تره ، کوار (Allium porrum)

نام فارسی: تره ، کوار (در گیلان)

نام علمی: .Alliumt porrum L

نام فرانسه: Poirreau، Poireau

نام انگلیسی: Garden – Leek، Leek

نام آلمانی: Porrei، Porree

نام ایتالیایی: Porro

نام عربی: کراث رومی

نام های دیگر: توبیان – تره ی سبزی – سبزی – کور – کوار – کراث – کراث رومی – کراث البقل – کراث المائده – کراث الثوم – کندنا – گندنا – کیلافه – گورا – گوار.

تره گیاهی از تیره لاله، پرورش یافته و دارای برگ های نواری شکل، نسبتا پهن و با غلاف دراز است. تا کنون به حالت وحشی دیده نشده است ولی امروزه تصور می کنند که از بعضی انواع، مانند .A. vineale L.، A. ampeloprasum L که پیاز منقسم به چند قطعه با برگ های باریک دارد منشا گرفته باشد. از مشخصات آن این است که قاعده ساقه نسبتا ضخیم آن، در داخل پیاز جای دارد. گل های آن گلی یا سفید رنگ و مجتمع به صورت چتر بزرگ کروی است که از آن ها دانه های سیاه و پهن و ناصاف تره به دست می آید.

تره به طور کلی دو نوع است، نوع کوتاه و نازک تابستانه و دیگری تره فرنگی که نوع زمستانه است و خیلی بلند تا یک متر و برگ های پهن و قوی دارد. قسمت مورد استفاده این گیاه برگ و پیاز کوچک آن است که به حالت خام یا پخته مصرف می شود.

ترکیبات شیمیایی تره

در برگ تره ترکیبات شیمیایی، آلیئین – آلانین – آرژی نین – آسپاراژین – آرسنیک – آسپارتیکاسید – آهن – آب – الیل دی سولفید – فنیل آلانین – تریپتوفان – رایبوفلاوین – پروتئین – ترئونین – پرولین – سرین – لوسین – هیستیدین – متیونین – والین – تیامین – نیاسین – هیدرات های کربن – کلسیم – فسفر – سدیم – کاروتن – سلولز – خاکستر – پتاسیم – ویتامین های C – B²– B¹ – A وجود دارد.

تره دارای اسانسی مرکب از ترکیبات سولفوره است. برگ آن دارای آنزیم های مختلف مانند مالتاز، دکستریناز، انورتاز و امولسین می باشد. در ریشه گیاه نوعی . ئیدرات کربن وجود دارد که آرابینوز و گالاكتوز از آن نتیجه می شود.

خواص درمانی تره

طبیعت تره خیلی گرم و خشک است. تره را از زمان های گذشته، مصریان، یونانیان و رومیان، به مصارف تغذیه می رسانیده اند و چون از سبزی های سهل الهضم است و به علاوه طعم و بوی آن ملایم تر از سیر و پیاز می باشد، در هر عصری مورد توجه مردم قرار می گرفته است. مصرف آن برای مبتلایان به سوء هضم، چاقی، درد مفاصل، نقرس، تصلب شرایین و یبوست دائمی توصیه گردیده است به علاوه غذای مناسبی برای مبتلایان به تحریک معده و روده است.

تره از سبزی های مدر و بسیار مفید است. اثر خلط آور ونرم کننده به نحو قاطع دارد. سوپ آن حبس البول (عدم دفع ادرار)، آب آوردن انساج و سنگ کلیه را درمان می کند. جوشانده دانه و دم کرده ۴ گرم آن در یک لیتر نوشیدنی، سنگ کلیه را دفع می کند. و به علاوه سهولت دفع ادرار را فراهم می سازد. در موارد گرفتگی صدا، گریپ، سرفه، ورم گلو ونای و به طور کلی تمام حالات التهابی حاد و مزمن دستگاه تنفس، سیاه سرفه و غیره اگر سوپ و شربت آن مصرف شود، اثرات درخشان به ظهور می رساند.

برگ تره را بخورید. محرک و ادرار آور و قاعده آور است، گرفتگی های کبد را باز می کند، قصب الریه را پاک می کند، خون ریزی ها به خصوص خون بواسیر را قطع می کند، کمر را تقویت و نیروی جنسی را زیاد می کند، دستگاه گوارش را تقویت و روماتیسم را درمان می کند، سبب ریزش اشک چشم می شود.
اگر میل دارید که استفراغ کنید آب آن را بگیرید و با عسل مخلوط نموده بنوشید.
آن را با جو بپزید و بخورید. به مزاج لینت می دهد، روده ها را ضد عفونی می کند، هاضمه را تقویت می کند، برای درمان آسم یا تنگی نفس مفید است.
شب ها تازه ی آن را بکوبید و در رحم بگذارید آن را تمیز می کند و ترشحات آن را برطرف می سازد و از سقط شدن جنین جلوگیری می کند.
تازه ی آن را کوبیده و با نمک مخلوط و ضماد نمایید. زخم های بد و عفونی را درمان می کند.
تازه ی آن را هر روز خورد کنید و با آن کوکو بپزید و بخورید. بواسیر بادی را درمان می کند.

آب تازه ی آن را بگیرید، بعد کندر ساییده را با آن مخلوط کرده و در بینی بچکانید و تفاله های تره را با کمی سرکه بر پیشانی ضماد نمایید. خون ریزی بینی را قطع می کند.
تازه ی آن را بکوبید بعد با زردچوبه ی ساییده مخلوط نموده و شیافی بسازید و استعمال کنید، اسهال را بند می آورد.
تازه آن را خورد نموده در سرکه بریزید و نمک اضافه کنید و بپزید سپس مدتی در آب آن بنشینید. ورم رحم را درمان می کند.
تازه آن را بکوبید و با سماغ ساییده مخلوط نموده ضماد کنید. اگزما و مخملک و زگیل را درمان می کند.
هر روز تخم تره را بو بدهید و بخورید. دل پیچه و اسهال که همراه با پیچش شکم باشد و هم چنین اسهال های طولانی و مزمن را متوقف می سازد.
دو مثقال از تخم تره را با ۲ مثقال تخم مورد مخلوط نموده بخورید. برای امراض سرد نافع است، اشتها را زیاد می کند، کلیه و مثانه و کمر را تقویت می نماید، خون ریزی از هر عضوی را قطع می کند، باز کننده ی گرفتگی های بلغمی مجاری کبد می باشد.
تخم تره را بجوشانید و بخور آن را هر روز به مقعد بدهید و پنج روز هم تخم تره ی بیابانی را بخورید، بواسیر را درمان می کند.

درمان اگزما و مخملک و زگیل با کوبیده برگ تازه تره

تذکر: دیرهضم است و نفاخ، خون را می سوزاند، بینایی چشم را کاهش می دهد، لثه را خراب می کند، برای گرم مزاجان مضر است و مصلح آن گشنیز و کاسنی تازه است.

در استعمال خارج، اگر تره به محل گزیدگی زنبور یا زنبور عسل، مالش داده شود، درد را تسکین می دهد. تره پخته شده در شیر را معمولا به صورت ضماد بر روی اولسرهای چرکین یا در محل آماس های رماتیسمی یا نقرسی یا لمباگوها، جهت تسکین و بهبود بیماری اثر می دهند. تره پخته شده در زیر خاکستر، موجب سر باز کردن دمل ها، آبسه ها و Panaris می شود. برای این کار می توان شیره تره را در آرد وارد کرده به صورت خمیری در آورد و یا آن را با قسمت نرم درون نان، مالش داد و سپس بر روی دمل یا آبسه ها اثر داد.

تنقیه جوشانده تره بهترین نرم کننده است و در رفع امتلاء روده بزرگ بسیار نافع می باشد. و تره در نواحی مختلف ایران پرورش می یابد و معمولا از آن در تغذیه استفاده به عمل می آورند.

گونه های مفید و غیر موجود گیاهان ‌تره در ایران

.A., victoriale L، گونه ای از تره که در غالب نواحی کوهستانی نیم کره شمالی می روید. پیاز آن اثر مدر، ضد کرم و مقوی قلب دارد.
.A. tenuifolius Cav، گونه ای از تره که گیاهی یک ساله و دارای برگ های دراز به طول ۱۵ – ۳۰ و به عرض ۲.۵ – ۳ سانتی متر است. از ریشه اش، ساقه های متعدد و منتهی به گل های سفید و مجتمع به صورت خوشه خارج می شود. میوه اش کوچک، پوشینه، مدور، به قطر ۴ – ۵ میلی متر ومحتوی دانه های سیاه رنگ است. در جزایر قناری، هند و سرحدات غربی ایران می روید. دانه اش اثر مدر دارد. در استعمال خارج دارای اثر ضد التهاب است.
.A. tuberosum Roxb، گونه ای از تره که غده متورم و استوانه ای، مستور از ریشه های باریک و سفید رنگ دارد. گل های آن مجموعا در انتهای ساقه گل دار به صورت نیم کره ای ظاهر می شود. میوه اش معطر است. در هیمالیا، چین، سیام و بنگال به حالت وحشی می روید و به علاوه پرورش می یابد. دانه اش از نظر درمانی، برای رفع سيلان منی به کار می رود. این گونه در ایران نمی روید.