کپسول (Capsule)

کپسول (Capsule)، ناحيه متورم و انتهایی اسپوروگون است که در غالب خزه های اصلی بر روی پایه باریکی به نام تار قرار دارد. نوعی از میوه های خشک و شکوفا نیز کپسول نامیده می شوند که تحت نام پوشینه نیز عنوان شده اند.

کپسول های دارویی به اشکال مختلف بیضی شکل با بیضی دراز و محتوی مواد دارویی مختلف می باشند. ماده تشکیل دهنده کپسول‌ ها، ژلاتین است. با مصرف کپسول ها طعم و بوی ناپسند داروهایی که درون آن جای دارد، حس نمی گردد یعنی در واقع، مصرف این گونه داروها به سهولت میسر می شود.

در تهیه کپسول ها باید همواره به این نکته توجه گردد که مواد دارویی درون آن که به صور مختلف مایع یا گرد و یا خمیری شکل است بر اثر تماس با جدار کپسول، نتواند آن را نرم نماید و یا تغییر شکل دهد. انواع کوچک و کروی کپسول‌ ها، مروارید یا پرل (Perle) نامیده می شود که آن ها نیز محتوی مواد دارویی می باشند. مواد متشکله کپسول ها به شرح زیر است:

ابتدا ژلاتین را در آب مقطر وارد نموده چند ساعت می خیسانند سپس گلیسرین افزوده در بن ماری را حرارت می دهند. بعدا قالب های کوچک فلزی و آلوده به روغن را که بر روی پایه های باریک جای دارند در محلول وارد می کنند. با این عمل قشر نازکی از محلول بر روی قالب می بندد که بر اثر تکرار این عمل، ضخامت بیشتری پیدا می کند. با سرد شدن مختصر ژلاتین ضمن حرکت دادن قالب ها در هوای کپسول ها را از آن به سهولت خارج می کنند. در این هنگام آن ها را در اتوو و با گرمای ۲۰ تا ۲۵ درجه خشک می نمایند.

دهانه کپسول های آماده را بعدا پس از پر کردن از مواد دارویی، با کمی محلول ژلاتین می بندند. نوعی کپسول‌ نیز جهت جای دادن گردهای دارویی وجود دارد که هر یک، از ۲ نیمه کپسول تشکیل یافته است. دهانه یکی از دو نیمه کپسول‌ کوچک تر از دیگری است به طوری که پس از پر کردن مواد دارویی، می توان نیمه کوچک کپسول را در داخل دیگری جای داد و به صورت یک کپسول‌ کامل در آورد.