آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
نام علمی: .Ammi majus L
نام فرانسه: Ammi commun
نام انگلیسی: Bishop’s Weed
نام آلمانی: Grosser ammei
نام ایتالیایی: Ammi rizzomolo
نام عربی: خله (Khellah)، سدا، خله شیطانیه
Ammi majus گیاهی علفی، یک ساله به ارتفاع ۸۰ سانتی متر از تیره جعفری و دارای ظاهری شبیه هویج است ولی میوه آن بر خلاف هویج از تارهای خمیده و قلاب مانند پوشیده نیست. برگ های قاعده آن مرکب از قطعات نوک تیز و دندانه دار با پهنک مشخص و منقسم به قطعات باریک، نازک و نخی شکل است. ظاهر گیاه، رنگ سبز مایل به آبی نشان می دهد.
محل رویش آن نیز بیشتر در زمین های ماسه ای و مزارع است. در شمال افریقا، نواحی مختلف اروپا و آسیا می روید. میوه اش به رنگ مایل به قهوه ای، دارای ظاهر استوانه ای شکل و مصارف درمانی است. وسعت پراکندگی آن بیشتر در مصر، مخصوصا در دلتای رود نیل است.
ترکیبات شیمیایی Ammi majus
میوه گیاه Ammi majus دارای ترکیباتی مانند آموئیدین (ammoidine) [متوکسالن (Methoxsalen)]، آمیدین [امپراتورین (Imperatorine)]، برگاپتن Bergaptene و غیره است.
برگاپتن (Bergaptene) [برگاپتان (bergaptan)، هراکلین (heraclin)، ماژودین (majudin)]، به فرمول C۱۲H۸O۴ و به وزن ملکولی ۲۱۶.۱۹ است. به صورت مشابه پسورالن و ایزومر متوکسالن در طبیعت یافت می شود. این ماده که در آغاز از اسانس برگاموت تهیه می شده است، در اعضا گیاهان مختلف از جمله انواع زیر نیز یافت می شود:
- .Ammi majus L از تیره Umbelliferae
- Citrus bergamia Risso از تیره Rutaceae
- Fagaria xanthoxyloides Lam از تیره Rutaceae
برگاپتین موجود در ترکیبات Ammi majus، به صورت بلورهای سوزنی شکل در الكل به دست می آید و در گرمای ۱۸۸ درجه ذوب و تصعید می شود. در آب جوش حل نمی گردد. به مقدار بسیار جزئی در اسید استیک گلاسیال، کلروفرم، بنزن، فنل خیلی گرم ولی به مقادیر زیادتر (یک در ۶۰) در الكل مطلق محلول است. انحلال آن در اسید سولفوریک، محلولی به رنگ زرد طلایی ایجاد می کند. از برگاپتن در تهیه فراورده هایی به منظور برنزه کردن پوست استفاده می شود. دارای اثر درمانی در رفع پسوریازیس نیز می باشد.
خواص درمانی Ammi majus
Ammi majus مقوی و هضم کننده غذا، مدر و باد مسکن است. در سوء هضم ها، رفع نفخ، به عنوان مدر و جهت تقویت عمومی مصرف می شود. از گرد دانه (میوه) آن در مصر، برای درمان لک و پیس که با ظاهر شدن لکه های سفید و شیری رنگ در پوست با حاشیه پر رنگ عارض می شود و از ماده موثر آن یعنی متوکسالن (آموئیدین) به منظور فوق و موارد مشابه دیگر استفاده به عمل می آید.
صور دارویی Ammi majus
دم کرده یک قاشق قهوه خوری از دانه گیاه Ammi majus در ۱۰۰ گرم آب برای مصرف در ۳ یا ۴ دفعه در روز.
متوکسالن موجود در Ammi majus، تشکیل پیگمان های رنگی ملانین (Melanine) را در مقابل اشعه ماوراء بنفش زیاد می کند به علاوه تحمل تابش نور خورشید را بر روی پوست بدن بالا می برد. از این ماده در درمان انواعی از لک و پیس که خود به خود عارض می شود (Vitiligo) و همچنین درمان Leucodermie استفاده به عمل می آید. مقدار مصرف آن در درمان Vitiligo و در لكودرمی، ۲۰ میلی گرم به صورت مخلوط در شیر و یا ضمن غذا خوردن است که به مجرد بروز عوارض ناراحت کننده باید مصرف آن قطع شود.
محلول یا لینیمان متوکسالن (آموئیدین)، به مقدار یک درصد تهیه می شود (محلول آن به صورت رقیق شده می تواند به کار رود) و برای مالیدن بر روی پوست به منظور درمان Vitiligo است که در محل لک و پیس اثر داده می شود. مدتی پس از مالیدن آن بر روی پوست نیز باید پوست بدن در محل لک و پیس، در معرض نور خورشید و یا اشعه ماوراء بنفش (در آغاز به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه و تدریجا بیشتر) قرار گیرد. اگر تا ۳ ماه پس از استفاده از محلول فوق هیچگونه تاثیری در درمان بیماری ظاهر نشد از به کار بردن آن باید خودداری کرد.
باید توجه داشت که مصرف متوکسالن از راه خوردن، ممکن است عوارضی نظیر تهوع، گاهی استفراغ، سردرد، خیز اندام ها (Oedeme)، خارش، تحریکات مغزی و غیره و از طریق مالیدن بر روی پوست، بروز تاول های جلدی و درماتیت به صور مختلف، ایجاد نماید که در حالت اول پس از پیدایش خیر اندام ها و در حالت دوم (یعنی مالیدن بر روی پوست) پس از بروز تاول ها باید از به کار بردن آن خودداری به عمل آورد.
محل رویش Ammi majus
شمال ایران: گرگان، علی آباد، بین گرگان و نوده در ارتفاع ۱۱۰ متری، گنبد کاووس، مغرب ایران: کرمانشاه، قصر شیرین، بختیاری، لرستان: شهبازان، پشت کوه، مهران، خوزستان: بین بهبهان و رامشیر در ۲۵۰ متری، ۱۲ کیلومتری مغرب بهبهان، نواحی شرقی هفت تپه، ۵۲ کیلومتری شمال اهواز، خلف آباد، بین اهواز و بهبهان در ۴۵۰ متری، سوزن نزدیک ایزه، باغ ملک. فارس: نزدیک برازجان، ۹ کیلومتری شمال کازرون در ارتفاع ۷۵۰ متری، جهرم، راهدار نزدیک دالکی، بوشهر. کرمان: سبزواران، میناب، کوه گرو در نزدیکی آبگرم، ۱۵۰ کیلومتری شمال بندرعباس، بلوچستان: Bazman، تنگ سرهه، سرباز، پیپ در ۱۱۰۰ متری، بشاگرد: Dauri.
