آیدانا | شما آنچه هستید که میخورید
کاربر 21 
نام فارسی: چشم خرچنگی
نام علمی: .Abrus precatorius L
نام فرانسه: Arbre a chapelet Lian are glisse
نام آلمانی: Paternosterkraut
نام انگلیسی: Weather plant، Rosary pea، Bead tree، Wild liquorice
نام ایتالیایی: False liquiriza
نام عربی: عین الدیک، ششم (Shashme)، بطره هندی
چشم خرچنگی گیاهی بالا رونده و دارای برگ های زود افت از تیره پروانه واران است. شاخه های نازک و قابل انعطاف آن، از راست به چپ، به دور تکیه گاه و گیاهان مجاور می پیچد. طول ساقه آن به ۴.۵ متر و ضخامت آن به ۱.۲ سانتی متر می رسد.
دارای برگ های شانه ای، به طول ۵ – ۱۰ سانتی متر و مرکب از ۱۰ – ۲۰ زوج برگچه متقابل به طول ۷.۵ – ۲۰ و به عرض ۴ – ۶ میلی متر می باشد. گل های آن، رنگ صورتی و وضع مجتمع به صورت غده هایی در حول یک سمت محور گل آذین دارند. میوه اش نیام، به طول ۲ – ۴ و به عرض ۱ – ۲.۵ سانتی متر و محتوی ۳ – ۶ دانه بیضوی و به رنگ ارغوانی با لکه های سیاه رنگ است. در نواحی حاره می روید ویا پرورش می یابد. منشا اولیه آن در برزیل بوده است.
ترکیبات شیمیایی چشم خرچنگی
دانه گیاه چشم خرچنگی دارای مواد رزینی، پکتیکی، روغنی، ماده ای به نام ابرين (abrine) وهمچنین موادی نظیر گلیسیریزین، و یک توکسالبومین (toalbumine) به نام ژکبریتول (Jcquiritol) می باشد. ریشه گیاه دارای گلیسیریزین، ساکارز، گلوکز، مواد رزینی، پکتیکی و غیره است. آبرین (Abrine)، ماده ای به فرمول C۱۲H۱۴N۲O۲ و به وزن ملکولی ۲۱۸.۲۵ است. از دانه .Abrus precatorius L که Jequirity نیز نامیده می شود، به کمک متانول استخراج شده است سنتز آن نیز توسط Miller و Robson انجام گرفته است.
آبرین، به صورت بلوری های منشوری شکل به دست می آید. در گرمای ۲۹۵ درجه تجزیه می شود. در اسیدهای رقیق و قلیائیات حل می گردد ولی در آب به مقدار جزئی محلول است. در اثر حل نمی شود. آبرین دارای املاحی مانند کلریدرات و نتبرات است که هر دو به حالت متبلور و به صورت بلوری های سوزنی شکل به دست می آیند.
آبرین را نباید با ماده به همین نام که در واقع ماده آلبومینوئیدی سمی است (توكسالبومین toxalbumine) و آن نیز از دانه گیاه مذکور استخراج می شود اشتباه نمود.
توکسالبومین مذکور که آن نیز آبرین (آگلوتی نین Agglutinin) نامیده می شود و از دانه گیاه Abrus precatorius استخراج شده، به حالت خالص و متبلور به دست آمده است. به حالت خالص، گلیکوپروتئینی (glycoprotein) به وزن مولکولی تقریبی ۶۵۰۰۰ است. گردی به رنگ سفید مایل به زرد و دارای اثر بسیار سمی می باشد. در محلول کلرور سدیم حل می شود و معمولا محلول كدرایجاد می کند. در گرمای زیادتر از ۶۵ درجه، سمیت خود را از دست می دهد.
محققین مختلف از دانه گیاه مذکور یعنی از .Abrus precatorius L و گیاهان دیگر، ماده ای به نام هیپانورين hypaphorine به فرمول C۱۴H۱۸N۲O۲ و به وزن ملکولی ۲۴۶.۳۰ استخراج نموده اند.
هیپانورین، به حالت متبلور در الكل رقيق متبلور می شود. در دمای ۲۳۷ درجه تجزیه می گردد. در ۱۲ قسمت آب و به مقدار بسیار کم در الكل محلول است. تقریبا در حلال های دیگر حل نمی شود. هیپانورین، از سموم تشنج آور است.
خواص درمانی چشم خرچنگی
برگ و ریشه گیاه چشم خرچنگی ، طعم شیرین ملایم و میوه اش طعم تلخ و ناپسند و اثر مقوی دارد. برای میوه آن اثر مقوی باء قائل هستند. دانه گیاه علاوه بر آن که به عنوان یک ماده سمی به مصارف مختلف می رسد، اثر مفید در ناراحتی های عصبی نیز ظاهر می نماید.
در استعمال خارج، دانه گیاه چشم خرچنگی که به صورت خمیر در آمده باشد، بر روی محل دردناک در سیاتیک اثر داده می شود و یا برای درمان فلج و بیماری های عصبی دیگر از آن استفاده می گردد. ضمنا اثر دادن خمیر حاصل از گرد دانه گیاه بر روی پوست سر، جهت رفع طاسی و رویش مو توصیه گردیده است.
خمیر دانه گیاه جهت مسموم ساختن نیزه شکار حیوانات به کار می رود. استفاده از دانه در مصارف داخلی خطرناک است.
در ایران نمی روید.
