.۵ درصد می باشد.
خواص درمانی جعفری فرنگی
جعفری فرنگی ، اشتها آور، کمی مدر و نیرو دهنده است. در استعمال خارج نیز اثر التیام دهنده دارد. شیره تازه گیاه، غالبا به عنوان تصفیه کننده خون و دفع آب زیادی انساج در موارد آب آوردن، مورد استفاده قرار می گیرد. مصرف آن در رفع زردی، نقرس و بیماری های مزمن پوست موثر ذکر شده است.
در استعمال خارج اگر گیاه پخته را به محل دردناک و برجستگی های بواسیر اثر دهند یا در موارد انسداد مجاری ترشح شير و تجمع آن در پستان، برروی عضو بگذارند، به طور محسوس اثر معالج ظاهر می کند. ضمنا خارش را تسکین می دهد و در باد سرخ کمک موثر می تواند بنماید. سودا و سرمازدگی را نیز رفع می کند.
له شده برگ گیاه جعفری فرنگی مخلوط با نمک یا سرکه، اگر در محل ضرب خوردگی و کوبیدگی اعضا و آبسه های سرد اثر داده شود، باعث رفع التهاب می گردد. به علاوه با قرار دادن آن بر روی زخم و جراحات، التیام آن ها تسریع می شود.
صور دارویی جعفری فرنگی
شیره تازه گیاه جعفری فرنگی به حالت ساده یا مخلوط در شیر به مقدار ۵۰ تا ۱۰۰گرم در روز – دم کرده ۳۰ تا ۶۰ گرم برگ در یک لیتر آب به مقدار ۳ فنجان در روز – دم کرده ۴ تا ۸ در هزار میوه.
در استعمال خارج، جوشانده ۳۰ تا ۶۰ در هزار گیاه به صورت لوسیون و کمپرس گرم و یا تغليظ یافته آن به صورت ضماد به کار می رود.
محل رویش جعفری فرنگی
گرگان در ۵۱ کیلومتری جنوب شرقی آزاد شهر در ارتفاعات ۱۲۵۰ متری، ۶ کیلومتری مشرق تنگ گل در ارتفاعات ۸۵۰ متری، زیارت. مازندران: جنوب آمل در ارتفاعات ۶۱۰ متری، زرد من (Zardman) یا سیاه بیشه) در دره هراز، کوه نزوه نزدیک Orim در ۲۲۰۰ متری، حسن آباد در دره چالوس. گیلان: حاشیه مرداب انزلی و در ۷ کیلومتری مجاور آن، دره سفیدرود، نزدیک رودبار در ارتفاعات ۳۰۰ متری. آذربایجان: جنوب میانه، قافلان کوه در ۱۱۰۰ متری، کوه های کارنارو (Karnaru) نزدیک شاهپور (دیلمان)، جنوب شاهپور به سمت دریاچه ارومیه (رضائیه) در ارتفاعات ۱۳۰۰ متری.